Ermenistan, Dağlık Karabağ'da teslim oldu. Ermenistan Kelbecer, Ağdam ve Laçın'dan daha sonra Dağlık Karabağ'ın tamamından çekilecek. Birazdan teslim olma anlaşmasının imzalanması bekleniyor.
Sosyal medya hesabından açıklama yapan Ermenistan Başbakanı Paşinyan, savaşın 01:00 itibari ile sona ereceğini aktardı.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan ve Rusya devlet başkanlarıyla ateşkes için ortak bir bildiri imzaladıklarını duyurarak, bunun kendisi ve Ermenistan halkı için 'son derece acı verici' olduğunu ifade etti.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, yaptığı açıklamada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Dağlık Karabağ bölgesinde ateşkes için ortak bir bildiri imzalandığını ifade etti.
Paşinyan, bunun kendisi ve Ermenistan halkı için 'son derece acı verici' olduğunu ancak söz konusu kararın verilmesi gerektiğini belirtti.
Daha önce Azerbaycan tarafı, Karabağ'ın en büyük ikinci kenti olan Şuşa'da kontrolü ele geçirmişti.
Anlaşmaya göre Karabağ'ın statüsü müzakere konusu olmayacak. Azerbaycan ordusu, bugüne kadar işgalden kurtardığı mevkilerde kalacak. Bölgede Türk ve Rus güçleri konuşlandırılacak.
Paşinyan, "Yurttaşlarım ben bizim için çok ağır bir kararı kabul ettim. Karabağ'da savaşın bitmesine dair anlaşma imzaladım. İmzalanan anlaşmanın metni benim için inanılmaz derecede acı vericidir. Bu kararı ben savaş durumunu derinden analiz ederek verdim. Şimdiki durumda bu en doğru karardır" dedi.
Paşinyan açıklamada şunları yazdı:
“Sevgili hemşehrilerim, ablalarım ve kardeşlerim. Ben şahsen kendim ve hepimiz için çok zor bir karar aldım.
Rusya ve Azerbaycan devlet başkanları ile Karabağ savaşının sonlandırılmasına ilişkin 01.00 tarihinden itibaren bir açıklama imzaladım. Zaten yayınlanan açıklamanın metni benim ve halkımız için inanılmaz acı verici.
Bu kararı, askeri durumun derin analizi ve durumun en iyi sahip olduğu kişilerin takdiri sonucunda aldım. Ayrıca yaratılan durumdaki en iyi çözümün bu olduğuna dair inancına dayanarak. Önümüzdeki günlerde bu konuda özelden yazacağım.
Zafer değil ama kendini bilene kadar yenilgi yok. Kendimizi asla bilemeyeceğiz ve bu milli birliğimizin, yeniden doğuş dönemimizin başlangıcı olmalı.
İstikbalimizi planlamak için bağımsızlık yıllarımızı analiz etmemiz ve geçmişin hatalarını tekrar etmemiz gerekiyor.
Tüm kurbanlarımızın önünde diz çöktüm. Vatanını canlarıyla koruyup kollayan tüm askerlerimizi, katillerimizi, generallerimizi, gönüllülerimizi saygıyla anıyorum. Artsah 'ı kişilikleriyle kurtardılar.
Sonuna kadar savaştık. Ve kazanacağız. Artsah ayakta.
Yaşasın Ermenistan. Artsah çok yaşa.”
PUTİN'DEN AÇIKLAMA
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan ve Ermenistan ile varılan anlaşmaya ilişkin bir açıklama yaparak, "Karabağ konusunda varılan anlaşma sorunun adalet temelinde ve Azerbaycan ile Ermenistan'ın çıkarlarına uygun çözülmesine imkan sunmaktadır" dedi.
ÇAVUŞOĞLU'NDAN AZERBAYCAN'A TEBRİK MESAJI
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında imzalanan ateşkese ilişkin "Can Azerbaycan sahada ve masada önemli bir kazanım elde etti. Bu kutlu başarıyı yürekten kutluyorum." ifadelerini kullandı.
SARKİSYAN: ANLAŞMAYI BASINDAN ÖĞRENDİM
Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan, Dağlık Karabağ'daki savaşı sona erdirmek imzalanan anlaşmayı basından öğrendiğini belirtti. Rus medyasında yer alan habere göre, Ermenistan'ın hayati menfaatleri ve haklarına ilişkin her türlü adım ve eylemin 'kapsamlı istişarelere ve tartışmalara konu olması gerektiğini' söyleyen Sarkisyan, "Maalesef benimle bu belge üzerinde herhangi bir istişare veya görüşme olmadı, herhangi bir müzakereye katılmadım" dedi.
DAĞLIK KARABAĞ'IN SÖZDE LİDERİ: BİR KAÇ GÜN SÜRSEYDİ TAMAMEN KAYBEDECEKTİK
İlham Aliyev'in Azerbaycan'ın Ermenistan karşısındaki tarihi zaferini ilan etmesinin ardından Dağlık Karabağ'ın sözde lideri Arayik Harutyunyan'dan itiraf geldi.
Harutyunyan, "Çatışmalar aynı hızda devam etseydi birkaç gün içinde Karabağ'ın tamamını kaybedecektik" dedi. Arutyunyan, imzalanan ateşkesle ilgili olarak yaptığı açıklamada "Çatışmalar aynı hızda devam etseydi birkaç gün içinde Karabağ'ın tamamını kaybedecektik" ifadelerini kullandı.
RUS BARIŞ GÜCÜ KARABAĞ YOLUNDA
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan ve Ermenistan arasında Dağlık Karabağ krizine ilişkin yapılan anlaşma kapsamında Moskova saatiyle 00:00'dan itibaren ateşkes ilan edildiğini bildirdi. Anlaşma çerçevesinde, Rusya barış güçlerinin bulunduğu sekizinci Il-76 Ulyanovsk'tan Dağlık Karabağ'a uçtu.
Öte yandan, Karabağ'a gönderilen Rus barışı koruma tugayının tüm askerlerinin sözleşmeli askerler olduğu belirtildi. Anlaşma çerçevesinde, Dağlık Karabağ'da temas hattında ve Laçın koridorunda Rus barış gücünden hafif silahlı 1960 asker ile 90 zırhlı personel aracının konuşlanacak. Rus barış gücünün, Ermenistan ordusunun geri çekilmesine bağlı olarak bölgede yerleşecek.
ALİYEV'DEN TARİHİ KONUŞMA
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, anlaşmanın ardından 'Ulusa sesleniş' konuşması yaptı, çatışmalar ve anlaşma hakkında bilgi verdi. Canlı yayında Dağlık Karabağ çatışmasına yapılan anlaşma ile son verildiğini ifade eden Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın bu anlaşmayı kendi isteğiyle değil, Azebercan’ın ‘demir yumruğu’ sayesinde imzaladığını söyledi.
'KARABAĞ'A GERİ DÖNÜYORUZ, GÖZÜNÜZ AYDIN'
Çatışmalar sırada yapılan birçok ateşkes anlaşmasını ihlal eden Ermenistan'ın gerçekleştirdiği saldırılarda sivil vatandaşlar yaşamını yitirmişti. İlham Aliyev, konuşmasında Ermenistan ordusunun sivil vatandaşlara yönelik düzenlediği saldırılara da değinerek, "Herkes bizim demir yumruğumuzu anladı. Biz mülki vatandaşlardan intikam almadık, almayacağız. Onlar balistik roketlerle mülki vatandaşlara ateş açtılar. Mülki vatandaşları bombalarla vurmak alçak harekettir, cinayettir. İntikamımızı düşmandan aldık, mülki vatandaşlarla işimiz olmaz. Karabağ'a geri dönüyoruz, gözünüz aydın" dedi.
9 MADDELİK ANLAŞMA HAKKINDA BİLGİ VERDİ
Aliyev, 9 maddelik anlaşma hakkında kısa bilgi de verdi. Bu anlaşmayla Ermenistan’ın yenilgiyi kabul ettiğini ifade eden Aliyev, 27 Eylül’den bu yana 300 yerleşim yerinin Azerbaycan ordusu tarafından kurtarıldığını belirtti. Aliyev, anlaşma detayları kapsamında Ağdam bölgesinin 20 Kasım’a kadar, Kelbecer'in 15 Kasım, Laçın'ın ise 1 Aralık'a kadar Azerbaycan'a geri verileceğini ifade etti.
Zafer anlaşmasının maddelerini de tek tek ilan etti. Buna göre;
- Dağlık Karabağ bölgesinde tüm askeri eylemler saat 00'dan itibaren duracak.
- Kelbecer 15 Kasım’a, Ağdam 20 Kasım’a, Laçın 1 aralık’a kadar Azerbaycan'a iade edilecek.
- Dağlık Karabağ'daki temas hattına ve Laçın Koridoruna, Rusya Federasyonu barışı gücü birliği konuşlandırılacak.
- Rusya barışı gücü Ermenistan silahlı kuvvetlerinin çekilmesine paralel olarak bölgeye yerleştirilecek. Rus barış gücünün bölgede kalma müddeti 5 yıl olacak.
- Anlaşmanın taraflarca uygulanmasını etkin kontrol etmek için ateşkes izleme merkezi kurulacak.
-Tarafların ortak kararıyla gelecek 3 sene içinde, Hankendi-Ermenistan arasındaki yeni köprü yolunun inşası planına ve çalışmalarına karar verilecek. Rus Barış gücü bu yeni hattın güvenliğinin sağlanmasından sorumlu olacak.
- Mecburi göçmenler işgalden kurtarılan bölgelere BM Mülteciler yüksek komiserliği denetimi altında yerleştirilecek.
- Savaş esirleri ve askerlerin naaşlarının karşılıklı iadesi yapılacak.
- Bölgede tüm ekonomi ve ulaşım bağlantıları açılacak. Ermenistan Cumhuriyeti, vatandaşların, araçların ve malların her iki yönde engelsiz hareketini organize etmek için Azerbaycan Cumhuriyeti'nin batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ulaşım bağlantıları/kanalları sağlayacak.Ulaşım kanalları üzerindeki kontrol, Rusya Federal güvenlik servisinin Sınır Servisi organları tarafından gerçekleştirilecej.Tarafların mutabakatı ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ni Azerbaycan'ın batı bölgelerine bağlayan yeni ulaşım hattının inşası sağlanacak.
PUTİN'DEN AÇIKLAMA
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan ile Ermenistan arasında bu gece 00:00'dan (TSİ) itibaren ateşkes başladığını duyurdu.
Putin, televizyon yayınında yaptığı açıklamada, Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya'nın, Dağlık Karabağ meselesine ilişkin ortak açıklamayı kabul ettiğini bildirdi.
"Azerbaycan ile Ermenistan arasında bu gece 00:00'dan (TSİ) itibaren ateşkes başladı. Azerbaycan ve Ermenistan kontrol ettikleri pozisyonlarda kalacaklar." diyen Putin, Dağlık Karabağ'daki temas hattı ve Karabağ'ın Ermenistan ile bağlandığı koridorda Rusya barış güçlerinin konuşlandırılacağını belirtti.
Yerinden edilmişlerin ve mültecilerin Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserinin kontrolünde Dağlık Karabağ'a ve etrafındaki bölgelere döneceğini aktaran Putin, esir ve cenazelerin değişiminin yapılacağını söyledi.
ERİVAN KARIŞTI
Anlaşmanın duyurulmasının ardından Ermenistan'ın başkenti Erivan'da karışıklık baş gösterdi.
Göstericiler başbakanlık binasına doğru yürüyüşe geçti. Anlaşmaya karşı olan bazı vatandaşların parlamento binasına girmeye çalıştı.
MAKAM ODASINA GİRDİLER
AZERBAYCAN UYUMADI
Başkent Bakü, saatin ilerlemesine rağmen coşkulu kutlamalara sahne oldu. Binlerce Bakülü ellerinde Azerbaycan ve Türk bayraklarıyla çıktıkları sokaklarda sevinç gösterisinde bulundu.
Azerbaycanlılar sokaklarda dans ederek birbirlerini kutlarken bazıları da arabalarıyla sokaklarda tur attı.
Marş ve türkülerin seslendirildiği kutlamalara katılan vatandaşların çoğu sevinç gözyaşlarını tutamadı.
Ülkenin ikinci büyük kenti Gence'de de halk, Ermenistan işgalinden kurtarılan bölgeler için kutlama yaptı.
Yüzlerce vatandaş ellerindeki Azerbaycan ve Türk bayraklarıyla Gence Azadlık Meydanı'na geldi.
"Şehitler ölmez vatan bölünmez", "En büyük asker bizim asker", "Karabağ bizimdir bizim kalacak" ve "Başını dik tut şehit anası" şeklinde sloganlar atan vatandaşlar hep birlikte Haydar Aliyev anıtına yürüdü.
Azerbaycan ve Ermenistan, bu gece 00:00'dan (TSİ) itibaren ateşkes yapılması yönünde anlaşma imzalamıştı.
Anlaşmaya göre Azerbaycan ve Ermenistan kontrol ettikleri pozisyonlarda kalacak, Ermenistan, işgal altında tuttuğu Laçın, Kelbecer ve Ağdam illerini ay sonuna kadar boşaltacak.
Bölgeye Rus barış güçleri konuşlandırılmasını öngören anlaşma kapsamında Rus ve Türk askerlerden oluşan denetim merkezi de oluşturulacak.
NE OLMUŞTU?
27 Eylül'de Azerbaycan ile Ermenistan arasında gerilim patlamıştı… Taraflar birbirini bölgeye saldırmakla suçlarken, yaşanan gerilimi masa başında çözmek için uluslararası çaba sarf edildi.
Fakat taraflar masaya oturmasına rağmen çatışma ve ölüm devam etti. Ermenistan ordusu, başta Azerbaycan'ın en büyük ikinci kenti Gence olmak üzere birçok yerleşim birimine saldırdı.
27 Eylül sabahı başlayan çatışmalar aralıklı olarak devam ederken şu ana kadar yaşanan gerilimde yaklaşık 140 sivil yaşamını yitirirken binlerce insan da yaralandı.
Yetkililer yaşanan çatışmada yaşamını kaybeden askerlerin sayısını açıklamazken bunun da 5 bine ulaştığı tahmin ediliyor.
GERİLİMİN SEBEBİ ERMENİ İŞGALİ
Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Karabağ, Ermenistan ve Azerbaycan arasında bir gerilim bölgesi haline geldi. Karabağ Ermenileri, Karabağ’ın Sovyet Azerbaycan’dan Sovyet Ermenistan’a geçmesi gerektiğini talep etmesiyle tırmanan gerilim 20 yılı aşkın bir süredir devam ediyor.
Dağlık Karabağ, Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası toplum tarafından Azerbaycan’ın bir parçası olarak tanınıyor. Ancak Azerbaycan’ın topraklarının yaklaşık yüzde 20’sine denk gelen Dağlık Karabağ ve civarındaki bazı bölgeler, 1990’ların başından bu yana Ermenistan işgali altında bulunuyor. Bölgede 1991 yılında ‘Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’ ilan edildi. Ancak burayı uluslararası alanda Ermenistan dahil hiçbir ülke tanımadı.
Bölgedeki gerilim bölgedeki doğalgaz ve petrol boru hattı koridoru dolayısıyla uluslararası kamuoyu tarafından da yakından takip ediliyor.
KAN DONDURAN OLAY: HOCALI KATLİAMI
Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan'a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.
Ermeni güçleri 1992 yılının 25 Şubatı 26 Şubat'ta bağlayan gecede bölgedeki 366. Alayın da desteği ile önce giriş ve çıkışını kapadığı Hocalı kasabasında, Azeri resmî kaynaklarına göre, 83 çocuk, 106 kadın ve 70'ten fazla yaşlı dahil olmak üzere toplam 613 sakin öldürülmüş, toplam 487 kişi ağır yaralanmıştır. 1275 kişi ise rehin alınmış ve 150 kişi ise kaybolmuştur. Cesetler üzerinde yapılan incelemelerde cesetlerin birçoğunun yakıldığı, gözlerinin oyulduğu, başları kesildiği görülmüştür. Hamile kadınlar ve çocukların da maruz kaldığı tespit edilmiştir.
Bütün dünyanın kanını donduran Hocalı Katliamı 1992’de yaşanmıştı.
Dağlık Karabağ bölgesinin en önemli tepelerinden birisinde olan Hocalı kasabası Ermeni güçleri için önemli bir askerî hedef niteliği taşımaktaydı. Kasaba Hankendi'yle Ağdam'ı bağlayan yolun üzerinde bulunup bölgenin tek havalimanı için üs konumundaydı. İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün raporuna göre Hocalı kasabası Hankendi'yi top ateşine tutan Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından üs olarak kullanıldığı için Ermeni kuvvetler tarafından top ateşine tutulmaktaydı.
Aralık 1991'de Hankendi çevresinde yerleşen ve Azerilerin yaşadığı Kerkicahan kasabasının alınmasından sonra, Hocalı kasabası tamamen Ermeni ablukasında kaldı. 30 Ekim'den itibaren karayoluyla ulaşım kapanmış ve tek ulaşım vasıtası olarak helikopter kalmıştı. 20 Kasım 1991'de Hocavend semalarında Mi-8 helikopterin Ermeni kuvvetler tarafından vurulması ve sonuçta birkaç Azerbaycan devlet resmileri, Rus ve Kazak gözlemciler dahil 20 kişinin ölümünden sonra, hava ulaşımı da kesilmişti. İşgalden önce 1991-1992 kış aylarında Hocalı sürekli olarak bombalanmıştır. Hocalı’dan çıkmış mültecilerin İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne söylediklerine göre, bazı durumlarda bombardımanlar açıkça sivil hedeflere karşı yönlendirilmiştir. Saldırı öncesi, birkaç aydır kasaba elektrik ve gazdan yoksundu.