Bilim insanları, iklim değişikliği konusunda endişeli. Güney Florida Üniversitesi’nde bulaşıcı hastalık uzmanı ve tıp profesörü olarak görev alan Dr Sandra Gompf, oğlunu 2009 yılında Naegleria fowleri nedeniyle kaybetti. Bu olayın üzerine Dr Gompf, iklim değişikliğinin neden olduğu sağlık sorunları konusunda insanları bilinçlendirmek için pek çok kampanyaya liderlik etmeye başladı.
Beyin yiyen amip olarak bilinen ve beyinde enfeksiyona yol açan Naegleria fowleri ve başka bir bakteri cinsi olan Vibrio vulnificus nedeniyle yaşanan kayıplar şu anda nadir olsa da ilerleyen süreçlerde gelişmesinden korkuluyor.
ÜÇ GÜN İÇİNDE BEYİN ÖLÜMÜ GERÇEKLEŞTİ
Dr Gompf’un oğlu Philip, 2009 yılında Florida’da bir gölde bu virüsü kaptıktan sonra henüz 10 yaşındayken trajik bir şekilde hayatını kaybetti.
Dr. Gompf öncelikle baş ağrısı görüldüğünü, ancak ateş veya belirgin menenjit semptomlarının olmadığını belirtiyor: “Virüse maruz kaldıktan sonra ertesi sabah, Philip’i uyandırmak çok zor oldu, boynunu öne eğemedi. Hastaneye kaldırıldıktan sonra, omurilik sıvısında olağanüstü düzeyde bir iltihaplanma olduğu ortaya çıktı.”
Philip’in ilk baş ağrısından sonraki üç gün içinde beyin ölümü gerçekleşti ve bir otopside, beyin dışındaki organlarda yaygın bir amip enfeksiyonu bulundu.
TEDAVİ EDİLMESİ ÇOK ZOR
Gompf, “Tahmin edebileceğiniz gibi, bu bizim için yıkıcı oldu. Bu, iklim değişikliği konusundaki endişemin altını çizdi. Kesinlikle, istediğimiz tek şey kimsenin çocuğunun başına böyle bir şey gelmemesi” diyerek iklim değişikliğinin insan sağlığına ölümcül etkilerine dikkat çekmeye çalışıyor.
Los Angeles acil tıp doktoru Darien Sutton, teşhis edildikten sonra Naegleria fowleri’nin tedavisinin çok zor olduğunu söyledi: “Beyne girdikten sonra bir tür menenjite neden olur ve semptomlar belirginleştikten sonra onları kurtarmak için genellikle çok geçtir.”
Ayrıca, Riverside California Üniversitesi’nden yardımcı doçent Yun Shen, aşırı selden taşan suların patojenlerin bulaşmasını kolaylaştırabileceğini söyleyerek yaklaşan tehlikeye dikkat çekti.
TATLI SULARDA BULUNUYOR
ABD Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezine (CDC) göre, Naegleria fowleri enfeksiyonlarına nadiren rastlanıyor ancak ülke çapında 1962-2019 yılları arasında tespit edilen 198 vakadan sadece 4’ü kurtarılabildi.
Ülkede, 2009-2018 yıllarında tespit edilen 34 vakanın 30'u eğlence amaçlı girilen sulardan, 3'ü buruna çekilen kirli musluk suyundan ve biri de bahçeye kurulan bir su kaydırağında kullanılan kirli çeşme suyundan kaynaklandı.
TÜRKİYE'DE DE GÖRÜLÜYOR
Türkiye'de de bazı amip türlerinin görüldüğünü belirten Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, "Güneydoğu'da görülen, bağırsakları etkileyen, bazen kana da geçip organları da etkileyen amip, bizde çok yaygın, özellikle yaz aylarında görülüyor. Ama dünyanın değişik bölgelerinde başka amipler de var. Bu amip de daha çok ABD'de görülen, uzun zamandır bilinen ve daha çok sudan insanlara buluşan bir amip. Beyin dokularını tutuyor, nadir vakalar şeklinde Amerika'da her sene görülüyor" dedi.
ESKİŞEHİR'DE GÖRÜLMÜŞTÜ
Prof. Dr. Ceyhan, 2017’de Eskişehir'de amip vakasının rapor edildiğini belirterek, "Veterinerlik fakültelerinin çalışmaları var. Birçok ili kapsayan sularda bu etkenlerin araştırıldığı çalışmalarda da rapor edilmiş. Yani Türkiye'de de var; ama çok sık görülen bir hastalık değil. Olduğu zaman genellikle beyin zarları ve beyin dokusunu tutan ama erken tanı konulduğunda tedavi edilebilen bir hastalık. Sulardan bulaşıyor, henüz insandan insana bulaştığı belirtilmemiş" dedi.
