Türkiye 31 Mart'ta 50 bin 300 muhtar için oy kullanurken, seçimden kısa bir süre sonra YSK'ya, yeni seçilen muhtarlarla ilgili itiraz yağmaya başladı.
Dosyalar incelendiğinde, bazı muhtarların, "okur-yazar olma, 6 aydan beri aynı mahal. lede oturma, bir yılın üzerinde ceza almamış olma" gibi şartları taşımadığı ortaya çıktı.
Hürriyet gazetesinden Nuray Babacan'ın haberine göre, Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyeti Seçimi Hakkındaki Kanun'a göre bu şartları taşımaları gerektiği halde muhtarların aday olduklarında, buna ilişkin belge verme zorunluluğu bulunmuyor.
İstismarın artması üzerine yasal düzenlemeye gidilme kararı alındı. Bu muhtarlıklar için 7 Haziran 2020'de ara seçim yapılacak.
Yeniden seçilen muhtarların, adaylık süreçlerinde seçim kurullarına önceden başvurmaları gerekmiyor. İsteyenler aday olmak istedikleri mahallede kampanya yürütürken, seçim günü de mahallede oy kullanılan sandıklara kendi isimlerinin yazılı olduğu pusulaları bırakıyor. Seçmen istediği adayın isminin yazılı olduğu pusulayı zarfa koyuyor.
MAAŞ, TALEBİ ARTTIRDI
Yetkililer, muhtarların son yıllarda maaş başta olmak üzere birçok sosyal hakka sahip olması nedeniyle büyük bir yarış yaşanmaya başlandığını bildirdiler. Bu yarış, beraberinde bazı sıkıntılan da getirdi. Yasada belirtilen zorunlulukları önceden ispat etme şartı olmaması nedeniyle bu avantajlar sürecin istismar edilmesine neden oldu.
ARA SEÇİME ALTERNATİF
İlk kez Yüksek Seçim Kurulu'na yoğun bir itiraz başvurusu yapıldı. 31 Mart yerel seçimlerinin ardından muhtarlarla ilgili 6 bin itiraz dosyası YSK'ya ulaştı. Bunlardan 3 binin yeni seçilen muhtarın yasadaki şartları taşımadığı yönünde oldu.
Muhtarlar hakkında, "okuma yazma bilmediği, seçimden 6 ay önce ikametgâhını muhtar olduğu yere taşıdığı, adli sicilinin temiz olmadığı, bir yılın üzerinde cezası bulunduğu" şeklinde şikâyetler olduğu saptandı.
Kaymakamlıklar üzerinden yapılan itirazlar, YSK tarafından incelemeye alındı. Dosyaların çokluğu nedeniyle karar sürecinin zaman alacağı belirtildi. YSK, bu itirazların ardından boşalan muhtarlık koltukları için 7 Haziran 2020'de araseçim yapmayı plan liyor. Ayrılan muhtarların yerine görevi seçime kadar birinci sırada seçilen aza üstleniyor ve imza yetkisi o kişiye devrediliyor.
YASA DEĞİŞECEK
Ancak YSK, bu konunun istismara açık hale gelmesi nedeniyle yasa değişikliğine gitme kararı aldı. Itiraz edilmeyen yerlerde, seçilme yeterliliği taşımayan kişilerin beş yıl boyunca muhtarlık yapıp maaş almasının önlenmesi için sistem değiştirilecek. Ayrıca yapılacak düzenlemeyle muhtarlik araseçimleri de kaldırılacak.
Bu çerçevede, muhtarlara mazbata verilmeden önce seçilme yeterliliği taşıyıp taşımadıklarını ispat etmeleri istenecek. Yeterliliği taşımayanlara mazbata verilmeyecek. Mazbata verilmediği andan itibaren, en çok oyu alan ve şartları taşıyan ikinci muhtar adayı görevlendirilecek. Yasaya göre mazbata verildikten sonra görev iptal edilirse, seçime gidilmesi zorunlu oluyor. Bu sistemle ara seçime gitme zorunluluğu da kalkacak.