Yerel seçimlerin sonrasında pek çok büyükşehir, il ve ilçe belediyesini muhalefete kaptıran AKP iktidarı, rant ve talan projelerini, belediyeleri devre dışı bırakarak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı eliyle hayat geçirmeye devam ediyor. Pek çok hukuki mücadele bağımlı yargının elinde sönümleniyor, projelere karşı çıkan çevre sakinleri ise sokakta polislerin şiddetine maruz kalıyor. Belediyelerin bu projelere yönelik yürütmeyi durdurma kararı çıkarmak için yaptığı başvurular mahkemelerce reddediliyor ve devreye Çevre ve Şehircilik Bakanlığı giriyor. Türkiye’nin en değerli arazilerinin bulunduğu Şişli’de son kalan birkaç tarihi ve yeşil alan da, bu uygulamadan nasibini alıyor.
BELEDİYE BY-PASS EDİLİYOR
Bunlardan biri de Nişantaşı’nda Marmara Üniversitesi’ne ait kampüse tahsis edilen ve ardından kampüsün yıkılarak ranta açılan geniş arazi. Nişantaşı’nın Ihlamur’a bakan yamacında yer alan bu çok değerli arazinin yapılaşmaya açılmasındaki sürecin hikayesi, bugün yaşanan tartışmalara ışık tutması açısından önemli... 26 Haziran 2016 tarihinde Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ile Emlak Konut arasında bir protokol imzalanır ve arsa Emlak Konut’a satılır. 16 Şubat 2018’de plan değişikliği Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanır. Çok kısa bir süre sonra, 21 Mart 2018’de Emlak Konut ihaleye çıkar ve ihaleyi DAP Yapı kazanır. 27 Mart 2018’de tapular TOKİ tarafından Emlak Konut’a devredilir. Bu süreçte, Şişli Belediyesi planın iptali istemiyle dava açmıştır, 9 Ocak 2020’de, mahkeme bu davanın reddine karar verir. Belediye istinaf yolunu dener, 24 Haziran 2020’de, bölge idare mahkemesi davanın reddini kaldırır, ama davanın reddinin kaldırılmasının gerekçesi esastan değil, usuldendir. 9 Mart 2020’de, DAP Yapı ruhsat başvurusunda bulunur. Nisan 2020’de de ruhsatı alır.
KAMU ADINA MECBURAN PAZARLIK
Hukuki süreç devam ederken belediye neden ruhsatı verir? Belediye yetkilileri bu konuda bir açıklama yapmıştır aslında bu projeye tepki gösteren semt sakinlerine ama bir kez daha tekrarlamakta fayda var. Mevcut hukuki süreç devam ederken, bakanlık tarafından onaylanan planın yürürlükte olduğuna istinaden DAP Yapı ruhsat hakkını kullanmak ister. 25 Temmuz 2019 tarih ve 32781 Sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı genelgesi çerçevesinde eğer belediye iki ay içinde ruhsatı vermezse, bakanlık ruhsatı verecektir. Yani süreç tıpkı Bomonti Bira Fabrikaları ek binalarının bulunudğu arazide olduğu gibi işleyecektir. Belediye tümüyle devre dışı bırakılarak projenin devam ettirilmesi gündeme gelecektir.
Şişli Belediyesi bu noktada şöyle bir strateji izler. Madem ki proje zaten bakanlık eliyle devreye alınacaktır, en azından bu projeden kamu yararına bir fayda yaratmanın yollarını aramak. Bölgede aynı zamanda deprem toplanma alanı ve yeşil alan işlevi görecek bir alanı kurtarmak. Bu strateji çerçevesinde, ruhsat yetkisini kullanarak müdahil olunur ve bölgenin Ihlamur Kasrı’na kadar olan aksında 16.000 metrekarelik bir deprem toplanma alanı oluşturulur.
16.000 METREKARE YEŞİL ALAN
Gelinen noktada, bölgede DAP Yapı’nın Emlak Konut’tan ihaleyle aldığı ve beş blok inşa edeceği arazinin 6.500 metrekaresi kamunun tasarrufuna geçmiş ve Ihlamur Kasrı aksındaki diğer araziyle birlikte toplam 16.000 metrekarelik bir kamusal alan kazanılmış olur. Bu alan yeşil alan ve deprem toplanma alanı olarak kullanılacak şekilde bölge halkının kullanımına açılabilecek. Şişli Belediyesi yetkilileri bu alanın tasarımına çevre sakinleriyle birlikte karar verileceğini söylüyor. Yurttaşların talepleri doğrultusunda, katılımcı bir süreç izlenerek tasarlanacak bu rekreasyon alanının yapımını ise DAP Yapı üstlenecek.
DAVADAN VAZGEÇİLMİŞ DEĞİL
Şişli Belediyesi yetkilileri, yürütmeyi durdurma başvurusunun reddi ve daha sonra bu kararın sadece usulen bozulması sebebiyle, bu talan projesinden kamu yararına elde edebileceği kazanımlar çerçevesinde bu pazarlık stratejisini uygulandığını belirtiyor. Projeyi durdurmaya yasal çerçevede engelleme olanağı kalmadığından ötürü bu yola başvuruluyor. Bunun sonucunda büyük olasılıkla beş blokluk bir yapılaşma söz konusu olacak ancak belediyenin izlediği strateji sayesinde, Nişantaşı ve çevresinde 16.000 metrekarelik bir rekreasyon alanı halkın kullanımına açılacak.
Bir yerel gazetede çıkan haberlerin aksine Şişli Belediyesi ile DAP Yapı arasında bur uzlaşma, projeye destek verme ya da herhangi bir akçeli ilişki olmadığını belirten belediye yetkilileri hala temelde bu projeye karşı olduklarını da vurguluyor: “Bu durum bizim bu işin temelindeki ilkelere karşı olduğumuz gerçeğini değiştirmez. Hukuki mücadelemiz sonuna kadar devam edecektir. Fakat Şişli ve İstanbul’un pek çok yerindeki örneklerden gördüğümüz gibi merkezi idarenin ruhsat süreçlerine dahil olduğu noktalarda bu tarz çevre faydaları ve kamusal faydalar gözetilmesinin ötesinde kent için daha kontrolsüz ve yıkıcı süreçler ortaya çıkmaktadır. Ortak payda, Şişli’nin geleceği olduğunda ve biz temelinde karşı çıktığımız süreçlerde bile Şişli’nin geleceği için zararın neresinden döndürebeliriz kaygısıyla hareket etmek zorundayız.”
RANT PROJESİNE KARŞI RANT PROJESİ
Özetle her şekilde Şişli halkının aleyhine olan bir projeyi durduramayacağını anlayan Şişli Belediyesi, kurtarabileceğini kurtarma stratejisini benimseyerek bu süreci devam ettiriyor. Bu arada Nişantaşı’nda sivil inisiyatifler de bu projeye karşı eylemlerini sürdürüyor. Ancak bu mücadelenin bir köşesinde ilginç bir başka proje gündeme geliyor! Semtin önde gelen bir müteahhitlik firması, bir yerel gazete ve birkaç yerel aktör, rant projesine karşı bir başka rant projesini gündeme getirmeye çalışıyor. Yerel gazetede yayımlanan ve genelde bölge halkının yaptığı eylemler sonrasında haberleri çarpıtarak Şişli Belediyesi’ni hedef gösteren haberlerin sebebi, işte bu ikinci rant projesi. Ihlamur Kasrı’nın karşısındaki boş arazide iki blokluk bir yapılaşma projesi... Projenin resmi hiçbir statüsü yok ve karmaşık argümanlarla rant karşıtı mücadeleyi yönlendirerek gündeme getirilmeye çalışılıyor.
Sözü geçen arazide 11 gecekondu bulunuyor. Bu gecekondu sakinlerine, yerel inisiyatifte yer alan birkaç kişi, birer apartman sözü veriyor. Bu pazarlıklardan çevre sakinlerinin haberi ancak gecekondu sakinleri de inisiyatife dahil edildiğinde oluyor. Amaç, inisiyatiften rant projesine destek verecek katılımcı sayısına ulaşmak. Peki bu proje nasıl finanse edilecek? Finanse edecek biraz önce sözünü ettiğimiz ve akrabaları mafyatik, hatta cinayete azmettirmeye varmakla suçlanan bir müteahhit. Bölgede kat ekleyerek apartmanları yenileyerek büyük paralar kazanan, Nişantaşı ve Teşvikiye’nin kent dokusunu yok eden bir firma. Finansmanı iki blok dikerek sağlayacak. Yani gecekondu sahipleri için bir blok, kendisi için bir blok! Nereye? Kamuya ait bir araziye... Oysa ki o gecekondu sahiplerine İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kağıthane ya da Beyoğlu ilçelerinde KİPTAŞ’a ait birer apartman dairesini çok uygun fiyatlara tahsis edeceğini belirtmişken... Ama yerel gazetede bu belirtilmiyor, tersine gecekondu sakinlerinin sokağa atılacağı iddia ediliyor. Oysa ki bu arazinin bir parka dönüştürülmesi ve kamuya kazandırılması planlanıyor İBB tarafından. Ve kimse de mağdur edilmeden.
‘SOSYAL VE ÇEVRECİ’ MASKELİ BİR PROJE
DAP Yapı projesine yönelik bölge halkının haklı karşı çıkışını manipüle edenler, işte bu projenin ne Şişli Belediyesi ne de İBB tarafından kabul görmemesi üzerine bu kampanyayı başlatmış bulunuyor. Bir müteahhitlik firması, bir yerel gazete ve birkaç ‘çevreci aktivist’... Şişli Belediyesi’ni ve İBB’yi ‘yoksul halkın düşmanı’ olarak lanse ederek... Her bir dairenin en az 1.5 milyon TL edeceğinden ve bir blokta en az 10 daire olacağından hiç söz etmeden. DAP Yapı ve bakanlığa karşı mücadele veren bölge sakinlerinden bazıları bu meseleyi öğrendiğinden beri inisiyatiften ayrılıyor, ve bir mücadele de işte böyle sürüyor.
İşte size İstanbul’un göbeğinde bir devasa rant projesine karşı mücadelenin özeti... Hemen yanıbaşında da bir aktivist-müteahhit işbirliğinde mini rant projesi hayali!..
