Otoyol ve köprülerde garanti kaosu... Bazı müteahhitler ödemeyi kabul etmedi

İktidarın sıkı sıkıya sahiplendiği, muhalefetin yerden yere vurduğu yap-işlet-devret (YİD) modeliyle inşa edilen köprü ve otoyollarda garanti ödemelerinde sıra dışı “kaotik” bir süreçten geçiliyor. “İlk”ler yaşanıyor.

Garanti ödemeleri, bugüne dek tüm müteahhitleri kapsayacak biçimde ve aksamadan yapıldı.

Ödemeler, önce yıllık yapıldı. Ardından 6 aya, en son 3 aya düşürüldü.

Ödemelerin, 2023 yılında olduğu gibi bu yıl da 3 ayda bir yapılması benimsendi. Hazırlıklar ve hesaplamalar yapıldı.

Söz konusu projeleri üstlenen müteahhitlere, garanti kapsamında yılın ilk çeyreği için nisan ayının son haftasında 20 milyar TL’yi aşkın ödeme yapılması bekleniyordu. Nisan ayında ödeme gerçekleştirilmedi.
Mayıs ayına sarktı. Bazı müteahhitler, bu ay içinde hesaplanan tutardan yapılan ödemeyi kabul etti.

Bazıları kabul etmedi.

Peki ne oldu? Ödeme öncesinde neler yaşandı?

Bu soruyu yanıtlamadan önce YİD projelerini kısaca anımsayalım.

Yavuz Sultan, Osmangazi, 1915 Çanakkale köprüleri ile İstanbul-İzmir, Kuzey Marmara, Malkara-Çanakkale, Ankara-Niğde, Menemen-Aliağa-Çandarlı ve İzmir-Çeşme otoyolları YİD modeliyle yapıldı.

Devlet, bu projelere, dolar ya da euro üzerinden araç geçiş garantisi verdi. Anılan projelerin tamamında araç geçişleri, hizmete sunulduğu günden bu yana garanti sınırının altında kalıyor.

Karayolları Genel Müdürlüğü, bu projeleri işleten müteahhitlere düzenli olarak garanti kapsamında ödeme yapıyor.

Bu yıl için öngörülen tutar yaklaşık, 74 milyar TL.

İlk yaşandı

Şimdi, “Garanti ödemesi öncesinde neler yaşandı?” sorumuzu yanıtlayabiliriz.
YİD modeliyle yapılan köprü ve otoyol projelerini üstlenen müteahhitlere, 2024 yılında 3 ayda bir yerine 6 ayda bir ödeme yapılması kararlaştırıldı.

Güvenilir kaynaklar, YİD kapsamındaki projelere 3 ayda bir ödeme için yapılan hazırlıklara işaret ederek, “Hazırlıklar, bu yıl da 3 aylık dönemler halinde garanti ödemeleri yapılacakmış gibi sürdürüldü. 6 ayda bir ödeme yapılması gündeme gelince farklı bir durum oluştu. Müteahhitlere, erken ödeme yapılması paranın maliyetini ve faizini öne çıkardı” dedi.

Kaynaklar, bazı müteahhitlerin erken ödeme yapılması nedeniyle hesaplanan faizin (yıllık yüzde 56) ödenecek tutardan düşülmesine itiraz etmediğini kaydederek, “Bir müteahhit, buna itiraz etti. Bu koşullarda ödemeyi kabul etmedi. Bu işletmeye, ödemesi temmuz ayında yapılacak. Diğer işletmecilere ya da müteahhitlere ödemeleri yapıldı” diye konuştu.

Görünen o ki köprü ve otoyollarda daha uzun süre garanti tutarlarını ve ödemeleri konuşmayı sürdüreceğiz.