Türkiye, ekonomik krizle boğuşuyor. Krizin faturası, iğneden ipliğe gelen zamlarla, “adaletsiz” vergi düzeniyle sabit ve dar gelirli vatandaşa kesiliyor. Vatandaş, karnını doyurmakta zorlanırken, her geçen gün kamu kaynaklarının tartışmalı biçimde kullanıldığı olaylarla karşı karşıya kalıyoruz.
Bunun son örneği, doğal gaz piyasasında yaşanıyor.
Ülkenin, doğal gazda arz güvenliğinden sorumlu kuruluşu BOTAŞ, son yıllarda gaz iletim altyapısına önemli yatırımlar yaptı. Bu yatırımlarla arz güvenliği ile ilgili riskler, belirgin biçimde azaltıldı.
Evet, buraya kadar her şey normal ya da olması gerektiği gibi...
Ancak, birkaç haftadır dünya doğal gaz piyasasının da gündemine giren önemli bir gelişme yaşanıyor. BOTAŞ, Saros Körfezi açıklarında bekleyen Hindistan bandıralı yüzer LNG depolama ve gazlaştırma gemisi Vasant FSRU’yı satın almaya hazırlanıyor.
Geminin sahibi Hintli şirket Swan Enerji, Hindistan Borsası NSE’ye bir açıklama yaptı. Şirket, söz konusu geminin BOTAŞ iştiraklerinden BOTAS Trading IC’ye satışı için 399 milyon dolara anlaşıldığını, ödemenin de taksitler halinde altı ayda yapılacağını bildirdi.
BU HARCAMA GEREKLİ Mİ?
Peki, bu ekonomik konjonktürde ve kriz koşullarında, böyle bir yatırım ve harcama zamanlama yönünden doğru mu ve gerekli mi?
Bu sorunun yanıtının ardına düştük. Konuya yakın yerli ve yabancı isimlerle görüştük.
Uzmanlar, öncelikle doğal gazda arz ve talep dengesi bağlamında böyle bir gemi yatırımının gerekip gerekmediği konusuna dikkat çekti.
Türkiye’de halihazırda biri BOTAŞ’a, diğeri özel sektöre ait iki karasal LNG terminali bulunuyor.
Biri yine BOTAŞ’ın kontrolünde, diğeri de özel sektör tarafından işletilen iki adet de FSRU gemisi faaliyet gösteriyor.
Uzmanlar, bu dört LNG giriş noktasının sağladığı giriş kapasitesine ve esnekliğe işaret ederek, Türkiye’nin toplam yıllık tüketim miktarı ve profili dikkate alındığında yeterli bir seviyenin söz konusu olduğunu ifade etti.
Uzmanlara göre, bu tesisler yıl boyunca da azami kullanım kapasitelerinin altında kullanılıyor.
Uzmanlar, bu gerekçelere yaslanarak arz güvenliği bağlamında böyle bir geminin satın alınmasına ilişkin net bir çekince ortaya koydu.
İkinci konu daha teknik. Uzmanlar, Türkiye’nin satın almaya hazırlandığı Vasant FSRU’nun, eski model donanıma sahip bir gemi olduğunu belirterek, gemide büyük ölçekli bazı revizyonların gerekliliğine dikkat çekti.
Bu revizyonların, geminin işletme maliyetlerini düşürmek ve verimli işletilmesini sağlamak için şart olduğunu vurgulayan uzmanlar, revizyon için öncelikle uygun bir tersane bulunması gerektiğini, malzemelerin temin edilmesiyle birlikte revizyonun en az altı ay süreceğini belirtti.
Uzmanlara göre bu işlem, milyonlarca dolarlık ek bir masraf oluşturacak.
Son söz...
Uzmanlar, BOTAŞ’ın 399 milyon dolar bedelle böyle bir FSRU gemisini satın almasını, ekonomik ve teknik ya da arz güvenliği ile ilgili bir temele dayandıramadı.
Peki, bu gemi neden satın alınıyor? Aklımız, bu sorunun çengeline takılı kaldı.
