Sözcü’den Emre DEVECİ’nin haberine göre, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve ABD’nin başını çektiği Batı ülkelerinin imza attığı ekonomik yaptırım kararları, küresel ekonomiyi sarsmaya devam ediyor.
Dün ABD’den gelen “Rus petrolü için ithalat yasağını değerlendiriyoruz” açıklaması, söz konusu sarsıntıyı şiddetlendirdi.
Altın başta olmak üzere değerli metallerle birlikte enerji fiyatları da hızla yükseldi. Ons altında Ağustos 2020 sonrasında ilk kez 2 bin dolar seviyesi aşılırken, Brent petrolde de 139 dolar seviyesi görüldü.
İthalat yasağı konusunda henüz karar yok ancak Rusya petrol ihracatında ciddi zorluk çekmeye başladı. Sigorta, finansman, taşıma ve liman sorunları nedeniyle Rusya petrolüne alıcı bulmakta zorlanırken, Brent petrolde 2008’de kaydedilen 147 dolarlık rekorun aşılabileceği tahminleri yapılıyor.
Savaş öncesinde 850 dolar civarında olan Avrupa’da doğalgaz fiyatları ise bugün 4 bin dolara yaklaşarak rekor tazeledi.
Dünya genelinde hisse senedi piyasalarında sert düşüşler görülürken, Türkiye’de de dolar/TL ve kredi risk primlerinde yükseliş dikkat çekiyor.
Merkez Bankası müdahalelerine ve kur korumalı mevduat uygulamasına rağmen bugün dolar/TL’de 14,40 seviyesi görülürken, Türkiye’nin 5 yıllık kredi temerrüt takas primi (CDS) bugün 700 seviyesi aşarak 2008 krizi sonrasındaki en yüksek seviyeye ulaştı.
İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Direktörü Şant Manukyan, gelişmeleri sozcu.com.tr’ye değerlendirdi.
‘GIDA FİYATLARINDA YÜKSEK SEYİR DEVAM EDER’
Özellikle gıda ithalatçı ülkelerin tamamında çok ciddi problem olduğunu belirten Manukyan, “Çok büyük bir ihtimalle, konu barışçıl bir şekilde çözülse bile, kısa vadeli sert bir geri çekilmeden sonra gıda fiyatları yine yüksek seyrini sürdürecek. Yani tarım ürünü fiyatlarında geriye dönüş, net bir ayı piyasası beklemiyorum” dedi.
Enerji fiyatlarındaki artışın küresel ekonomide büyümeyi yavaşlatıcı bir gelişme olduğunu belirten Manukyan, “Hem şirketlerin enerji maliyetlerini artırıyor hem bireylerin harcanabilir gelirini düşürüyor. İnsanlar akaryakıta daha fazla para ayırmak zorunda kalıyor. Öte yandan, yüksek enerji fiyatları ekonomik yavaşlamayı zorladığı için, bir süre sonra düşük enerji fiyatlarını da doğuracaktır diye düşünüyorum” değerlendirmesinde bulundu.
‘PANSUMAN OLUR AMA SORUNU ÇÖZMEZ’
İran petrolünün piyasaya geri dönmesi ve şu an toprağın üzerinde stoklanmış petrollerin satışa hazır hale getirilmesi, Uluslararası Enerji Ajansı'nın 60 milyon varile yakın petrolü serbest bırakması gibi önlemler için “Belki pansuman olur ama sorunu çözmez” diyen Manukyan, Rus petrolündeki durum için şunları söyledi:
“Zaten ambargo gelmeden de, mevcut durumda, şirketler sigortalamadığı, tanker bulunamadığı, limanlarda aktarım yapılamadığı için Rus petrolü piyasadan çekiliyor, alıcı yok. Geçenlerde Shell’in Rus petrolünü 28,5 dolar daha ucuz bir fiyata alması bunu gösteriyor. Uzun vadede baktığınızda bu durum, fiyatların kalıcı olarak da bir miktar artmasına neden olacak.”
İran ve Venezuela'da ambargolar nedeniyle yatırım yapılamadığına ve teknoloji transferinin gerçekleştirilemediğine dikkat çeken Manukyan, ambargo hemen kalksa bile bu ülkelerde petrol üretiminin çok hızlı artmayacağını, çok ciddi yatırımlar gerekeceğini vurguladı.
“Aynı durum Rusya'da da söz konusu olursa, petrol fiyatları ileride düşse bile olması gereken fiyatların daha üstünde olacak” diyen Manukyan, Rusya’nın dış borç ödemelerinde temerrüde düşme riski hakkında da konuştu.
RUSYA’DA TEMERRÜT RİSKİ
Rusya'nın enerji fiyatlarındaki artışa rağmen gelirlerinin tamamen kısılması nedeniyle eurobond (dış borç) ödemelerinin nasıl gerçekleşeceği sorusunun ortaya çıktığını belirten Manukyan, “Hafta sonu gelen açıklamaya baktığımızda, ruble cinsi ödeme yapılabileceği söylendi. Hepsi de böyle olmayacak. Dolasıyla temerrüt ile sonuçlanabilecek bir gelişme var.” dedi.
Manukyan, “Rus tahvilleri teminatta durdukları yerlerde artık sıfırlandı, dolayısıyla bir domino etkisi de yaratabilir” uyarısında bulundu.
