Teklif ile “sağlık çalışanlarına birer maaş prim verilmesi, Covid 19’un sağlık çalışanları için meslek hastalığı sayılması, esnaf ve çiftçilerin borçlarının bir yıl ertelenmesi, borçlar nedeniyle elektrik, su ve doğalgazın kesilmemesi” gibi, salgından etkilenen vatandaşlara bir dizi destek verilmesi öngörülüyor.
CHP Grup Başkanvekilleri Engin Altay, Özgür Özel ve Engin Özkoç tarafından hazırlanan, Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde (Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgınıyla Mücadele Kapsamında Sosyal Destek) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Toplam 26 maddeden oluşan teklif ile ekonomik buhran ve salgından etkilenen, zor durumdaki vatandaşlara bir dizi destek verilmesi öngörülüyor. Teklifin gerekçesinde şu değerlendirmelere yer verildi:
EN AZ SOSYAL DESTEK TÜRKİYE’DE
Ne yazık ki; geride kalan bir yıllık dönemde iktidar salgına karşı gerekli önlemleri yeterince ve zamanında almamış, alındığı açıklanan önlemler bizzat iktidar partisi tarafından uygulanmamış, salgın yeterince kontrol altına alınmadan önlemler gevşetilmiş, sonuçta Türkiye, Avrupa’da nüfusuna göre en fazla vaka görülen ülke konumuna gelmiş, dünyada da üst sıralarda yer almıştır. Salgınla mücadelenin ciddiye alınmamasının Türkiye’ye faturası ağır olmuş, artan vaka ve ölümlere karşı büyük bir gecikmeyle de olsa ‘tam kapanma’ benzeri daha sert önlemlerin gündeme gelmesi kaçınılmaz hale gelmiştir.
IMF’nin verilerine göre Türkiye, kişi başına verdiği 161 dolarlık destekle 166 ülke içerisinde 84’üncü sırada yer alıyor. Yapılan yardımın milli gelire oranı açısından ise Türkiye, yüzde 1,9’la 179 ülke arasında 137’nci sırada kalıyor. Türkiye’nin kişi başına verdiği destek ABD’nin verdiği desteğin yüzde 1’ini bile bulmadı. Verilen destek miktarlarını ülkelerin Koronavirusle mücadelede geldiği noktayla karşılaştırırsak, halkını ve dolayısıyla ülke ekonomisini destekleyen ülkelerin, salgını geriletmekte ve ölümleri azaltmakta çok daha başarılı oldukları gözlenmektedir.
TAHRİBAT DAHA DA ARTABİLİR
Ülkemizin salgınla mücadelesini başarabilmesi, mücadelenin doğası gereği ortaya çıkan olumsuz ekonomik ve sosyal etkilerin hafifletilmesi ve vatandaşların alınan önlemlere uyumunu sağlayacak bir ekonomik ve sosyal ortam yaratılmasıyla mümkün olacaktır. Özellikle çalışma yaşamına, kesintiye uğrayan ekonomik ve ticari faaliyetlere yönelik etkilerinin en aza indirilmesi devletin birincil önceliği olmak zorundadır. Salgının yarattığı ve bundan sonra yaratacağı ekonomik tahribatın boyutu, devletin zamanında alacağı ve etkin bir şekilde uygulayacağı destek politikalarına bağlıdır.
TASARRUF YAPMAYAN SARAY MİLLETİ DE HATIRLAMALI
Açıklanan tasarruf tedbirlerine uyulmadığı, lüks araç alımlarıyla saray harcamalarının tam gaz sürdüğü bir dönemde iktidar; bir an önce sosyal devlet ilkesini hatırlamalı, en çok ihtiyaç duyduğu anda milletin yanında olmalıdır. Esnafa, çiftçiye, dar gelirliye, emekliye, işsize, canı pahasına görev yapan sağlık çalışanlarına hak ettiği desteği vermelidir. Yanlış yönetim, ekonomik buhran ve salgının milletin omzuna bindirdiği yükleri hafifletmek, TBMM’nin de en öncelikli sorumluluğudur.
Kanun teklifiyle, yeni tip Koronavirüs (COVID-19) salgınının çalışma yaşamına ve istihdama olan etkilerini azaltmak ve hâlihazırda yüksek borçluluk ve finansmana erişim sorunu yaşayan işletme ve yurttaşlarımızın yüklerini ve kayıplarını asgariye indirmek ve onlara salgın ile mücadele sürecinde destek sağlamak amaçlanmıştır.”
SAĞLIĞA YENİ 40 BİN KADRO
Teklif ile öngörülen düzenlemelerden bazıları şöyle:
“-KPSS sonucuna göre ÖSYM tarafından yapılacak merkezi yerleştirme ile atanmak üzere ortaöğretim, ön lisans ve lisans düzeylerinde toplam 40,000 sözleşmeli sağlık personeli pozisyonu ihdas edilecek,
-Sağlık ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfında görev yapan çalışanlara salgınla mücadele süresince aylıklarına ek olarak, 15 Nisan 2021 tarihinden geçerli olmak üzere bir aylık tutarında prim verilecek,
-Covid-19 hastalığı, sağlık çalışanları açısından kamu görevlileri için vazife malullüğü kapsamına alınacak, özel sektör çalışanları için meslek hastalığı olarak tanımlanacak,
-Hastanelerin ve sağlık personelinin ihtiyacı olan tıbbi ve koruyucu malzeme, bütçe kısıtı olmaksızın hastane yönetimlerince sağlanacak,
BORÇLAR ERTELENSİN, ELEKTRİK, SU KESİLMESİN
-‘Toplumcu belediyecilik’ anlayışı doğrultusunda, belediyelerin sosyal destek kapasitesinin arttırılabilmesi için borçlanma sınırı geçici olarak kaldırılacak, belediyelerden 31/12/2021 tarihine kadar hiçbir vergi ve sigorta prim borcu kesintisi yapılmayacak,
-Turizmde Konaklama Vergisi kaldırılacak, sektörün borçları bir yıl süreyle faizsiz ertelenecek,
-İşyeri kapanan esnafın kiraları yedek ödenekten karşılanacak, bu işyerlerinde çalışanların bankalara borcu, ilk 6 ayı faizsiz şekilde 24 aya varan taksitlerle yapılandırılacak,
-Faaliyeti durdurulan işletmelerde kısa çalışma ödeneği alamayan işçilere, işyerlerinin kapalı olduğu dönemle sınırlı olmak üzere işsizlik sigortası fonundan asgari ücret düzeyinde gelir desteği yapılacak,
-Esnaf ve sanatkarların Türkiye Halk Bankası ile Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Merkez Birliği'ne bağlı bölge birliklerine ortak olan esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatifleri kefaletiyle veya doğrudan kullandıkları kredilerinin vadesi 1 Ocak – Aralık 2021'e dolacak olanlar iki yıl süreyle faizsiz olarak ertelenecek,
-Sicil Affı çıkarılacak, çek, senet, kredi kartı ve diğer borç yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezinde kaydı bulunanların, 1 yıl içinde borcunu ödemesi ya da yapılandırması halinde sicilindeki olumsuz kaydı dikkate alınmayacak,
-Esnaf ve sanatkarların, bu yıl Mayıs, Haziran ve Temmuz 2021 aylarında verecekleri beyannamelere ilişkin vergi ödemeleri 1 yıl süreyle ertelenecek,
-Çiftçilerin, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi kooperatiflerine olan borçları bir yıl faizsiz ertelenecek,
-31/03/2021 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş olan elektrik, su, doğalgaz borçları yapılandırmaya tabi tutulacak, her türlü cezadan vazgeçilecek, abonelerin borcu 6 ay boyunca faizsiz ertelenecek,
-(I), (I/A) ve (II) Sayılı Tarifelerde yer alan taşıtlar bakımından motorlu taşıtlar vergisinin henüz ödeme zamanı gelmemiş 2021 yılı ikinci taksitinin tahsilinden vazgeçilecek,
-Koronavirüs salgını nedeniyle KÖİ modeline göre yaptırılan şehir hastaneleri için 2021 yılında yapılması gereken ödemeler TL’ye çevrilerek, bir yıl ertelenecek.”