Prof. Dr. Mehmet Ceyhan’ın yerli aşı Turkovac’la ilgili “”Burada söz konusu olan insan sağlığı… Ben önümde veri olmadan, ‘Bunu kullanın, bunun yerine şunu yapın’ diyemem” sözleri yankı yarattı.
Belirli çevrelerden büyük tepki gören bu açıklama çok da destek gördü. Vatandaş, Sağlık Bakanlığı’ndan verilerini açıklamasını bekledi ama bir ses çıkmadı.
Yerli aşıy Turkovac’la ilgili Türkiye’nin en önemli hekim meslek örgütü Türk Tabipleri Birliği’nin Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı Sözcü'ye konuştu.
Prof. Dr. Fincancı da, Prof. Dr. Mehmet Ceyhan kadar net konuştu:
“Türk Tabipleri Birliği olarak insanlarımıza Turkovac yaptırın demiyoruz. Veriler paylaşılmadan bunu söyleme olanağımız yoktur. Şeffaf olmaları gerektiğini başından beri söylüyoruz. Şeffaf olunmamasının bedeli aşı tereddütü yaratmaktır.”
İşte Fincancı’nın açıklamaları:
“BU AŞI ETKİLİDİR, GÜVENLİDER DİYECEK VERİ ELİMİZDE YOK”
Yerli aşı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da katılımıyla yıl sonunda yapılan tören ve canlı yayınlarla tanıtıldı ve hemen arkasından uygulanmaya başlandı. Prof. Mehmet Ceyhan dün, “Turkovac yaptırın, diyemem” açıklamasında bulundu. Çok tepki aldı. Sizin Türk Tabipleri Birliği olarak değerlendirmeniz nedir?
Aslında başından beri Sağlık Bakanlığı aşılar üzerinde tereddütü artıracak çelişkili açıklamalar yapıyor. En başında da sadece Coronavac gelmişti, inaktif bir aşıydı. Bakan, mRNA aşılarını kötüleyen talihsiz bir açıklama yaptı topluma, “İnaktif aşılar daha güvenilir, bildiğimiz aşılar” şeklinde… Oysa mRNA çalışmaları onlarca yıldır süren çalışmalar zaten. O da bilindik bir teknolojiydi. Sadece bu hastalık için yeniydi, tıpkı Coronavac aşısı gibi…
Verilerin özellikle yapılan çalışma sonuçlarının, hiç olmazsa üçüncü faz çalışmasının ön değerlendirme sonuçlarının paylaşılmasını bekleriz biz, bir aşı kullanıma girecekse… Acil kullanım onayı verilecekse… Ancak ne yazık ki Turkovac’la ilgili elimizde böyle bir veri yok.
Sadece Bilim Kurulu’ndan bir üyenin güvenli ve etkili olduğuna dair bir açıklaması var. Hatırlatma dozu olarak hibrit kullanıldığında yani diğer aşılarla karıştırılarak kullanıldığında, hatırlatma dozu Turkovac yapıldığında dah aetkili olduğuna dair bir açıklama var. Sağlık Bakanı’nın bir sözü var. Ama biz güveniyor muyuz? Hayır. Güvenmiyoruz ne yazık ki.
Toplum olarak sağlık otoritesine güven duygumuz bu salgın boyunca iyice sarsılmış durumda. Oysa tabi ki ne kadar iyi, Türkiye’de bilim insanlarının yaptığı çalışmalarla ortaya konmuş bir aşının varlığı, etkili ve güvenli olması halinde burada hızla üretilecek olması… Dünya adına bir kazanım. Ama bunun için öncelikle verilerin paylaşılmasına ihtiyaç var. Salgın verilerini paylaşmayan sağlık otoritesi bunu da paylaşmıyor.
Bilim insanlarının da bu konuda yaptıkları çalışmaların yayınlarını biz hekim meslek örgütü olarak görmek isteriz ki, bunu tartışabilelim. Bu verilerin ne kadar nesnel, ne kadar bilimsel değeri olduğunu birlikte değerlendirelim isteriz. Buna olanak yok ne yazık ki…
O yüzden şu anda bu aşı etkilidir, güvenlidir, diyebilecek verimiz olmadan bunu söylemiyoruz biz de…
‘TURKOVAC’I BEKLEMEYİN’
Peki bu aşı uygulanmaya başlandı. Türkiye’nin hekim meslek birliği olarak vatandaşa ne diyeceksiniz, ne tavsiye edeceksiniz?
Biz en başından itibaren açıklamalarımızı yaptık zaten ve verileri istedik. Verilerin paylaşılmasını istedik. Sağlık Bakanlığı’na yazdık, sorularımızı sorduk. Ancak bir yanıt alamadık. Dolayısıyla yanıt alamadığımız bir konuda, özellikle Turkovac’ı bekleyen yurttaşlarımıza beklememeleri gerektiğini söylüyoruz. Şu anda verileri olan aşılarla hızla aşılanmalarını söylüyoruz insanlarımıza… Özellikle henüz aşılanmamış olanlar hatırlatma dozu yapılmamış olanların, şu anda verileri elimizde bulunan ve Türkiye’de mevcut etkili ve güvenli olduğunu bildiğimiz aşılarla aşılanmalarını söylüyoruz.
Turkovac’ın kullanılmasını söyleyebilme olanağımız yok şu anda elimizde veri olmadan.
‘MEHMET HOCA BİZDEN ALDIĞI DESTEKLE AÇILAMIŞTIR’
Mehmet Hoca’nın söylediğine katılıyorsunuz yani…
Evet Mehmet Hoca’nın söylediğine katılıyoruz. Zaten bizim bütün açıklamalarımız bu yönde başından bu beri… Biz zaten veri olmadığı için öneremeyeceğimizi söylemiştik. Mehmet Hocam da eminim ki Türk Tabipleri Birliği’nden aldığı destekle bu açıklamayı yapmıştır. Yanlız değil aslında..
“ORTADA BİLİMSEL BİR MAKALE YOK”
Bir aşının uygulanmaya başlanması için normal prosedür nedir? Bunlar Turkovac için yerine getirildi mi?
Birinci faz hayvan deneyleri, onun makalesi yayınlanmış görüyoruz zaten. İkinci faz az sayıda insan ile yapılan çalışma… Üçüncü faz daha fazla insanla yapılan çalışma… Güvenli ve etkili olmasına dair verileri değerlendirdiğimiz fazlar bunlar…
Burada ne yazık ki bu çalışmaları görmüyoruz biz uluslararası alanda ya da ulusal alanda yayın olarak… Tabi bunların bir yayın olarak paylaşılmış olması şöyle bir anlam ifade ediyor: Biz bu verileri, verilerin değerlendirme süreçlerini, güvenlik aralıklarını değerlendirerek ne kadar etkili olduğunu, ne kadar güvenli olduğunu tartışıyoruz bilim ortamlarında… Çalışmayı yapanlar çıkan soruları yanıtlamaya gayret ediyorlar bilimsel ortamlarda.
Tabi ki hakemli dergilerde yayınlandığı için hakem görüşünden de geçmiş oluyor. Dolayısıyla bu aşamalardan geçtikten sonra biz etkili ve güvenli demek olanağına sahip oluyoruz bir aşının…
Kullanım için ulusal boyuttan sonra Dünya Sağlık Örgütü’ne de acil kullanım onayı alınması gerekiyor, değil mi?
Tabi DSÖ’ye başvuruluyor. DSÖ’de çok sayıda aşı başvurusu var. Acil kullanım onayı için… Yayınları bekleyenler var, değerlendirme sürecinde olanlar var… Turkovac da var o listede, ama Turkovac’la ilgili bir veri yok o listede…
