ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’ye Rusya’dan S-400 alımı nedeniyle yaptırım uygulanması çağrısını da içeren 2020 savunma bütçe yasasını, Maryland eyaletindeki Andrews Hava Üssü'nde imzaladı. 738 milyar dolarlık yasa tasarısı aylar süren müzakerelerin ardından Kongre’nin her iki kanadında da kabul edilerek imza için Başkan Trump’ın masasına gönderilmişti.
Tam adıyla 2020 Savunma Harcamaları Yetkilendirme Yasa Tasarısı (NDAA) yılda bir kez Kongre’den geçen ve yüzlerce sayfadan oluşan kapsamlı bir torba yasa konumunda. Çeşitli askeri misyonlar ve projelere ayrılacak kaynakların ayrıntılandırıldığı yasada bu yıl Türkiye’yle ilgili maddeler de yer alıyor.
TÜRKİYE’YLE İLGİLİ MADDELER
Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının ya da F-35 destek teçhizatının transferi yasaklanıyor. Türkiye’ye S-400 sistemini satın alması sebebiyle de yaptırım uygulanması gerektiği vurgulanıyor.
Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi sebebiyle çıkarıldığı F-35 programı konusunda Ankara’ya getirilen kısıtlamalara yer verilen yasada, Türkiye’ye F-35 projesiyle bağlantılı fikri mülkiyet, teknik veri ya da maddi desteğin transfer edilemeyeceği veya Türkiye’ye kendi F-35 kapasitesini kurması için gereken onarım ve desteğin verilmeyeceği kaydediliyor.
Türkiye’nin S-400 sistemini satın almasının, 2017 yılında Kongre tarafından kabul edilen “Avrupa ve Avrasya’da Rusya’nın Etkisine Karşı Koyma Yasası” kapsamında Rus savunma sektörüyle yapılan “önemli bir işlem” kategorisine girdiği ve bu kapsamda da Başkan’ın Türkiye’ye yaptırım uygulaması gerektiği belirtiliyor
Türkiye’ye F-35 konusunda getirilen kısıtlamaların kaldırılması için Türk hükümetinin Rusya’dan teslim aldığı S-400 hava savunma sistemi, ilgili teçhizat, materyal ya da bu sistemle bağlantılı personele sahip olmaması gerektiği, gelecekte de Rusya’dan benzer bir savunma ekipmanı almayacağına ilişkin güvenilir teminatlar vermesi, bunun Kongre’nin ilgili komisyonlarına gönderilecek raporlarla belgelenmesi gerektiği vurgulanıyor.
Türkiye’nin S-400 sistemine sahip olmasının Türkiye, ABD ve NATO üyelerinin ulusal güvenliğini olumsuz etkilediği, ABD’nin Türkiye’ye yapmış olduğu Patriot teklifinin uygulanabilir bir alternatif olduğu ifade ediliyor.
Rus gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıması öngörülen, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 8 Ocak’ta İstanbul’da açılışını yapacağı Türk Akımı ve Rusya’nın Kuzey Akımı 2 projesine yönelik yaptırım öngörüyor. Rusya ile askeri düzeyde işbirliğini de yasaklıyor. Rusya bu boru hatlarıyla Ukrayna’yı baypas ederek Avrupa’ya enerji arzını güçlendirmeyi amaçlıyor. Kongre üyeleri ise Trump yönetimine tamamlanmak üzere olan bu projelerin durdurulması konusunda daha fazla çaba göstermesi için baskı uyguluyor.
TÜRKİYE SERT TEPKİ VERMİŞTİ
Türkiye, Kongre’den geçen bütçe tahsisatlarıyla ilgili yasa tasarılarında Ankara’yla ilgili düzenlemelere sert tepki göstermişti. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy yaptığı açıklamada, sürecin siyasi emellere alet edilmesini kınadıklarını belirterek, “2020 yılında ABD federal kurumlarına sağlanacak bütçe tahsisatlarını ilgilendiren yasa tasarılarının, ülkemiz aleyhinde unsurlar içeren bazı yazımlarla birlikte ABD Temsilciler Meclisi ve Senatosu’nca kabulü, ABD Kongresi üyelerinin ikili ilişkilerimizi her ne yöntemle olursa olsun tahrip etme saikinin son ürünüdür. ABD Kongresi’ndeki olağan bir bütçe belirleme sürecinin dahi bir kez daha ABD’li siyasetçilerin kısa vadeli siyasi emellerine alet edilmesini kınıyoruz” demişti
Aksoy, F-35 uçaklarının Türkiye’ye teslimatının engellenmesini de haksız bir girişim olarak gördüklerini vurgulayarak, “ABD’li Kongre üyeleri, Türk düşmanı bazı meslektaşlarının ‘müttefiklik’ kavramının içini boşaltma gayretlerine alet olarak en başta kendi itibarlarını aşındırmakta ve güvenirliklerini yitirmektedir. F-35 uçaklarının ülkemize transferini haksız yere engelleme, ayrıca Kıbrıs Adası’ndaki çözüm çabalarını ve Doğu Akdeniz’deki işbirliği olanaklarını baltalama gayretinde olan çevreler, girişimlerinin her şeyden önce ABD’nin kendi menfaatlerine zarar verdiğini ve bölgenin barış ile istikrarına hizmet etmediğini zamanla idrak edeceklerdir” ifadelerini kullanmıştı.
VOA Türkçe’de yer alan habere göre yasadaki diğer önemli başlıklar ise şöyle sıralanıyor:
UKRAYNA’YA 300 MİLYON DOLARLIK ASKERİ YARDIM
Bütçe yasasında ABD’de bu dönemde Başkan Donald Trump hakkında başlatılan azil soruşturmasının odağını oluşturan Ukrayna’ya askeri yardım da yer alıyor. 2020 yılı için Ukrayna’ya güvenlik yardımı bağlamında 300 milyon dolarlık yardım öngörülüyor.
Bu yardımın Ukrayna’ya seyir füzeleri ve gemi-savar füze gibi silahlar dahil olmak üzere savunma amaçlı teçhizatları kapsadığı belirtiliyor.
TRUMP’IN TALEBİ KARŞILANDI, UZAY GÜCÜ ALTINCI KUVVET
2020 bütçe yasası, Başkan Trump’ın önemli bir talebini de yerine getirerek, ABD Uzay Gücü’nün ABD Silahlı Kuvvetleri bünyesinde Hava Kuvvetleri’ne bağlı altıncı bir askeri birim olarak resmen kurulmasını da sağlıyor.
ÇİN VE RUSYA TEHDİDİ
Yasada Çin’in yurt dışındaki yatırımları ve Rusya ile askeri ilişkileri konusunda rapor hazırlanması dahil olmak üzere Çin’den gelebilecek olası tehditlere çözüm geliştirilmesine yönelik bir dizi madde yer alıyor.
Yasada ABD Kongresi’nin, "meşru haklarını savunan" Hong Kong halkını desteklediği de vurgulanıyor.
KUZEY KORE İLE İŞ YAPAN BANKALARA TAKVİYE YAPTIRIM
Bütçe yasasında Kuzey Kore’nin nükleer silah geliştirmesine kapsamlı bir yaklaşım çağrısı yapılıyor, ABD’nin Kore Yarımadası’nda bulunan askerlerine yönelik olarak oluşturduğu tehdidin altı çiziliyor. Bütçe yasası kapsamında Kuzey Kore’den kömür, maden ve tekstil ürünlerinin ithalatı ve ihratacatının yanı sıra bazı petrol ürünlerinin ve ham petrolün ithalat ve ihracatı yasaklanıyor. Kuzey Kore ile iş yapan bankalara da takviye bazı yaptırımlar getiriliyor. Tasarı kapsamında, Savunma Bakanı, ABD’nin ulusal güvenlik çıkarına olduğunu doğrulamadıkça, Güney Kore’deki ABD askerlerinin sayısının 28,500’ün altına çekilmesi de yasaklanıyor.
TÜM FEDERAL ÇALIŞANLARA 12 HAFTA DOĞUM İZNİ HAKKI
Bütçe yasası kapsamında ayrıca ABD askerlerinin maaşlarına yüzde 3,1 oranında zam yapılacak. Bu oran son 10 yıl içinde ABD askeri personeline verilen en yüksek maaş zammı.
Demokratlar’ın uzun süredir dile getirdiği bir talep de bu bütçe yasası kapsamında uygulamaya geçiyor. Yeni yasa ABD’de ilk kez tüm federal çalışanlara 12 hafta doğum izni hakkı verilmesini de kapsıyor.
