Şanlıurfa’nın Haliliye ilçesinde bulunan çok sayıda esnaf dün akşam, ‘kapanma’ ve ‘yasaklama’ kararlarına tepki göstererek işyerlerini kapatmadı. Eylemin yapıldığı bölgeye çok sayıda polis ve zabıta ekipleri sevk edildi. Polis ne yapacağını şaşırdı. Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, pandemi sürecinde en fazla mağdur olan kesimlerin başında esnafın geldiğini söyledi. “Esnafta artık bıçak kemiğe dayanmadı, kemiği kesti, iliği parçalamak üzere” dedi.
Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı'nın ardından açıklama yapan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Türkiye genelinde koronavirüs tedbirleri kapsamında 29 Nisan-17 Mayıs tarihleri arasında "tam kapanma" uygulamasına gidileceğini açıklamıştı.
Ramazan'ın ilk yarısında uygulanan kısıtlamaların bitmesi yönünde karar beklediğini belirten esnaf, yaklaşık 3 hafta sürecek tam kapanma uygulamasına tepki gösterdi.
Ramazan Bayramı ile ilgili hazırlıklar yaptıklarını, ev ve işyerleri kiralarını ödeyemediklerini, yakın zamanda da çek ödemelerinin olduğunu savunan esnaf, tam kapanma uygulamasını protesto etti.
Haliliye ilçesine bağlı Açıksu Caddesinde bulunan bazı esnaflar, saat 19.00'da başlayan sokağa çıkma kısıtlamasına rağmen işyerlerini kapatmadı.
Zabıta ekipleri tarafından iş yerlerini kapatmaları konusunda uyarılan esnaf, iş yerlerini kapatmayınca olay yerine çok sayıda polis ekibi sevk edildi.
Kolluk kuvvetlerinin caddede geniş güvenlik önlemleri aldığı görüldü. İş yapamadıklarını dile getiren esnaf ile zabıta ve polis ekipleri tarafından gerginlik yaşandı.
Polisin esnafı ikna etmeye çalıştığı görüntüler ise yurttaşların kameralarına yansıdı.
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, pandemi sürecinde en fazla mağdur olan kesimlerin başında esnafın geldiğini söyledi. “Esnafta artık bıçak kemiğe dayanmadı, kemiği kesti, iliği parçalamak üzere” diyen Palandöken, borcunu ödeyemediği zaman esnafın intihar ettiğini, aile içi şiddet olaylarının arttığını ve sokağın güvenliğinin bitme noktasına geldiğini söyledi. Tekel bayilerine ve alkol satışına getirilen yasağı da eleştiren Palandöken, “Alkol satışı yasağına ilişkin yayınlanan bir genelge yok. Kesinlikle böyle bir haksız rekabete ben müsaade etmem. Gelişmiş hukuk devleti, demokratik ülkelerde alkol yasağı mümkün olmaz” dedi.
TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, pandemi sürecinde büyük mağduriyet yaşayan esnafın durumunu ANKA Haber Ajansı’na değerlendirdi. Milyonlarca esnafın ekonomik olarak pandemi sürecinde artık bitme noktasına geldiğini anlatan TESK Genel Başkanı Palandöken, şunları söyledi:
“TESK’e bağlı 2,5 milyona yakın esnaf, sanatkar var, bunların sayısı aileleri ile birlikte 15 milyonu buluyor. Çoğunluğu aile işletmesi ve işsizlik rakamlarının görünmeyen kesimini oluşturuyor. Esnafta artık bıçak kemiğe dayanmadı, bıçak kemiği kesti artık iliği de parçalamak üzere.
“ESNAFA BİR DOKUNSAN, BİN AH İŞİTİYORSUN”
Esnafa bir dokunsan bin ah işitiyorsun. 415 mesleği ilgilendiren kesimin başındayım. Düğün sezonu, düğün salonları, okullar, kantinler açılamıyor, servis araçları çalışmıyor, mobilya sektörü çöküşün içinde, belki gıda satanlar var onlar da büyük sermayenin tekelinde, haksız rekabetle karşı karşıya.
TESK’TEN HÜKÜMETE: “MADEM PARANIZ VAR, FABRİKA KURUN” ÇAĞRISI
Madem o kadar paraları var ve çalışacak bu kadar işsiz var fabrika kursunlar o halde. Gelişmiş ülkelerde bunlar kuralına göre yapılıyor ama bizde her binanın altında zincir market var, bizim yaptığımız işi sermayenin yapması esnafın gelişmesini önlüyor. Bunları düzenleyen yasaların mutlaka çıkması, haksız rekabetinin kalkması lazım.
“GETİR GÖTÜRE” TEPKİ
Getir-götür diye yeni bir sektör kurulmuş, bunlar nerede ürünleri muhafaza ediliyor? Hijyen kuralları var mı, ehil insanlar mı? İnsanlar evlerinde obezite ediliyor. Bu ürünler nasıl, nereden geliyor, kayıtlı ekonomi içindeler mi? Mutlaka kurallara bağlanmalı, ticaret serbest diye herkes bu işi yapmamalı.
‘Aldım uçağı, ben uçuracağım’ diyemezsiniz bunun için kurallar ve eğitim olmalı. Mutlak düzgün bir yasanın çıkarılarak her kesimin mutlu hale getirilmesi lazım. Bugün olduğu gibi üç tane insanın eline tekeli bırakırsanız, “İki liralık zeytin ver” diyecek adamı bulamadığınız rekabet unsuru tamamen ortadan kalkacak.”
“BORCUNU ÖDEYEMEYEN ESNAF İNTİHAR EDİYOR”
Türkiye’de mahalle ve sokak kültüründe ciddi bir erozyon yaşandığına dikkat çeken Bendevi Palandöken, ANKA Haber Ajansı’ndan Mehtap Belen’e yaptığı açıklamada, eskiden başkalarına yardım eden esnafın şimdi devletten yardım alan konumuna düşürüldüğünü vurguladı. TESK Başkanı, devlet tarafından verilen bütün desteklere rağmen pandemi sürecinde ekonomik olarak borç batağına giren esnafın intiharın eşiğine geldiğini belirterek şu açıklamada bulundu:
“Devletten acil destek istiyoruz. Esnaf borcunu ödeyemediği zaman, intihar ediyor, aile geçimsizlikler, şiddet artıyor, sokağın güvenliği bitiyor. Biz bulunduğumuz sokaktaki insanları aydınlatıyoruz, o insanları tanıyoruz, o insanların yokluğunu hissedip üzerinde reklam yazan kolilerle değil, gerçek hakkaniyetle, onun yol parasını, gıda parasını hiç kimseye hissettirmeden veren insanlarız. Meselenin sadece sosyal, ekonomik büyüklüğüne bakmayacaksın, ülkeye faydasına ve bunun paylaşımını hakkaniyetle yapabiliyor musun ona bakacaksın, yoksa esnaf biterse her şey çok daha farklı olur. Devlet esnafın buralarda yaptığı işi yapmak için bir kadro oluştursa, bize vereceği paranın bin katını harcaması lazım.”
“DEMOKRATİK ÜLKELERDE ALKOL YASAĞI OLMAZ, HAKSIZ REKABETE İZİN VERMEM”
Türkiye’de, 17 günlük tam kapanma sürecinde tekel bayilerine ve alkol satışına yasak getirildiğine ilişkin haberleri de değerlendiren Palandöken, “Alkol satışı yasağına ilişkin yayınlanan bir genelge yok. Kesinlikle böyle bir haksız rekabete, ben kesinlikle müsaade etmem, ilgili bakanlıkta etmez” dedi.
Alkol satışı ve tekel bayilerine yasak getirildiğine ilişkin hukuki olarak hiçbir genelgenin bulunmadığının a
ltını çizen TESK Başkanı, “Sosyal medyada bunlar yazılıyor. Gelişmiş hukuk devleti, demokratik ülkelerde alkol yasağı mümkün olmaz. Resmi kurumun temsilcisiyim bana gelen bir yazı yok, suç unsuru teşkil eden bir şey değil ruhsatlı ve devletin önemli bir gelir kaynağı. Niye alkol satışı yapılmayacak? O zaman evde yapılan alkole mani olacaksın. İnternette, rakı, viski, votka tarifi yapılıyor, insanları illegal yola sürükleyip, evde saklı gizli içki yapımına neden olarak, aile düzeninin bozulmasına neden olursunuz” sözleri ile bu duruma tepki gösterdi.
“İNSANLARIN YAŞAM ŞEKLİNE MÜDAHALE EDERSENİZ VATANDAŞIN HALİ PERİŞAN OLUR”
TESK Genel Başkanı Palandöken, içkili mekanların da başkanı olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:
“Onların da hakkını savunmak zorundayım. Türkiye’de ses, sahne sanatçısına, sinemaya, tiyatroya ihtiyacı var insanların, saygı duymak lazım. Eğlence mekanlarını kapatırsan, üç gün sonra sanatçı yetişmeyecek. Ben resmi sevmiyorum diye, resim mi yapılmayacak. İnsanların yaşam şekline müdahale etmeyeceksin, inançlara saygı duymak zorundasınız yoksa böyle kurumların idaresi de vatandaşın hali de perişan olur. İçkili mekanlarda çalışanlar, müzisyenler ve sanatçılar neredeyse 1.5 yıldır siftah yapmıyor, evlerine nasıl ekmek götürecekler? Bunların ailesi yok mu?”
“İÇENE DE İÇMEYENE DE SAYGI GÖSTERİLMELİ”
Ramazan ayı nedeniyle alkol tüketiminin zaten azaldığına dikkat çeken Bendevi Palandöken, “İçene de içmeyene de saygı duyuyorum, herkesin saygı duyması gerekir. Yasaklı olması insanları farklı yönlere götürür. Devletin yasal kurumları tarafından üretimi serbest olan ürünlerin tüketimine kısıtlama getirilmesi, dünyanın hiçbir yerinde böyle bir kısıtlama yok” dedi.
“YARA BÜYÜK, BANDAJ KÜÇÜK”
Ticaret Bakanı Mehmet Muş’la görüşerek, hakkaniyetli destek yapılmasını istediklerini kaydeden TESK Genel Başkanı Palandöken, “Esnaf olarak yeni ekonomik destek paketine ihtiyacımız var. Şimdiye kadar verilen kredileri geri ödeyemiyoruz. Sektör bazında 415 meslek ve bunların hepsinin kendine özgü problemleri var. İşsizlik sigortasından en az istifade eden kesimiz, bunun için hibe destek istedim. Hibe destek bir kereye mahsus, iki mi, üç askeri ücret mi olur bilmiyorum ama en azından insanlar ayağa kalksın. Kira stopajları, ÖTV, KDV tamamen kaldırılmalı” dedi.
“GEREKEN DESTEĞİ GÖRSEYDİK BUNLARI SÖYLEMEZDİK”
Yeniden yapılanma ve vergi ödemelerinin ötelenmemesi durumunda yaranın kolay kolay kapanmayacağının altını çizen Palandöken, “Yara büyük üstünü kapatacağınız bandaj küçük. İnsanlar sıkıştıkça, işleri iyi gitmedikçe üretme kabiliyeti de düşüyor, dolayısı ile şiddet ve geçimsizlikler öne çıkıyor. Hep beraber herkes aynı ölçüde elini taşın altına koyacak. Gereken desteği görseydik işimiz tıkırında olur, bunları söylemezdik” diye konuştu.
