Uluslararası Adalet Divanı, Güney Afrika’nın İsrail’e karşı açtığı soykırım davasında ihtiyati tedbir kararı aldı. Mahkeme, İsrail'in Gazze'de soykırımı önlemek için gücü dahilinde bütün önlemleri alması gerektiğine hükmetti.
Güney Afrika Cumhuriyeti'nin İsrail aleyhine açtığı 'soykırım' davasıla ilgili 2 haftadan uzun süren duruşmalar sonucunda Uluslararası Adalet Divanı (UAD), İsrail'in 'dosyanın reddi' talebini reddederek soykırım davasının esastan görülmesini kararlaştırdı.
Lahey’de görülen davada Divan Başkanı Yargıç Joan E. Donoghue, canlı yayınlanan oturumda UAD'nin kararlarını açıkladı.
UAD, İsrail'in Soykırım Sözleşmesi çerçevesindeki yükümlülüklerinin bazılarını ihlal ettiğine ilişkin ihtiyati tedbir kararı almaya yetkisi olduğunu hatırlattı.
Gazze'de soykırım riski bulunduğunu belirten Yargıç Donoghue, yaşanan insanlık dramının farkında olduklarını ifade etti. Donoghue, "Mahkemenin görüşüne göre, Güney Afrika'nın iddialarının bir kısmı sözleşmenin maddelerinin bir kısmı içine girebilir. Tüm taraflar sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmelidir" dedi.
'FİLİSTİNLİLERİN TEMEL İHTİYAÇLARA ERİŞİMİ YOK'
Yargıç Donoghue, Gazze'de yaşananlar için şunları söyledi:
"Gazze Şeridindeki insanlar zarar görebilir durumdadır. İsrail'in operasyonları evlerin, okulların, sağlık birimlerinin ciddi şekilde zarar görmesine sebep oldu. 18 Ocak 2024'te İsrail Başbakanı bu sürecin aylarda devam edeceğini duyurdu. Filistinlilerin temel ihtiyaçlara erişimi yok.
İSRAİL'DEN RAPOR İSTENDİ
Mahkeme, Güney Afrika'nın taleplerine ilişkin İsrail'in alınan tüm tedbirlierle alakalı 1 ay içinde mahkemeye rapor sunmasına karar verdi. Bu raporun Güney Afrika'ya da iletilmesine hükmedildi.
Yargıç Donoghue tarafından 15'e 2 kararla İsrail'in, soykırım riskinin ortadan kalıdırılmasına yönelik adımları atmasına karar verildiği aktarıldı.
İsrail’in 7 Ekim’den beri Gazze’ye düzenlediği saldırılarda tespit edilebildiği kadarıyla 26 bin 83 kişi hayatını kaybederken 64 bin 487 kişi yaralandı.
DAVA SÜRECİ
Güney Afrika, 29 Aralık 2023'te, Soykırım Sözleşmesi kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ettiği iddiasıyla İsrail aleyhine dava açmıştı.
Güney Afrika, Divan'dan, İsrail'i "soykırım yapmamaya, soykırımı önlemeye ve soykırımın faillerini cezalandırmaya" zorlamak için geçici tedbir uygulanmasını istemişti.
Bu kapsamda Güney Afrika, mahkemeden İsrail aleyhine 9 ihtiyati tedbir kararına hükmedilmesini talep etmişti:
1- Gazze'deki askeri operasyonları derhal durdurmasına,
2- Kontrolü altındaki herhangi bir grup tarafından, Gazze'deki herhangi bir askeri operasyonu ilerletecek adımlar atmamasına,
3- Filistinlilere yönelik soykırımın önlemesi için gerekli tüm makul tedbirleri almasına,
4- Soykırım Sözleşmesi'nin 2. maddesi kapsamına giren her türlü eylemden kaçınmasına,
5- Yerlerinden edilenlerin evlerine dönerek yeterli gıda, su, yakıt, tıbbi ve hijyen malzemeleri, barınak ve giysi dahil olmak üzere insani yardıma erişiminin sağlamasına,
6- Soykırıma karışanların cezalandırılmaları için gerekli adımları atmasına,
7- Soykırımın delillerini muhafaza etmesine ve bu amaçla gelen uluslararası görevliler ve diğer yetkililerin Gazze'ye erişimini engellememesine,
8- Verilen tedbirleri uyguladığına ilişkin Divan'a düzenli rapor sunmasına,
9- Davayı zorlaştıracak veya uzatacak eylemlerden kaçınmasına hükmetmesini istiyor.
Mahkeme, bu tedbirlerin tamamını kabul veya reddedebileceği gibi bazılarını da kabul edebilir veya kendisi farklı ihtiyat tedbir kararlarına hükmedebilir.
