Atatürk Kültür Merkezi’nin (AKM) yıkımıyla birlikte göçebe hayatı yaşayan İstanbul Devlet Opera ve Balesi (İDOB) Avrupa yakasında yine bir alışveriş merkezi olan Zorlu’da Performans Sanatlarına Merkezi’ne mecbur bırakıldı.
AKM’de çok uygun fiyata izlediğiniz Opera ve baleyi yüksek fiyatlarla izlemek durumun kalabiliyorsunuz. Nedeni ise Zorlu’nun salon kiralarının çok yüksek olması. Peki İDOB daha uygun bir salon bulamaz mı? Bu sorunun yanıtını da hemen verelim orkestra çukurunun olmaması ve büyük prodüksiyonlu yapımlar için salonların küçük gelmesi. Ve maalesef devlet ve yerel yöneticilerin de bu salon sorununa çözüm bulmayışı.
AKM’nin yıkım kararı ve daha sonra bir türlü yapılmaması kültür sanatın kalbi olan Beyoğlu ve çevresini etkiledi. Sinema ve tiyatro salonlarının kapatılması, bilinçli olarak demografik yapısının hızla değiştirilmesi, sanattan uzak tüketim çılgınlığına dönüşen bir alana dönüşmesine neden oldu.
Tarihi ve mimarisiyle kültür sanatın merkezi olan Beyoğlu ve Şişli alışveriş ve yiyecek mekanlarıyla dolup taştı. Oysaki Beyoğlu ve çevresi Taksim Meydanı ve İstiklal Caddesi’nden ibaret değil. Sakinleri hala mahallerinde yaşmakta. Ancak gittikleri kitapçılar, sinema ve tiyatro salonları yerlerinde değil artık.
Atlas Pasajı içerisinde bulunan Küçük Sahne’de Devlet Tiyatroları’nın oyunlarını iki yıl öncesine kadar izleyebiliyordunuz. Ancak alınan bir kararla artık burada DT’nin oyunlarını izleyemiyorsunuz.
Küçük Sahne
Devlet Tiyatroları’na bağlı olarak 67 yıldan bu yana faaliyet gösteren Taksim Küçük Sahne sinema müzesine dönüştürüleceği iddiasıyla boşaltıldı. Kültür Bakanlığına bağlı bir salonun kapılarına kilit vuruluyor adres olarak yine alışveriş merkezi gösteriliyor. Dünyanın hiçbir yerinde sanata dair mekanlar çok amaçlı salonlarda gösterilmez kendine ait Tiyatroları vardır. Aslında ülkemizde de 2007 yılına kadar böyleydi.
Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi Sineması, 2017 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne devredildi. 24 yıllık merkez hizmet binası olarak kullanılmasına karar verildi.
Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi
Muammer Karaca Tiyatrosu’nun ise hali içler acısı 55 yıl boyunca burada sahneye çıkan birbirinden önemli isimleri ağırlamasıyla bilinen Muammer Karaca Tiyatrosu çürümeye terk edildi. Muammer Karaca Tiyatrosu 5 yıl önce tespit yapılmaksızın “riskli yapı” ilan edilerek Dostlar Tiyatrosu’nun elinden alınmıştı. Her yıl en az bir kere “yıkılacak” haberlerinin çıktığı tiyatro salonu, deprem riski nedeniyle “tamamen boşaltılarak kapılarının mühürlendiği” söylenmişti.
Muammer Karaca Tiyatrosu'nun hali...
İstanbul Devlet Tiyatrolarına ev sahipliği yapan Taksim Sahnesi yeniden restore edildi. Henüz kapılarını açamayan yapı kimlere hizmete edecek. Eski kiracıları DT’ye tekrar kapılarını açacak mı? Aldığımız duyumlara göre İstanbul Devlet Tiyatrosu girişimde bulunmuş ancak fahiş bir fiyata istendiği söyleniyor.
Beyoğlu’nda kapalı tadilat bekleyen salonlarda sadece birkaç tanesini hatırlattık size Şişli’ye baktığınızda durum pek de farklı değil.
Teşvikiye Caddesi’nin üstündeki Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Rüştü Uzel Meslek Lisesi’nin içinde bulunan Hadi Çaman Tiyatrosu atıl durumda.
Hadi Çaman Tiyatrosu
Hadi Çaman’ın tüm mal varlığını ortaya koyup “Hepsi ülkeme helal olsun” diyerek 1982’de kurduğu Hadi Çaman Yeditepe Oyuncuları Tiyatrosu, usta tiyatrocunun ölümünün 6’ncı yılında iflas etti ve salon kaderine terk edildi.
Kenter Tiyatrosu, Nedim Saban ve Genco Erkal’ın kişisel çabalarıyla halen perdelerini açıyor. Nedim Saban’ın kurucusu olduğu Tiyatro Kare ve Genco Erkal’ın Dostlar Tiyatrosu oyunlarını geçtiğimiz sezon Kenter Tiyatrosu’nda sahneledi. Şişli Halasgar Caddesi üzerinde bulunan Türk Kültür sanat tarihinde önemli yeri olan Kenter Tiyatrosunun eksiklerinin giderilmesi ve perdelerini açık tutması için yardım beklemektedir.
Kenter Tiyatrosu
Yukarıda saydığımız kapatılan ve tadilat bekleyen salonlardan sadece birkaç tanesi. İstanbul’da bu kadar salon varken neden devletin iki köklü kurumu temsillerini alışveriş merkezlerinde yapmak zorunda bırakılmakta?
*Hilal Solmaz
