Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre; Sayıştay’ın 2022 yılı denetim raporları yayımlandı. Sayıştay’ın Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu’na göre denetimler sonucunda 2 bin 247’si mali rapor ve tabloları etkileyen, 5 bin 377’si mevzuata uygunluğa, 212’si de kamu idarelerinin mali yönetim ve iç kontrol sistemlerine ilişkin hataları içeren toplam 7 bin 836 bulgu tespit edildi. 2021 raporunda, toplam bulgu sayısı 7 bin 639’du. 2022’de rapor ve tablolarda en fazla tespit edilen bulguların başında “taşınmazların muhasebe kayıtlarının yapılmaması/hatalı yapılması” geliyor. Toplam 88 kamu idaresinde bu duruma rastlandı.
Bulgu sayısı arttı ancak bunların çoğunluğunu yanlış muhasebeleştirme gibi teknik işlemler oluşturdu. Geçmiş dönemlerdeki Sayıştay raporlarında yer alan usulsüzlüklere ise yer verilmedi.
DAĞILIMLAR AYRINTILANDIRILMADI
Sayıştay’ın Cumhurbaşkanlığı 2022 Yılı Denetim Raporu’na göre kuruma geçen yıl bütçe yasası ile 3.8 milyar TL ödenek tahsis edildi. Yıl içinde eklenen ve düşülen ödenekler sonucunda yılsonu ödeneği 5.6 milyar TL oldu. Bu ödeneğin tamamı harcandı. Raporda, “Mali rapor ve tabloların tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır” denildi. Raporun ekinde kurum tarafından sunulan mali tablo dosyası da yer aldı. Ancak 2021 raporu ile karşılaştırıldığında “faaliyet sonuçları tablosundaki” değişim dikkat çekti. 2021 raporunda, giderler alt başlıkları ile detaylandırılırken yeni raporda detaylar yerine genel toplamlara yer verilmekle yetinildi. Örneğin 2021 raporunda “ilk madde ve malzeme giderleri” sıralanırken kırtasiye malzemelerinden yiyecek, içecek, temizleme ekipmanları, tıbbi ve laboratuvar sarf malzemelerine kadar çeşitli alt başlıklara da yer verilmişti. Mal ve hizmet alım giderlerinin detayları da sıralanmıştı. Buna karşın 2022 raporunda alt başlıklardaki bu detaylar yer almadı. Mal ve malzeme alım giderleri, ilk madde ve malzeme giderleri gibi başlıklarda ne kadar toplam harcama yapıldığı belirtilmekle yetinildi. Bu giderlerin dağılımları ayrıntılandırılmadı.
BAĞIŞ VE YARDIMLAR 1.3 MİLYON
Rapora göre 2022’de Cumhurbaşkanlığı’nın personel giderleri 613.4 milyon TL, mal ve hizmet alım giderleri 2.8 milyar TL, cari transferler 964.9 milyon TL, amortisman giderleri 216.8 milyon TL, ilk madde ve malzeme giderleri 223.8 milyon TL, proje kapsamında yapılan cari giderler 773.4 milyon TL oldu. Toplam giderler 5.6 milyar TL olarak gerçekleşti. Rapora göre alınan bağış ve yardımlar ile özel gelirler tutarı da 1.3 milyon TL oldu. Raporda, bilanço içerisindeki taşıtlar hesabı 1.2 milyar TL olarak yer aldı.
Karayolları Genel Müdürlüğü raporunda, kamuya ağır yük getiren yap-işlet-devret projelerinin 2022 maliyeti de ortaya çıktı. Raporda, cari transferler kapsamında yapılan 36.4 milyar TL harcamanın 36.3 milyar TL’sinin yap-işlet-devret projeleri için yapılan garanti ödemelerinden kaynaklandığı belirtildi.
PARALAR ‘YAP-İŞLET-DEVRET’E
2022’de HGS ve OGS’den toplam 26 milyon 737 bin 333 ihlalli geçiş gerçekleşti. OGS otoyol ve köprülerden ihlalli geçişlerin parasal tutarı 251.7 milyon TL. HGS otoyol ve köprülerden ihlalli geçişlerin tutarı 3.8 milyar TL oldu.
İncelemede, 2022 yılına ait toplam 207.1 milyon TL tutarında kaçak geçiş bedelinin vadesinde tahsil edilemediği, bu bedeller “gelirlerden takipli alacaklar hesabında” takip edilmesi gerekirken takip edilmediği belirlendi.
İcraya verilen alacakların önemli bir bölümü tahsil edilemedi. 2016’dan bu yana icraya verilen dosya sayısı toplam 6.2 milyon. Toplam alacak miktarı ise 112.4 milyar TL. İcrayla tahsil edilen alacak miktarı 43.1 milyar TL.
SAYIŞTAY’IN ‘KOLU-KANADI’ KIRILDI
İçerikleri nedeniyle Sayıştay raporları tartışılırken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 30 Mayıs 2022’de konuşması da yeniden gündeme geldi. Sayıştay’ın 160. Kuruluş Yıldönümü Programı’nda konuşan Erdoğan, raporlar üzerinden Sayıştay’ı hedef alarak “Sayıştay’ın, icracı kurumlardaki denetimini sadece açık arama veya ceza penceresinden bakarak yapmaması gerektiğini düşünüyorum. Kurumlar bazen yaklaşım farklılıkları sebebiyle canımızı sıkacak, eleştirdiğimiz işler bile yapsalar da neticede ortaya çıkan duruma saygı gösteririz” dedi.
Erdoğan’ın bu sözlerinden iki ay sonra Sayıştay Başsavcılığı’na, imam hatip kökenli ve eski AKP milletvekili aday adayı İsmail Altıntaş atandı. Bu atama, “Sayıştay’ın kolu ve kanadının kırılacağı” eleştirilerine neden olmuştu.