Yeni vergiler getiren kanun teklifine muhalefet şerhi düşen CHP, panik önlemleri ile sorunların çözülemeyeceğini ifade etti.
Kararname ile Cumhurbaşkanlığında 25 yeni ofis kurulmasının “devlet içinde mevcut yapıya paralel bir devlet yapılanması” kurulması anlamına geldiği savunulan şerhe göre Hazine’ye 70 milyar lira ilave borçlanma yetkisi de anayasaya aykırı. Kombassan maddesinin eleştirildiği HDP şerhinde de büyük bir borsa manipülasyonu yapıldığı savunuldu.
Dijital hizmet, konaklama ve değerli konut vergisi getiren 45 maddelik kanun teklifi, komisyondan 54 madde olarak oy çokluğu ile kabul edildi. Teklife CHP ve HDP muhalefet şerhi düştü.
Yeni vergiler getiren kanun teklifinden bir yılda beklenen gelirin 6 milyar lira olduğuna dikkat çekilen CHP şerhinde, Merkez Bankası birikmiş yedek akçeleri, bedelli askerlik, imar affına karşın 2019 yılında 85.8 milyar TL bütçe açığı verdiği belirtildi, panik önlemleri ile sorunların çözülemeyeceği ifade edildi.
Duvar'dan Serkan Alan'ın haberine göre, Şerhte, “Bu teklif özü itibarıyla iktidar tarafından asla varlığı kabul edilmeyen ve sadece dış cepheli gelişme ve saldırılarla izah edilerek, örtülerek perdelenmeye çalışılan bir kriz dönemi düzenlemesidir, bu torba kanun teklifinde yer alan düzenlemeler bir ekonomik krizin devam ettiğini göstermektedir. Ancak Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik krizin bu tür torba yasalarla çözümleneceğini düşünmesi iktidarın en büyük yanlışıdır” denildi.
‘CUMHURBAŞKANLIĞINDA PARALEL DEVLET YAPILANMASI’
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne dair eleştiriler yapılan şerhte, en son Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanlığı Ofislerinin görev, yetki ve teşkilatlanması ile ilgili ilave değişiklikler ile 25 adet ilave daire başkanlığı ihdas edildiği hatırlatıldı, “Devletin bazı kurumlarına ait yetkiler direkt olarak Cumhurbaşkanlığındaki Ofislere taşınmakta, bir nevi devlet içinde mevcut yapıya paralel ilave bir devlet yapılanması tasarlanmaktadır” denildi.
CHP şerhine göre Dijital hizmet vergisi, Anayasanın çalışma ve sözleşme hürriyeti ile ilgili hükme aykırı. Aynı şekilde şerhte Cumhurbaşkanına ilave 70 milyar lira borçlanma yetkisi verilmesi de, böyle bir düzenlemenin ek bütçe tasarısı olarak getirilmesi gerektiği gerekçesiyle anayasaya aykırı bulundu. Teklife göre, Değerli Konut Vergisi hasılatı tamamen genel bütçeye ait olacak. Şerhte ilk aşamada 103 bin konutu kapsayacak uygulama için, “Vergi gelirlerinden yerel yönetimlerin bütçesinin muaf tutulması hizmeti doğrudan sunan idareler açısından eşit ve adil değildir” denildi.
‘KOMBASSAN DÜZENLEMESİ ANAYASAL SİSTEME UYGUN DEĞİL’
Kombassan şirketine açılacak davaları ortaklık formülüyle düşürecek madde için de CHP şerhinde bu düzenlemenin geçmişe yönelik yargılama sonuçlarını da etkileyen, bir ölçüde anlamsız kılan düzenlemeler olup erkler ayrılığı ilkesi ile anayasal sisteme uygun düşmediği belirtildi, “Düzenleme tarafların mağduriyetlerinin önlenmesi ve karşılıklı kazanım esasları dikkate alınarak çözümlenmelidir” denildi.
‘PARLAMENTONUN BÜTÇE HAKKINA SALDIRI GERÇEKLEŞTİRİLMİŞTİR’
HDP’nin muhalefet şerhinde yeni vergilere ilişkin, “Görünürde işletmelere yeni vergiler getiriliyor gibi olsa da açıktır ki yeni vergiler yurttaşların yükünü arttıran vergilerdir. Bu kanun teklifiyle ihdas edilmek istenen dijital hizmet vergisi ve konaklama vergisi gibi vergilerin bir biçimde yurttaşlara yansıtılacağını öngörmek zor değildir” değerlendirmesi yapıldı. Teklifin “en can alıcı” maddesinin 47’nci maddesi olduğu ifade edilen şerhte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a 2019 yılı için 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren 70 milyar lira ilave borçlanma yetkisi verildiği hatırlatılarak, “Belli ki bu madde, kalabalık bir torba içerisine yerleştirilerek dikkatlerden kaçırılmak istenmiştir. Ancak bu maddeyle parlamentonun bütçe hakkına açık bir saldırı gerçekleştirilmiştir. Cumhurbaşkanı’na 70 milyar lira ek borçlanma yetkisinin bu şekilde verilmesi kabul edilemez. Halklar, tüm dünyada yoğun toplumsal mücadeleler sonucu bütçe hakkını kazanmıştır. Bütçe hakkını da seçtikleri temsilcilerden oluşan parlamentolar aracılığıyla kullanmaktadırlar. Ancak böylesi bir düzenleme, evrensel demokratik bir ilke olan bütçe hakkının ihlalinden başka bir şey değildir” ifadelerine yer verildi.
‘BÜYÜK OTELLERDEN DAHA AZ VERGİ ALINACAK’
“Konaklama vergisi” ile yerel yönetimlerin yetkisinde olan verginin merkeze aktarılmasına karşı çıkılan şerhte ayrıca yapılan kademelendirme de eleştirilerek şöyle denildi:
“5 yıldızlı otel ve tatil köylerinin kişi başına gecelik 18 lira, 2 ve 1 yıldızlı otel, pansiyon, motel, apart hotel ve kampingler ise kişi başına gecelik 6 lira ödeyecekleri düzenleme küçük işletmelerin hilafınadır. Örneğin geceliği bin avrodan oda satan büyük bir otel için düşünüldüğünde kişi başı 18 lira oldukça cüzi bir miktarken, geceliği 100 liradan oda satan bir küçük işletme için kişi başına 6 lira oldukça yüksek bir oran olacaktır. Yani orana vurulduğunda büyük otellerden daha az alınan bir vergi söz konusu olacaktır. Şayet böyle bir vergilendirmeye gidilecekse bu vergi sadece 4 ya da 5 yıldızlı oteller için getirilebilirdi. Böylelikle vergilendirmenin ana ilkesi olan ‘az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi’ ilkesine uygun bir düzenleme söz konusu olabilirdi. Ancak bu haliyle yine büyük işletmeleri kollayan bir vergilendirme mantığıyla karşı karşıyayız.”
‘BÜYÜK BİR BORSA MANİPÜLASYONU YAPILIYOR’
HDP şerhinde “Kombassan maddesi” olarak nitelendirilen madde de eleştirilerek şöyle denildi:
“Bu madde ile halka açık statüde olup, borsada işlem gören ve on binlerce kişiye hisse satışı yapan Bera Holding (eski adıyla Kombassan), İttifak Holding ve Umpaş Holding’e karşı açılan binlerce davanın düşürülmesi amaçlanmıştır. Geçmişte gerçekleşen söz konusu satışlar, bugün holdingler hakkında açılmış binlerce davaya konu durumdadır. Bu düzenleme aracılığıyla Bera Holding, İttifak Holding ve Umpaş Holding batmaktan kurtulacak, mağdur olan vatandaşın dava açması, hukuk önünde hak araması ise engellenmiş olacaktır. Bu anlamda Torba Yasa uygulamasıyla yasama kalitesini alt üst eden AKP iktidarı, genel nitelik arz etmesi gereken kanun düzenlemelerini, yine belli sermaye odakları yararına işletmektedir. Aynı zamanda bu düzenleme, bilhassa Bera Holding’in kurtarılması uğruna yapılmıştır ve kanun teklifi aracılığıyla büyük bir borsa manipülasyonu gerçekleşmektedir”.
HDP şerhinde borçlanmaya 70 milyar TL ilave edilmesi de eleştirildi, “Bu durum “Bütçe Hakkı”nın yürütme tarafından fütursuzca, keyfi bir biçimde çiğnendiğini ve Türkiye’nin 2001 dönemindekine benzer bir şekilde kuralsızca borçlandığını gözler önüne sermektedir” denildi.
‘SPORCULARA YÜZDE 20 VERGİ YETMEZ’
Sporcu ücretlerindeki vergi oranının yüzde 15’ten yüzde 20’ye çıkarılması ise yetersiz bulundu, “Milyonlarca dolarlık sözleşmelerin ve kazançların söz konusu olduğu bir sektörde yüzde 20 standart bir vergi oranı uygulayıp, en temel ihtiyaçlarını dahi karşılamakta zorlanan asgari ücretli ve dar gelir gruplarını yüzde 15-20-27’li vergi oranlarında vergiye tabi tutarken yüksek kazanç sağlayan sporcuları 4. vergi diliminden sonra beyannameye tabi tutmak vergi ve gelir dağılımı adaletinin sağlanması açısından kabul edilebilir değildir. Düzenleme eskiye nazaran ‘iyi’ olmakla beraber yetersizdir” denildi.
Meclis Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen kanun teklifi gelecek hafta Meclis Genel Kurulu’nda görüşüldükten sonra yasalaşacak.
