Sahte içki gerçeği... Yurttaşlar neden tercih ediyor?

Ülkemizde vergisi yüksek bazı ürünlerin kaçaklarının mevcut olduğunu belirten vergi uzmanı Ozan Bingöl, “Vergi uygulamaları, vatandaşları belli bir noktadan sonra daha ucuz ve daha da standart dışı ürünlere yönlendiriyor. Bu sadece alkolde değil, tütünde de böyle, elektronik cihazlarda da. Bir de bunun üzerine kâr iştahı yüksek olan ve insan sağlığını hiçe sayan kişiler ile bu alandaki denetimlerin yetersizliği, bu acı sonuçları ortaya çıkarıyor” diye konuştu.

‘OPTİMAL VERGİLER’

Cumrhuriyet'ten Seyhan Avşar'ın haberine göre, kaçak ürünlere yönelmenin tek boyutunun sadece vergi olmadığına dikkat çeken Bingöl, “Denetimsizlik, insan sağlığını hiçe sayan işletmeler, parayı-kazancı-yüksek kârı her şeyin üzerinde gören kişiler, bu olayın diğer parçalarıdır. Temelde vergide o riskli noktanın aşılmasıyla birlikte kaçak ürün baş gösteriyor. Bunun da ister istemez bir talebi oluyor” dedi.

Bingöl, kaçak alkol tüketiminin azalması için hükümetin alması gereken önlemleri ise şu sözlerle sıraladı:

“Vergi uygulamalarını yaparken titizlikle oluşabilecek sonuçlar değerlendirilmeli. Optimal vergileme uygulanmalı. Denetimler çok daha etkin ve geniş yapılmalıdır ki cezalar da caydırıcı olmalıdır.”

AĞBABA’DAN ÖNERGE

Öte yandan CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, TBMM’ye “alkol kaçakçılığının boyutunu araştırmak ve sahte içki ölümlerini engellemek” amacıyla araştırma önergesi verdi.

Ağbaba’nın önergesinde, “Alkolden alınan yüksek verginin evde ve merdiven altı atölyelerde alkollü içki üretimine yönlendirdiği” vurgusu yapıldı. Önergede, özetle şu ifadeler yer aldı:

“Ürün fiyatına göre vergi oranı yüzde 300’leri bulan alkollü içki fiyatlarının yükselmesi nedeniyle sahte içki üretimi ve alkol kaçakçılığı da olağanüstü şekilde artmıştır.”

160 LİRALIK BİR İÇKİNİN 112 TL’Sİ VERGİ

Vergi uzmanı Ozan Bingöl’ün verilerine göre alkol oranı yüzde 45 olan bir 70’lik rakının;

- Bayi kârı dahil ürün fiyatı 47.63 TL,

- ÖTV 87.97 TL,

- KDV 24.40 TL,

- Toplam vergi 112.37 TL,

- Satış fiyatı 160 TL.

Ürün fiyatına göre vergi oranı yüzde 234’tür.

TÜRKİYE, EN PAHALI 3. ÜLKE

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre Türkiye, Avrupa’da alkollü içkinin en pahalı olduğu 3. ülke. Yüksek fiyatların nedeni ise vergiler. Alkollü içki fiyatlarında yaşanan bu ciddi artış nedeniyle sahte alkol veya evde alkol üretimi her geçen gün artmakta. Emniyet ise her yıl bir öncekinden daha fazla kaçak içkiyi ele geçiriyor. 2014’te 27 bin 428 litre olan kaçak alkollü içki yakalanırken 2018’de bu rakam 1 milyon 48 bin 645 litre seviyesine kadar yükseldi. Bu dönemde ise resmi kayıtlara göre 228 kişi, “metil alkol zehirlenmesi” sonucu hayatını kaybetti.