Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Japonyalı şirketler ve Shell’in hissedar olduğu Rusya’nın doğusunda bulunan Sahalin-2 isimli doğalgaz ve petrol sahasının kontrolünü almak için kararname imzaladı.
Dünya sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) üretiminin yüzde 4’ünü oluşturan Sahalin-2 sahası Japonya’nın enerji güvenliği açısından da öneme sahip. Karar küresel LNG piyasasındaki arz sıkışıklığını daha da artırabilir.
Ukrayna işgali nedeniyle başlayan ekonomi savaşı daha da derinleşirken, Rusya’dan gelen bu hamle İngiliz petrol devi Shell’i ile Japonya’nın da Mitsui ve Mitsubishi şirketlerini ülkedeki yatırımlarını terk etmek zorunda bırakabilir.
KONSORSİYUMDA YER ALACAĞINA KREMLİN BAKACAK
Shell her ne kadar projeyi terk etmek için potansiyel alıcılarla müzakere yürütüyor olsa da, Japon şirketler ne yapmayı planladıkları konusunda açıklamada bulunmamışlardı.
Kararnamede yeni bir şirketin Sahalin Enerji Yatırım şirketini tüm hakları ve yükümlülükleri ile devralacağı belirtildi. Sahalin şirketinde, Japonya’nın iki şirketi ve Shell’in toplam hisseleri yüzde 50’nin altında.
Sahalin’de Mitsui’nin yüzde 12.5, Mitsubishi’nin ise yüzde 10 hissesi bulunuyor. Shell için bu oran yüzde 27.5 eksi bir iken, Rusya’nın doğalgaz ihracat tekeli Gazprom şirkette yüzde 50 artı bir hisseye sahip.
Beş sayfa olan kararname metninde, yabancı hissedarların konsorsiyumda yer almaya devam edip etmeyeceğine Kremlin tarafından karar verileceği ifadesi yer aldı.
Shell tarafından bugün yapılan açıklamada kararnamenin kapsamının değerlendirildiği ifade edildi.
HİSSELERİ GERİLEDİ
Shell sözcüsü, “Shell hissedar olarak her zaman Sahalin-2’nin çıkarları doğrultusunda ve uygulanabilir tüm yasal gerekliliklere göre hareket etmiştir. Kararnameden haberimiz var ve kapsamını inceliyoruz” açıklamasında bulundu.
Öte yandan Japonya, daha önce çekilmesi talep edilse dahi Sahalin-2 projesindeki haklarından vazgeçmeyeceğini açıklamıştı. Sahalin-2 enerji güvenliği açısından ülke için büyük önem taşıyor.
Japonya’nın Mitsui & Co ve Mitsubishi şirketlerinin hisseleri haberlerin ardından zarar endişeleriyle yüzde 6 düştü. İki şirketin hisselerindeki düşüş nedeniyle Japonya’nın Nikkei endeksi de .N225 yüzde 1.9 geriledi.
Mitsubishi sözcüsü şirketin Sahalin’deki ortakları ve Japonya hükümeti ile Putin’in kararnamesine nasıl karşılık verileceği konusunu görüştüğünü söyledi. Mitsui ise henüz konu ile ilgili açıklama yapmadı.
JAPONYA’NIN HAKLARI TEHLİKEDE
Sahalin-2’de üretilen petrol ve doğalgazın müşterileri arasında Japonya, Güney Kore ve Çin yer alıyor.
Kararnameye göre Gazprom, projedeki hissesini tutacak ancak diğer hissedarların bir ay içerisinde projeyi devralan yeni şirkette hisse sahibi olabilmek için Rus hükümetine talepte bulunması gerekiyor.
Shell CEO’su Ben van Beurden Çarşamba günü gazetecilere, Sahalin projesinden çekilme sürecinde “büyük ilerleme” sağlanıyor olduğunu belirtmişti.
Mayıs’ta Reuters’a konuşan kaynaklar Shell’in Hindistan’ın enerji şirketlerinden oluşan bir konsorsiyum ile Sahalin’deki hisselerini satmak için görüşmelerde bulunduğunu ifade etmişti.
Kararnameyi değerlendiren Credit Suisse Entegre Enerji ve Kaynak Araştırması biriminin müdürü Saul Kavonic, Sahalin-2 gibi LNG projeleri aracılığıyla gerçekleştirilen üretimin yabancı uzmanlığı ve ekipmanının dahil olmaması durumunda zaman içerisinde zor durumda kalacağını belirtti.
Talep açısından bakılacak olursa, Rus hükümetinin projeye daha fazla dahil olmasının bu projeden yapılan alımları zorlaştıracağını belirten Kavonic, “Bu, LNG piyasasında önümüzdeki on yılda büyük bir sıkışıklığa neden olacak” dedi.
