Yurttaşlar ekonomik krizin pençesinde hayatta kalma mücadelesi verirken, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na bağlı Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın (TCDD) yandaş şirketleri zengin ettiği ortaya çıktı.
BirGün'den İsmail Arı'nın haberine göre; TCDD’nin, üzerine rayların döşendiği ve rayların döşenmesi için gerekli olan traversleri (rayların altına yerleştirilen, yaklaşık 3 metre uzunluğundaki ve dikdörtgen şeklindeki beton kalıp), Bilal Erdoğan’ın kayınpederi Orhan Uzuner’in yöneticisi olduğu şirket ile Beşli Çete içerisinde yer alan Kolin İnşaat’tan satın aldığı ortaya çıktı. TCDD kasasından bu iki şirkete yaklaşık 400 milyon TL ödendi.
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın kayınpederi olan Orhan Uzuner’in yönetim kurulu üyesi olduğu Uzka İnşaat Şirketi’ne bağlı Betra Prefabrike Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi isimli bir şirket bulunuyor. Bu şirket, TCDD’nin son 10 yılda 15 ayrı “beton travers alımı” ihalesini aldı. Bu 15 ihaleyle TCDD’nin kasasından Betra Şirketi’ne yaklaşık 242 milyon TL ödendi.
ERDOĞAN DÖNEMİNDE
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2020’de “Kayseri, Anafartalar-Şehir Hastanesi-YHT Garı Tramvay Hattı İnşaatı Projesi” için düzenlediği ihale, 376 milyon TL’ye Kolin İnşaat ile Orhan Uzuner’in yönettiği Uzka İnşaat İş Ortaklığı’na verilmişti. BirGün’ün milyonlarca liralık ihaleyi gündeme getirdiği haberlere ise "kişilik haklarının ihlal edildiği" gerekçesiyle, İstanbul Anadolu 5. Sulh Ceza Hâkimliği tarafından erişim engeli getirilmişti.
Orhan Uzuner, Recep Tayyip Erdoğan’ın belediye başkanı olduğu 1994 yılında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) bağlı İstanbul Ulaşım A.Ş.’nin Proje Müdürlüğü’nde çalışmaya başladı. Uzuner’in kızı Reyyan Uzuner ile Tayyip Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan 2003 yılında evlendi. O dönem yapılan haberlerde ise Orhan Uzuner’in Recep Tayyip Erdoğan ile akraba olduğu iddia edildi.
BEŞLİ ÇETE’DEN KOLİN DE
TCDD’ye beton travers satan tek şirket, Orhan Uzuner’in yöneticisi olduğu Uzka İnşaat değil. Kamuoyunda Beşli Çete olarak bilinen, kamu kurumlarından aldıkları milyarlarca liralık ihalelerle hızla zenginleşen şirketlerden biri olan Kolin İnşaat’ın da TCDD’ye milyonlarca liralık travers sattığı açığa çıktı.
Kolin İnşaat’a bağlı Sivas Travers İmalat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, son 10 yılda TCDD’nin 24 ayrı travers ihalesi aldı. Bu ihalelerle TCDD’ye yüz binlerce travers satan şirkete yaklaşık 155 milyon TL ödendi. Öte yandan 2011’de kurulan bu şirketin hisselerinin yüzde 15’i de TCDD’ye ait.
Kolin İnşaat, AKP’yle birlikte büyüyen, ‘ilgi alanları’ genişleyen, ihalelerin vazgeçilmez ismi olan ve yağma projeleriyle doğayı katleden şirketler sıralamasında başı çekiyor. Dünya Bankası’nın 1990-2020 yılları arasında en çok ihale alan şirketler listesinde, Türkiye’den beş şirket ilk 10’da yer alıyor. Limak, dünyada en çok altyapı yatırımı ihalesi alan 2’nci şirket olurken, Cengiz 4, Kolin 5, Kalyon 6 ve MNG 7’nci sırada bulunuyor.
‘TCDD ÜRETEBİLİYORDU’
Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Genel Sekreteri İsmail Özdemir, BirGün’e yaptığı değerlendirmede, “TCDD 90’lı yıllara kadar kendine yetiyordu. Geliri giderine denkti. Kendi ihtiyaçlarını, beton travers gibi ihtiyaçlarını kendisi yapıyordu. Sivas ve Afyon’da fabrikaları vardı. Ama bunları özelleştirdiler ve şirketlerle TCDD ticari ilişkilere girdi. Bu sefer sözkonusu şirketler üzerine kâr koyarak TCDD’ye malzeme satmaya başladı. Bu tam olarak kurumu zarara uğratmaktır. Kurum kendisi ürettiği, imal ettiği malzemeyi neden şirketlerden alıyor?” ifadelerini kullandı.