Sözcü yazarı Çiğdem Toker, bugünkü yazısında TBMM'ye sunulan 2021 bütçesinde takvim kurallarının ihlal edildiğini yazdı.
Her yıl en geç 17 Ekim gününün sonuna kadar sunulması gereken bütçenin bir gün geciktirildiğinden bahseden Toker, bu durumun Anayasa'ya aykırı oluğunu belirterek, "Kimin umurunda denilecek olsa dahi hesap verilmesi gerekir" dedi.
Toker, Anadolu Ajansı'nın (AA) başlangıç ödeneği olarak verdiği 1 trilyon 346.1 milyar liranın baz alınması durumunda Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın gelecek yıl bütçeden harcayacağı örtülü ödenek tutarının 6.7 milyar lira olacağını kaydetti.
Çiğdem Toker'in Sözcü'deki "Anayasa’yı ve TBMM’yi ‘takmamak’" başlıklı yazısı şöyle:
Bugün devletin temel işleyişine dair güncel bir skandalı anlatacağım.
Sebep olanlar “duymayacak”, dert değil. Bazen sırf kayıt düşmek önemlidir.
Önce bir soru:
Ne yaparak aynı anda hem TBMM'yi zerrece umursamamış hem de Anayasa'yı “takmamış” olursunuz?
Olayımız için cevap şu:
Bütçe Kanunu teklifini Anayasal takvimde TBMM Başkanlığı'na sunmayarak.
Evet bu da oldu. 2021 bütçesinde takvim kuralı ihlal edildi.
ANAYASAL TAKVİM ÇİĞNENDİ
Anayasa'ya göre bütçenin her yıl TBMM'ye sunulması gereken bir tarih var. 162. Madde'deki “Mali yılbaşından en az 75 gün önce” ibaresi 17 Ekim demek.
Uzun sürmüş ekonomi muhabirliği yıllarım boyunca her yıl bu tarihte, bir sonraki yılın bütçe tasarısını merakla beklerdik. TBMM'ye sunulan tasarıdaki hedefleri, büyüklükleri anlaşılır bir dille haberleştirmek önemliydi.
Maliye Bakanlığı 17 Ekim takviminde süreyi sonuna dek kullanma eğiliminde olur, gerekçe olarak ödenekler üzerindeki “pazarlıkların” sürmesi gösterilirdi.
Bütçe, parlamenter rejim çökertilmeden önce, Bakanlar Kurulu'nun gönderdiği bir yasa tasarısıydı. 17 Ekim gecesi TBMM Başkanlığı'nda nöbetçi görevliler kalır, üst üste konularak iple bağlanmış (evet şaka değil) bütçe ciltlerini resmen teslim alırdı.
Bürokrasideki ve günlük hayattaki dijitalleşmeye rağmen bütçenin fiziki olarak teslim geleneği sürüyordu.
Ve bunca yıldır ilgili kimse tanık olmamıştır ki, bütçenin TBMM'ye sunuluşu, 17 Ekim günü, saat 24'ü geçsin. Yani süre 18 Ekim'e taşsın. Böyle bir şey hiç olmadı.
(Hatırladığım en geç teslim 17 Ekim gecesi saat 22-23 civarı olmuştur.
Hatta bundan birkaç yıl önce 17 Ekim yine hafta sonuna geldiğinde bu tarihten bir ya da iki gün önce teslim edildiği de kayıtlara girmiştir.)
Partili Cumhurbaşkanlığı'na geçildiğinde bütçenin çıktığı adres Cumhurbaşkanlığı oldu.
AA'NIN HABERİ 18 EKİMDE
Okumakta olduğunuz yazı için masaya oturduğumda bütçenin 17 Ekim gecesi, TBMM'ye sunulduğuna dair haberleri aradım. Bulamadım. Sonra Anadolu Ajansı'nın “AA Canlı” adlı sosyal medya hesabında, 18 Ekim (yani dün) saat 08.51'de paylaşılmış şu haber spotunu gördüm:
“Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasını taşıyan 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.”
Ayrıntılı haber, saat 10.15'de bu defa “Anadolu Ajansı” hesabından Alper Atalay imzasıyla geçildi: “2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi TBMM Başkanlığı'na sunuldu.”
5N 1 K EKSİK
Haberin içinde bütçe büyüklüklerine ilişkin pek çok rakam vardı, ama temel bir sorunun cevabı yoktu: “Ne zaman?”
Bütçe kanun teklifinin hangi zaman aralığında TBMM'ye sunulduğunu uzun haber metninden öğrenemiyorduk.
Bunun üzerine TBMM Plan Bütçe Komisyonu üyesi CHP Milletvekili Bülent Kuşoğlu'yu aradım. Gece yarısı sosyal medya hesabından bu durumu paylaştığını belirtince hemen mesajlarına baktım. Evet Kuşoğlu, bütçenin sunuluşunu gece beklemiş, gece yarısı geçilmesine rağmen bütçe kanun teklifi gelmemiş, sonra şu mesajları paylaşmıştı:
“2021 bütçesinin 24.00'a kadar TBMM'ye sunulduğuna dair ne bir açıklama ne bir haber ne de TBMM sayfasında kanun teklifi girişi gördüm. Bütçede fonksiyonel sınıflandırmayı kaldırarak kamu oyundan bilgileri saklamaya çalışmanın bir sonucu da bu gecikme oldu CBH Sistemi sınıfta kaldı.”
“Bugün kanun uyarınca 2021 yılı bütçesinin TBMM'ye sunulması gereğinin son günü. Normali hafta içiydi hâlâ sunulmadı. Muhtemelen 24.00'a kadar sunulur ama sistemin bilgisayara rağmen ne durumda olduğunu gösteriyor. Zaten harcamaları örtmeye dönük değişiklik de dünkü mük. R.G'de çıktı.”
ANAYASA'YA AYKIRILIĞIN HESABI
Geçen hafta yasa değişikliğiyle bütçenin sınıflandırma düzeninde değişiklik yapıldı. Bu değişiklik, özellikle mega projeler için ayrılan ödeneklerin gizleneceği biçiminde yorumlandı.
Dolayısıyla bütçenin Meclis'e sevki için, önceki değişikliğin 16 Ekim mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanması beklenmiş olabilirdi. Neticede, 17 Ekim'de TBMM'ye sunulması gereken 2021 bütçesinin 18 Ekim sabahı sunulması Anayasa'ya aykırıdır. “Kimin umurunda” denilecek olsa dahi hesap verilmesi gerekir.
2021 ÖRTÜLÜ ÖDENEĞİ: 6.7 MİLYAR TL
Henüz bütçe teklifi yayımlanmadı, dağıtılmadı. AA'ya göre başlangıç ödeneği; 1 trilyon 346.1 milyar TL. Bu tutar üzerinden (binde 5) Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın önümüzdeki yıl bütçeden harcayacağı örtülü ödenek tutarını da not düşelim: 6.7 milyar TL.
