TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili Sezgin Tanrıkulu, ‘Türkiye’de İnsan Hak İhlalleri Ocak 2022 Raporu’na yayınladı.
Rapora göre; ocak ayında 145 kişinin yaşam hakkı ihlal edildi, 229 kişi işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.
Tanrıkulu’nun hazırladığı raporda öne çıkan tespitler şöyle:
“YARGISIZ İNFAZ, DUR İHTARI, RASTGELE ATEŞ AÇMA OLAYLARI”
“Beytullah G.: 1 Ocak günü Konya'nın Kulu İlçesinde ‘dur' ihtarına uymadığı iddia edilen bir araca ateş açılması sonucu Beytullah G. yaşamını yitirdi. Araçta bulunun M.M.Ç. ve A.G. gözaltına alındı. Olay nedeniyle polis memuru D.Y., 6 Ocak günü tutuklandı.
Fırat E.: 9 Ocak günü Şanlıurfa’da üstünü arayan bir polisin açtığı ateş sonucu ayağından yaralandı.
M.G.: 18 Ocak günü İstanbul Çağlayan Adliyesi girişinde polise bıçakla saldırdığı iddia edilen M.G., polisler tarafından bacağından yaralandı.
“DAVALAR”
S.T.: Polis memuru B.T. hakkında 2009 yılında Hakkari’de düzenlenen bir eylem sırasında S.T.’yi (olay tarihinde 14 yaşında) başına dipçikle vurarak yaraladığı iddiasıyla açılan dava, 7 Ocak günü sonuçlandı. Isparta 3. Asliye Ceza Mahkemesi, sanık polisi ‘nitelikli yaralama’ gerekçesiyle 5 yıl hapis cezasına mahkum etti. Polis hakkında tutuklama kararı verilmedi. Dava, Hakkari’de açıldıktan sonra ‘güvenlik’ gerekçesiyle Isparta’ya gönderilmişti. İlk yargılamada S.T., 6 ay 7 gün hapis cezasına mahkum edilmiş, ceza paraya çevrilmişti.
Kemal Kurkut: Kemal Kurkut’un 2017 yılında Diyarbakır’daki Nevroz kutlamaları sırasında polis tarafından öldürülmesi nedeniyle açılan idari dava, ay içinde sonuçlandı. ‘Hizmet kusuru’ gerekçesiyle İçişleri Bakanlığı hakkında Diyarbakır 3. İdare Mahkemesi’nde açılan davada verilen 256 bin TL maddi ve tazminat kararı, Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi tarafından bozuldu. Bozma kararının gerekçesinde, idareye yüklenebilecek hizmet kusuru bulunmadığı ileri sürüldü.
28 Aralık 2021 tarihinde İstanbul Bahçelievler’de HDP ilçe binasına düzenlenen ve iki kişinin yaralandığı saldırı nedeniyle gözaltına alınan Muhammed Eren Sütçü, 3 Ocak günü serbest bırakıldı.
“ASKER, POLİS ARAÇLARININ NEDEN OLDUĞU OLAYLAR”
Abdulgaffar D. (23): 24 Ocak günü Şırnak’ın Cizre ilçesinde belediyeye ait bir aracın çarptığı Abdulgaffar D., ağır yaralandı ve 26 Ocak Günü hastanede yaşamını yitirdi.
Hazna S. (52): 11 Ocak günü Mardin’in Kızıltepe ilçesinde TSK’ya ait bir aracın çarptığı Hazna S. öldü. Olay nedeniyle adı açıklanmayan bir uzman çavuşun tutuklandığı öğrenildi.
“KADIN CİNAYETLERİ”
Bianet.org’un hazırladığı ‘Erkek Şiddeti Çetelesi’ne göre; ocak ayında en az 23 kadın öldürüldü. Erkekler, ocak ayında en az 57 kadına şiddet uyguladı, en az 3 çocuğu öldürdü, en az 27 kız ve erkek çocuğunu istismar etti, en az 8 kadını taciz etti.
“İŞ CİNAYETLERİ”
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre; ocak ayında 111 işçi iş cinayetleri sonucunda yaşamını yitirdi. İşçilerden 11’nin kadın, 1’nin çocuk, 2’sinin göçmen/mülteci olduğu belirlendi.
“İŞKENCE OLAYLARI”
Ocak ayında 18’i çocuk, en az 48 kişi gözaltında ya da gözaltı merkezleri dışında işkenceye maruz kaldığını basına açıkladı, suç duyurusunda bulundu ve/veya insan hakları örgütlerine başvurdu.
“CEZAEVİNDE ÖLÜM”
Murat E.: 12 Ocak günü tutuklanarak Van M Tipi Cezaevi’ne götürülen Murat E., 13 Ocak günü tutulduğu tek kişilik hücrede yaşamını yitirdi. Resmi açıklamada, Murat E.’nin intihar ettiği ileri sürüldü.
Ramazan T. (70): 21 Ocak, Van Yüksek Güvenlikli Cezaevi, kalp krizi iddiası… 22 gündür tek kişilik karantina hücresinde tutulduğu öğrenilen Ramazan T.’nin otopsisinin avukatlar olmadan yapıldığı, kayyum atanan Van Büyükşehir Belediyesi’nin cenaze aracı ve tabut vermediği öğrenildi.
Mehmet H. B.: 30 Ocak, Bolu F Tipi Cezaevi, kalp krizi… 30 yıldır cezaevinde bulunan Mehmet H. B.’nin tahliyesine 5 ay kaldığı öğrenildi.
“DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ”
Gözaltına alınan, tutuklanan gazeteciler, yazarlar: Ocak ayında, en az 4 gazeteci (Ferhat Çelik, Can Uğur, Aytaç Öztürk (Sosyal Medya) gözaltına alındı, 2 gazeteci (Sedef Kabaş ve Recai Morkoç/Cihan Haber Ajansı) tutuklandı.
“DÜŞÜNCE SUÇUNA İLİŞKİN GELİŞMELER”
Ocak ayında konuşmaları, yazıları ya da düşünceyi ifade özgürlüğü kapsamındaki etkinlikleri nedeniyle en az 2 kişi gözaltına alındı. En az 3 kişi (Ömer Faruk Gergerlioğlu, Selçuk Özdağ) hakkında soruşturma, 1 kişi (Öztürk Türkdoğan) hakkında dava açıldı. Davalarda en az 3 kişi (CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, Selahattin Demirtaş) hapis/para cezasına mahkum edildi, 2 kişi beraat etti.
“SOSYAL MEDYA PAYLAŞIMLARI NEDENİYLE GÖZALTINA ALINANLAR, TUTUKLANANLAR”
Ocak ayında sosyal medya paylaşımları nedeniyle en az 2 kişi gözaltına alındı. En az 1 kişi (İlyas Salman) hakkında dava, 1 kişi hakkında soruşturma açıldı. Davalarda en az 2 kişi (Munzur Çevre Derneği Tunceli Temsilcisi Özkan Arslan) hapis/para cezasına mahkum edildi.
“TOPLANTI VE GÖSTERİ ÖZGÜRLÜĞÜ”
Ocak ayında, polisin zor kullanarak müdahale ettiği basın açıklaması, bildiri dağıtma, protesto eylemi gibi en az 44 etkinlik ve eylemde en az 347 kişi gözaltına alındı. Ay içinde, en az 2 miting, etkinlik, basın açıklaması, toplantı, gösteri, festival, tiyatro/film gösterimi valilikler ve kaymakamlıklar tarafından engellendi, yasaklandı”