Güzel yüzlü şair olarak bilinen Nazım Hikmet'in bugün 118. doğum günü. Sevenleri, hayranları sosyal medya üzerinden onunla ilgili paylaşımlar yaparken hayatı ile ilgili detaylar da merak ediliyor. Yaşamının büyük bir kısmını yurtdışında ve sürgünde geçiren isim Türkiye'de serbest nazımın ilk uygulayıcısı olup aynı zamanda Çağdaş Türk şiirinin de önemli isimleri arasında yer alıyor. Edebiyata büyük katkı sağlamış isim aynı zamanda şiirleri, oyunları, romanları ve anı yazarlığına da sahip.
15 Ocak 1902 yılında doğan Nazım Hikmet, 61 yaşında hayata veda etti. Çağdaş Türk şiirinin en önemli isimlerinden biri olan Nazım Hikmet, "romantik komünist" ve "romantik devrimci" olarak tanımlandı hayatı boyunca. Siyasi düşünceleri yüzünden defalarca tutuklandı ve yetişkin yaşamının büyük bölümünü hapiste ya da sürgünde geçirdi. Şiirleri elliden fazla dile çevrildi, eserleri birçok ödül aldı.
NAZIM HİKMET RAN KİMDİR?
15 Ocak 1902 yılında Selanik’te dünyaya gelen Nazım Hikmet, ilk şiiri Feryad-ı Vatan’ı 1913 yılında kaleme almıştır. Mekteb-i Sultani’de öğrenim görmeye başlayan Nazım Hikmet, bir aile toplantısında yazdığı kahramanlık şiirini okuması ile Bahriye Nazırı Cemal Paşa tarafından keşfedildi. Bahriye Mehtebi’ne giderek öğrenimini başarı ile tamamladı. Mezuniyetinin ardından Hamidiye gemisinde stajyer subay olarak göreve başladı. Bir süre sonra bazı nedenlerden dolayı ordudan ayrıldı.
Bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra Moskova’da Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi’nde Siyasi Bilimler ve İktisat bölümü okudu. İlk şiir kitabı 28 Kanunisani’i Moskova’da yayınladı. Ardından Türkiye’ye dönerek Aydınlık Dergisinde çalışmaya başladı. Dergide yazdıkları şiir ve yazılardan ötürü hakkında 15 yıl hapis istendi. O sırada Sovyet Rusya’ya gitti. 1928 Af Kanunu ile cezası kaldırıldı. Tekrak Türkiye’ye dönerek Resimli Ay dergisinde yazılar yazmaya başladı. 1938 yılında burada da yazdıklarından dolayı 12 yıl hapis cezası aldı. 1951 yılında Bakanlar Kurulu tarafından Türk Vatandaşlığından çıkarılan Nazım Hikmet, büyük dedesinin memleketi olan Polonya vatandaşlığına geçti ve Borzecki soyadını aldı. 3 Haziran 1963 yılında geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.
ŞAİRLİK HAYATI
Nazım Hikmet ilk şiirlerini hece ölçüsü kuralları içinde yazdı. Yazdıkları le kısa zamanda diğer şairlere fark attı. Hece ölçüsü ile yetinmeyerek şiirleri için başka formlar bulma arayışına girdi. Sovyet Rusya’da kaldığı yıllar sırasında şiirlerinde bulmaya çalıştığı yeni ve farklı formlara ulaştı. Bu sebeple hem içerik hem de biçim yönünden dönemin şairlerinden farklı bir yol izledi. Şiirlerinde uzun yıllar benimsediği hece ölçüsünden vazgeçerek serbest ölçüde yazmaya başladı. Yine o dönem Sovyet şairlerinden esinlenerek şiirlerine farklı bir boyut kazandırdı. Yazdıkları Fikret Kızılok, Cem Karaca, Fuat Saka, Grup Yorum, Ezginin Günlüğü, Zülfü Livaneli gibi usta sanatçılar tarafından seslendirildi. Buna ek olarak birçok eseri de Yeni Türk’ün eski üyelerinden Selim Atakan tarafından bestelendi.
Yine Fuat Saka tarafından iki adet şiiri bestelenerek albüme dahil edildi. UNESCO tarafından Nazım Hikmet Yılı olarak kabul edilen 2002 yılında dönemin ünlü bestecisi Suat Özönder, “Şarkılarda Nazım Hikmet” isimli albüm oluşturdu.
Dava ve Sürgün Yılları
1925 – Ankara İstiklâl Mahkemesi Davası
1927 – 1928- İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1928 – Rize Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1928 – Ankara Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1931 – İstanbul İkinci Asliye Ceza Mahkemesi Davası
1933 – İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1933 – İstanbul Üçüncü Asliye Ceza Mahkemesi Davası
1933 – 1934 – Bursa Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1936 – 1937 – İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1938 – Harp Okulu Komutanlığı Askerî Mahkemesi Davası
1938 – Donanma Komutanlığı Askerî Mahkemesi Davası
NAZIM HİKMET RAN ŞİİRLERİ
Ağlamak Meselesi
“Nasıl etmeli de ağlayabilmeli
farkına bile varmadan?
Nasıl etmeli de ağlayabilmeli
ayıpsız,
aşikare,
yağmur misali?”
Anlayamadılar
“Biz ince bel, ela göz, sütun bacak için sevmedik güzelim
Gümbür gümbür bir yürek diledik kavgamızda
Ateşin yanında barut, barutun yanında ateş olasın diye!.. .
Rakı sofralarında söylenip, acı tütün çiğnercesine sevdik
ANLAYAMADILAR…”
Ruhum
“Ruhum
gözlerini yumuşacık yum
kucağımdaymışsın gibi bırak kendini
ninni,
uykunda unutma beni
ninni…
Gözlerini yumuşacık yum
yeşil ela gözlerini
ninni ruhum ninni
Sen yukarda yemişli dalların içindesin,
yeşil gözlerin güneş dolu,
dudakların bala bulanmış
ben ağacın dibindeyim,
bir ayağım çukurda…
Ben senden çok önce gideceğim,
sen bensiz kalacaksın ihtiyarlığında…”
Gözlerine Bakarken
“Gözlerine bakarken,
güneşli bir toprak kokusu vuruyor başıma.
bir buğday tarlasında, ekinlerin içinde,
kayboluyorum…
Yeşil pırıltılarla uçsuz bucaksız bir uçurum,
Durup dinlenmeden değişen ebedi madde gibi gözlerin:
sırrını her gün bir parça veren.
fakat hiç bir zaman;
büsbütün teslim olmayacak olan…”
Kar Kesti Yolu
“Kar kesti yolu
sen yoktun
oturdum karşına dizüstü
seyrettim yüzünü
gözlerim kapalı
Gemiler geçmiyor
uçaklar uçmuyor
sen yoktun
karşında duvara dayanmıştım
konuştum, konuştum, konuştum
ağzımı açmadan
Sen yoktun
ellerimle dokundum sana,
ellerim yüzümdeydi”
NAZIM HİKMET RAN’IN ESERLERİ
Dağların Havası, 1925
Güneşi İçenlerin Türküsü, 1928
835 Satır, 1929
Jokond ile Si-Ya-u, 1929
Varan 3, 1930
1+1=1, 1930
Sesini Kaybeden Şehir, 1932
Gece Gelen Telgraf, 1932
Benerci Kendini Niçin Öldürdü? 1932
Bir Ölü Evi, 1932
Kafatası, 1932
Orman Cücelerinin Sergüzeşti, 1932
Unutulan Adam, 1934
Portreler, 1935
TarantaBabu'ya Mektuplar, 1935
Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedrettin Destanı, 1936
İt Ürür Kervan Yürür, 1936
Milli Gurur, 1936
Sovyet Demokrasisi, 1936
Alman Faşizmi ve Irkçılığı, 1936
Kurtuluş Savaşı Destanı, 1937
Yeşil Elmalar, 1938
La Fontaine'den Masallar, 1949
ÖLÜMÜNDEN SONRA YAYINLANAN ESERLER
Saat 21 – 22 Şiirleri, 1965
Enayi, 1965
Ferhad ile Şirin, 1965
İnek, 1965
İstasyon, 1965
Kan Konuşmaz, 1965
Yolcu, 1965
Yaşamak Hakkı, 1966
Bu Bir Rüyadır, 1966
Henüz Vakit Varken Gülüm, 2008
Öteki Defter, 2008
Büyük İnsanlık, 2011
Piraye'ye Mektuplar 1, 1998
Piraye'ye Mektuplar 2, 1998
Sanat ve Edebiyat Üstüne, 1998
Bizim Radyoda Nazım Hikmet, 2002
Yatar Bursa Kalesinde, 1991
Sanat, Edebiyat, Kültür, Dil, 1992
Çankırı'dan Piraye'ye Mektuplar, 2010
Bütün Şiirleri, 2007