NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere bazı temaslarda bulunmak üzere Türkiye ziyaretine başladı. Stoltenberg, ilk olarak Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüştü. İkili, görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Çavuşoğlu şöyle konuştu:
ÇAVUŞOĞLU: TAHIL ANLAŞMASININ KESİNTİSİZ OLARAK DEVAM ETMESİ İÇİN ÇABALARIMIZI SÜRDÜRECEĞİZ
Türkiye'nin NATO üyeliğinin 70. yıldönümü. Türkiye her zaman ittifakın sorumluluk sahibi ve öncü üyelerinden biri olmuştur. Bugün Ukrayna'daki durumu, savaşı da ele aldık. Ukrayna'daki durumdaki, özellikle bunun bölgesel ve küresel yansımalarını da değerlendirdik. Ukrayna konusundaki ilkesel tutumumuz belli: Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını güçlü bir şekilde Türkiye olarak destekliyoruz.
Karadeniz'den tahıl ihracatında yaşanan sıkıntı sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde sarf ettiğimiz çabalarla tekrar çözüldü. Ama 20 gün sonra tahıl anlaşmasının tekrar yenilenmesi gerekiyor çünkü 4 aylık bir anlaşmaydı. Kesintisiz bir şekilde devam etmesi için Cumhurbaşkanımızın liderliğinde çabalarımızı sürdürmeye devam edeceğiz.
'İSVEÇ'TE KURULAN YENI HÜKÜMETIN BU KONUDA DAHA KARARLI OLDUĞUNU GÖRÜYORUZ'
NATO'nun genişlemesi İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği de gündemdeydi. Malumunuz Madrid'de üçlü mutabakat zaptı imzalamıştık. Sayın Genel Sekreter'in de çok büyük katkısı olmuştu. Huzurlarınızda kendisine çok teşekkür ediyorum. Her iki ülke makamları muhtıraya bağlılıklarını dile getiriyorlar. Esas önemli olan muhtırada yer alan unsurların uygulanması.
İsveç'te kurulan yeni hükümetin bu konuda daha kararlı olduğunu görüyoruz. Yeni İsveç Başbakanı sayın Cumhurbaşkanımızın davetlisi olarak gelecek hafta Ankara'ya geliyor. Bu konuda kendileriyle görüşme imkanımız olacak. Ayrıca üç ülke arasında kurulan bir mekanizma vardı. İlk toplantı Helsinki'de gerçekleşmişti. İkinci toplantıda atılan ve atılacak adımları görüşeceğiz.
STOLTENBERG: PUTİN UKRAYNA'DA BAŞARISIZLIĞA UĞRAMAKTA. ANCAK VAHŞETLE KARŞILIK VERİYOR
Stoltenberg ise konuşmasında şunları kaydetti:
Türkiye NATO'nun çok değerli bir müttefiki ve ortak güvenliğimize çok büyük katkılarda bulunan ve terörle mücadelede de çok büyük görevlerde bulundunuz. Irak misyonuna, donanma ve hava görevlerimizde önemli katkılarda bulunuyorsunuz. Tabii NATO da Türkiye'nin güvenliğine katkıda bulunmakta.
Putin Ukrayna'da başarısızlığa uğramakta. Ancak daha fazla vahşetle karşılık veriyor. Son haftalarda onlarca drone ve füze saldırısı gerçekleştirdiğini gördük. Bunlar arasında kritik sivil alt yapının da hedef alındığını ve sivillerin su, ısınma gibi temel ihtiyaçlardan, özellikle kış yaklaşırken mahrum bırakıldığını gördük.
Rusya'ya hiç kimse, Moskova'ya bu şekilde yasadışı savaşı için destek olmamalıdır. Türkiye'ye Ukrayna'ya verdiği destekten dolayı teşekkür ediyorum. Türkiye'ye ve sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan'a Ukrayna tahılının güvenli şekilde Karadeniz'den çıkması için gösterdikleri çabalar ve küresel gıda krizinin çözülmesine vermiş olduğu katkılardan dolayı teşekkür etmek istiyorum.
'FİNLANDİYA VE İSVEÇ TERÖRLE MÜCADELE KONUSUNDA İŞBİRLİĞİNİ BÜYÜK ORANDA ARTTIRMIŞ DURUMDALAR'
Türkiye'nin önemli beklentileri var. Bu muhtıranın Türkiye'nin güvenliğine katkıda bulunması için önemli beklentileriniz var. Beklentilerinizi, endişelerinizi anlıyorum. Finlandiya ve İsveç'in de muhtıra konusunda uzun vadeli ortaklıklarına bağlılık gösterdiler ve önemli adımlar attılar diye düşünüyorum.
Muhtıranın hayata geçmesi için attıkları adımları memnuniyetle karşılıyorum. Finlandiya ve İsveç terörle mücadele konusunda işbirliğini büyük oranda arttırmış durumdalar ve kalıcı bir ortak mekanizma ortaya konulmuştur. İsveç yeni kanunlar çıkararak, terör örgütlerinin, PKK'nın da aralarında olduğu terör örgütlerine katılımın illegal hale getirilmesi için kanunlar çıkarılmakta. Terör örgütlerinin finansmanında da önemli kanunlar çıkarılıyor. Sınır dışılar devam ediyor. Türkiye'ye silah satışı konusundaki kısıtlamalar da sona erdi.
Finlandiya ve İsveç Türkiye ile yaptıkları mutabakatı hayat geçirmekte ve terörle mücadele güçlü ortaklar olarak her şekilde müttefiklerinin yanında olduklarını ve uzun vadede Türkiye ile güvenlik endişeleri için işbirliği yapmaya güvenli ve kararlı olduklarını gösterdiler. İsveç ve Finlandiya'nın NATO'nun tam üyesi olarak kabul edilmelerinin zamanı geldi.
ÇAVUŞOĞLU: HERKESİN BU KONUDA ENDİŞELENDİĞİNİ GÖRÜYORUZ
Çavuşoğlu ve Stoltenberg, açıklamalarının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Çavuşoğlu, tahıl girişiminin yeniden yürürlüğe girmesine ilişkin, "Tahıl anlaşması imzalandıktan sonra dünyadaki gıda ve tahıl fiyatlarında bir düşüş oldu. 2008'den sonra en büyük düşüşün olduğunu Dünya Gıda Örgütü söylemişti. ... Rusya 'Bu anlaşmayı askıya aldım' dedikten sonra tekrar yüzde 4-5 civarında artış olduğunu gördük. Bu kısa süre içinde çok ciddi bir artıştır. Herkesin bu konuda endişelendiğini görüyoruz" açıklamasını yaptı.
Stoltenberg ise şu ifadeleri kullandı:
Dünyada yüzlerce milyon kişi tamamen Ukrayna'da gelen, Karadeniz ve Boğazlar'dan geçerek dünya pazarlarına giden tahıla bağımlılar. Bu gıda küresel pazarlara ulaşamazsa fiyatlar artacaktır ve milyonlarca kişi acı çekecektir. Bu sebeple tahıl anlaşması son derece büyük bir öneme sahip, gıda fiyatları açısından milyonlarca insanın dünyanın dört bir yanında hayatta kalabilmesi için. Bu sebeple Türkiye'nin çabalarını takdir ediyorum. Hem Cumhurbaşkanı'nın hem de Dışişleri Bakanı'nın son çabalarıyla Rusya'nın askıya aldığı tahıl anlaşmasının yeniden hayata geçirilmesi açısından teşekkür ediyorum.
'BİZİM DERDİMİZ NATO'NUN GENİŞLEMESİNİ ENGELLEMEK DEĞİL'
Türkiye'nin İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik başvurularını ne zaman onaylayacağına ilişkin soru üzerine Çavuşoğlu, Madrid'de imzalanan mutabakat muhtırası çerçevesinde bazı adımların atıldığını belirtti. Çavuşoğlu devamında şunları söyledi:
İsveç'in Türkiye'ye yönelik silah ambargosunu kaldırması önemli bir adım. Hatta bir iki şirketin başvurularımızı da olumlu değerlendirdiler. Diğer taraftan kanun değişikliğine de gittiler. Fakat şu anda henüz memorandumda olan tüm unsurların iki ülke tarafından tamamen uygulandığını söylemek mümkün değil. Olumlu adımları söylüyoruz, söylemek de durumundayız. Çünkü bizim derdimiz NATO'ya zarar vermek ya da NATO'nun genişlemesini engellemek değil. NATO'nun genişlemesine en güçlü destek veren ülkeler başında Türkiye geldi.
'İSVEÇ BAŞBAKANI 8 KASIM'DA ANKARA'DA'
Bizim amacımız iki ülkenin terörle mücadelede önemli adımlar atması. Çünkü NATO'nun önündeki en büyük tehditlerden bir tanesi terörizm. Madrid'de bu vurgulandı. Bu konularda somut adımlar da görmek istiyoruz. Şu andaki hükümetin açıklamalarını olumlu bulduğumuzu da söyledik. Sayın Cumhurbaşkanımız yeni Başbakan Kristersson ile telefonda görüştü. Türkiye'ye gelmek istediğini söyleyince Cumhurbaşkanımız bizlere talimat vererek 'Bu ziyaret için gerekli adımları atın' dediler. Biz de devreye girdik. 8 Kasım'da Salı günü kendileri Ankara'da olacaklar.
Stoltenberg ise bu hususta, "Son birkaç gün içinde Finlandiya Cumhurbaşkanı Niinistö ile ve İsveç Başbakanı Kristersson ile aynı zamanda Finlandiya Başbakanı Sanna Marin ile görüştüm. Hepsi aynı mesajı verdi. Bu onlar için çok önemli bir konu. Mutabakat muhtırasına uyduklarını söylüyorlar. Aynı şekilde, Türkiye ile yakın işbirliğinin ne kadar faydalı olduğunu da söylüyorlar" diye konuştu.