Türkiye’de mevcut olan başkanlık sistemi yerine geçmişteki parlamenter sistemden farklı bir başkanlık sistemi öneren Habertürk yazarı Nagehan Alçı, yazılarına konu olan sistemi ve Türkiye’nin bu değişimden görebileceği faydaları RS FM’de Ali Çağatay’la Seyir Hali programında değerlendirdi.
Alçı, “Türkiye’de bu kadar sert tartışmalar yaşanırken şayet sistem değişikliğini 2023’te planlanan seçimlerin sonrasına atma hedefinde olursanız o zaman bu tansiyonu 2023’e kadar taşımak çok zorlaşır” ifadelerini kullandı.
“YANILMIŞIM”
Alçı, yazılarında yanlış algılanan noktalar olduğunu belirtirken, “Ben eskiye dönmek gerektiğini söylemiyorum. Sistemin doğru işlediğini de söylemiyorum. Başkanlık sisteminin Türkiye’ye fayda sağlayacağını söylemiş ve yanılmış bir gazeteciyim. Gerçekten doğru dürüst işleyen dar bölge sistemi üzerine kurulmuş bir tam başkanlık sisteminin doğru olduğunu düşünüyorum. Bu sistem doğru işlerse parlamenter sistemden çok daha hızlı bir ülkenin yol almasının önünü açabilir ama biz başaramadık. Türkiye’de gerçek anlamda güçler dengesinin oturduğu bir başkanlık sistemi hayata geçirilmiş olsa bugün çok farklı bir noktada tartışmaları yapıyor olabilirdik” diye sıraladı.
“MÜZAKERELERE BAŞLAMALARI DOĞRU OLUR”
Mevcut sistemin iktidara sunduğu gücü hatırlatan Alçı, güç dengesinin adil dönüşümü için muhalefet ve iktidarın beraber 2023 seçimi öncesinde sistem değişikliğine gitmesinin önemli olduğunu söyledi:
“Bu sistem iktidar güçlerine çok fazla alan açıyor. Bu alanı şu an iktidar güçleri yeterince kullanıyor değil. Ben kullansınlar demiyorum. Mevcut güç kullanımının fazla olduğunu düşünüyorum ama şunu da söyleyeyim. İsterse bu sistem iktidar sahiplerine mevcut kullandıkları gücün on kat daha fazlasını kullanma şansı sunuyor. Önemli olan Türkiye’deki güç dengesini daha adil bir şekilde dönüştürmek için muhalefetin istediği sistem değişikliğini seçimlerden önce iktidarla birlikte yapmaktır, bu muhalefetin ulaşmak istediği hedef açısından da Türkiye’deki ortamı yumuşatmak açısından da daha akılcı. O yüzden iktidar ve muhalefetin yeni bir sistem arayışında bence müzakerelere başlamaları doğru olur.”
Alçı, öngördüğü sistemin Türkiye’nin eski parlamenter rejimine göre farklarını “Benim çizdiğim çerçevedeki sistemde bu başbakanlık modelidir. Siz buna parlamentarizm de diyebilirsiniz ama öyle deyince genelde ben eskiyi işaret ediyormuşum gibi anlaşılıyor. Erklerin dağılımının iyi oturduğu, meclisin güçlü olduğu, başbakanlığın güçlü olduğu ve eski sistemin aksine cumhurbaşkanının bir vesayet odağı olmadığı, temsil pozisyonunda olduğu ama güçsüz ve yetkisiz olduğu bir modelden bahsediyorum. Böyle olursa hem meclis iyi işler hem 301’i alan hükümeti kurar. Geçtiğimiz sistemdeki en büyük problemlerden biri hükümet düşürmenin kolay olmasıydı. Bu bahsettiğim sistemde hükümet, alternatifi kurulana kadar gensoru ile düşürülemez hale geliyor. Diyelim ki kriz çıktı, mevcut iktidar devam edemeyecek hale geldi ama sistem hükümetsiz kalmıyor. Alternatif hükümet kurulana kadar sorunlu da olsa mevcut hükümet devam ediyor. Böyle bir sistemde istikrarsızlıktan da bahsedemezsiniz” diye anlattı.
“BU TANSİYONU 2023’E KADAR TAŞIMAK ÇOK ZORLAŞIR”
Alçı, yeni bir sistem için iktidar ve muhalefetin 2023 öncesinde konuşmasının getireceği faydayı, “Türkiye’de bu kadar sert tartışmalar yaşanırken şayet sistem değişikliğini 2023’te planlanan seçimlerin sonrasına atma hedefinde olursanız o zaman bu tansiyonu 2023’e kadar taşımak çok zorlaşır. Türkiye’de ciddi bir kutuplaşma var. Her türlü süreç yaşanabilir. Yumuşak bir şekilde diyalogdan ayrılmadan iktidar ve muhalefetin temasını sürdürdüğü bir dönüşümdür. Ben Türkiye Cumhuriyeti’nin bütün vatandaşlarına uzlaşarak, konuşarak Türkiye için en iyisi konusunda buluşmanın herkes için daha iyi olacağını düşünüyorum” diye açıkladı.
