Emeklilik, tazminat, borçlanma... Noyan Doğan bugün kaleme aldığı yazısında çalışanları yakından ilgilendiren sorulara yanıt verdi. Doğan en avantajlı emeklilik yolunu da açıkladı.
ASKERLİK EMEKLİLİK YAŞINI ÖNE ÇEKER
Soru: 1972 doğumluyum, 1997 Bağ-Kur girişliyim ve 2015’te SSK’ya geçiş yaptım. 1992 Kasım ayında askere gittim, 19 ay askerlik yaptım. Askerlik süresi emeklilik yaşımı geri çeker mi?
Cevap: Sigorta başlangıcından önce yani çalışamaya başlamadan önce askere gittiyseniz askerlik borçlanması yapabilirsiniz.
Böylece sigorta başlangıç tarihiniz borçlanacağınız gün sayısı kadar erkene çekilir ve bu da emeklilik yaşını etkiler. Buna göre de erken yaşta emekli olabilirsiniz.
7000 PRİM GÜNÜ DOLDURAN TAZMİNAT ALIR
Soru: 1999 sonrası işe başlayan birisi çalıştığı iş yerinden ayrılmak istese, 7000 günü doldurmuşsa ve SGK’dan yazı alarak, tıpkı 4500 gün 25 yıl sigortalı gibi tazminat alabilir mi?
Cevap: İlk kez sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar 15 yılı doldurup 3600 prim gün sayısını tamamladıklarında kıdem tazminatı alıp, kendi istekleri ile işten ayrılabiliyorlar.
İlk sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında olanlar ya 25 yıl çalışıp, 4500 prim günü doldurduklarında kıdem tazminatı alabilirler ya da çalışma yılına bakılmaksınız 7000 prim günü doldurduklarında işyerinden kıdem tazminatı alıp, işten ayrılabilirler.
ÇALIŞILAN GÜNÜN PRİMİ YATIRILMALI
Soru: Arkadaşım 13 ay kısa çalışma ödeneği aldı ama iş yerinde tam gün çalıştı. Fakat iş yerinden de ücret aldı, sigorta primleri hiç yatmadı. Şikayetçi olursa işveren ve çalışanın durumları nasıl olur, ceza alırlar mı?
Cevap: Kısa çalışmadan yararlanan işçinin sigorta primleri yatırılmaz. Ancak kısa çalışma döneminde çalışan tam gün çalışıyorsa işverenin çalışan günlerin primlerini yatırması zorunludur.
Bu durumda primler yatmamışsa ve çalışan tam gün çalıştığını ispat ederse iş sözleşmesini feshedebilir ve kıdem tazminatı da alınır.
Çalışanın İŞKUR’a ya da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına işvereni şikayet edebilir. Çalışana herhangi bir ceza uygulanmaz.
HAKLARINIZI ALIP EMEKLİ OLABİLİRSİNİZ
Soru: Özel sektör şirketinde 24 yıllık çalışanım. Emeklilik şartlarımı doldurmama rağmen şirket politikası gereği emekli olmadan çalışmaya devam ediyorum. Artık ayrılmak istiyorum. Benim için maddi olarak en avantajlı şekilde nasıl ayrılmalıyım?
Cevap: Emekliliğiniz geldiyse Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurup emekli olabileceğinize dair kağıt alacaksınız ve bu kağıdı çalıştığınız şirkete vereceksiniz.
Şirketiniz bu durumda sizi emekli etmek zorunda. Başta kıdem tazminatı olmak üzere tüm haklarınızı da alıp şirketten ayrılabilirsiniz.
DOĞUM BORÇLANMASI YAPABİLİRSİNİZ
Soru: 20 Mart 1989 doğumluyum. 2003 yılında SSK girişim var, toplam 1000 gün sigortalıyım. Ekim 2010 yılında evlendim, 2018 yılında bir kızım oldu. Toplam sigorta süresi 2010 yılından öncedir. SSK veya Bağ-Kur borçlanmasından hangisi benim için uygun olur?
Cevap: SSK veya Bağ-Kur borçlanması diye bir şey söz konusu değil. Ya yeniden sigortalı olarak çalışmaya başlayacaksınız ya da isteğe bağlı sigorta yaptıracaksınız. Sigortalı olarak çalışmaya başlarsanız işe giriş tarihinize göre 7000 prim gün ve 58 yaşında emekli olabilirsiniz. Doğum borçlanması yaparak eksik prim gününüzü 720 gün ekleyebilirsiniz.
ENGELLİ EMEKLİ OLABİLİYORSUNUZ
Soru: Yüzde 57 engelliyim, MS hastasıyım. Emeklilik için müracaat ettim.7891 günüm var. 1996 Ekim ayı sigorta girişliyim. İşime son verilirse veya işten ayrılırsam, müracaatımın geçerliliği devam ediyor mu?
Cevap: Sizin durumunuzda 17 yıl çalışıp, 3920 gün prim ödendiğinde emekliliğe hak kazanıyorsunuz. Sizin hem prim gün sayınız hem de çalışma yılınız emeklilik için yeterli. Emekliliği hak ettiğiniz için işten ayrılmanız ya da işten çıkartılmanız sorun olmaz. İşten ayrılırsanız kıdem tazminatı açısından sorun olabilir.
