Çok sayıda ülke, uzay araştırmalarına milyarlarca dolar pay ayırırken Türkiye Uzay Ajansı 2022 yılında yatırım bütçesinden yeterli payı alamadı. 2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Yatırım Programı bugün Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.
BU YIL DÜŞÜK ÖDENEK…
Programa göre, 2021 – 2024 yılları arasında gerçekleştirileceği belirtilen ve toplam 2 milyar 269 milyon lira büyüklüğündeki Milli Uzay Programı 1. Safha Çalışmaları projesi için 2022 yılında sadece 20 bin lira ödenek ayrıldı. 2021 yılı sonu itibariyle söz konusu program için toplam 270 milyon lira harcama yapılmıştı.
Erdoğan 2021 yılında ‘Milli Uzay Programı’nın tanıtımı yapmış ve en önemli hedeflerinin 2023 yılında Ay ile ilk teması gerçekleştirmek olduğunu söylemişti.
Yatırım programında Türkiye Uzay Ajansı’nın hizmet binası, inşaat ve makine teçhizat için ise 3 milyon 310 bin lira, RB ve Atomik Frekans Standardı geliştirilmesi projesine destek için ise 11 milyon 578 lira ödenek ayrıldı.
Türkiye Uzay Ajansı, 2021 yılı yatırımlarından da oldukça düşük pay almıştı. Cumhurbaşkanlığı 2021 Yılı Yatırım Programı'na göre ajansa 4 milyon lira ödenek ayrılmıştı. Bu rakam 2020 yılında ise 1 milyon 917 bin liraydı.
ÇOĞU PERSONEL VE MAL ALIMI İÇİN
2022-2024 Orta Vadeli Programı’nda Milli Uzay Programı'nı yürüten Türkiye Uzay Ajansı'na 2022 yılında 61 milyon 293 bin lira ödenek ayrılacağı belirtildi. Bu ödeneğin 14 milyon 583 bin lirası personel, 12 milyon 411 bin lirası mal ve hizmet alımı giderinden oluşuyor. Uzay Ajansı'na 2023 yılında ise 67 milyon 92 bin lira ve 2024 yılında da 72 milyon 638 bin lira ödenek ayrılması öngörülüyor. 2 yılda 128 milyon lira ödenek ayrılacak. 3 yılda ayrılan toplam ödenek 201 milyon 23 bin lira olacak.
‘İNŞALLAH AY’A GİDİYORUZ’
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz yıl şubat ayında gerçekleştirilen “Milli Uzay Programı”nın tanıtım toplantısında dikkat çeken bir konuşma yapmıştı.
Erdoğan, “En önemli hedefimiz 100’üncü yılda Ay’a ilk teması gerçekleştirmek. Gökyüzüne bak, Ay’ı gör” diyerek Ay’a gidiş planlarını şöyle anlatmıştı:
“İnşallah Ay’a gidiyoruz. İlk aşamada 2023 yılı sonunda yakın Dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrid roketimizle Ay’a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz. İlk fırlatmayı uluslararası işbirliğiyle gerçekleştireceğiz. Böylece ikinci aşama Ay misyonu için de gerekli bilgileri toplamış olacağız. 2028’de gerçekleştirmeyi planladığımız ikinci aşamada ise aracımızı yakın yörüngeye çıkaracak ilk fırlatmayı bu kez kendi milli roketlerimizle yapmayı ve yumuşak inişi planlıyoruz. Böylece Ay’da bilimsel faaliyetler yapabilen sayılı ülkelerden biri konumuna geleceğiz.”
TOPLAM 6 HEDEF AÇIKLAMIŞTI
İkinci hedefi ‘milli uydu projesiyle rekabet gücünün artırılması ve dünyadaki pazardan pay almak’ olarak açıklayan Erdoğan, “Üçüncü hedefimiz Türkiye’ye ait bir bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirmektir. Sivil ve askeri amaçlı kullanılan bu uydu teknolojisine dünyada yalnızca altı ülke sahiptir. Savunma tarım, şehircilik ve otonom araçlar başta olmak üzere kendi hassas navigasyon uydularımızı geliştirebileceğiz.” demişti.
Erdoğan, dördüncü hedef olarak ise “Uzaya erişimi sağlamak ve bir uzay limanı işletmesi kurmaktır” diyerek açıkladı. Uzay limanının coğrafi olarak uygun durumdaki “dost ve kardeş ülkelerden birinde” işbirliğiyle yapılacağını söyleyen Erdoğan, “Uzaydaki yetkinliğimizi artırmak, beşinci hedefimiz” dedi ve şöyle devam etti: “Altıncı hedefimiz, astronomik gözlemler ve uzay nesnelerinin yerden takibi konusunda daha ileri bir seviyeye ulaştırmaktır. Bunun için altyapılarımız mevcuttur. Yedinci hedefimiz ülkemizde uzay sanayi ekosistemini daha da geliştirmektir.”