Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) faiz kararını açıkladı. Banka faizi 500 baz puan artışla yüzde 25’ten yüzde 30’a yükseltti.
Piyasada da ortalama beklenti, TCMB’nin bugün politika faizini yüzde 30’a yükselteceği yönündeydi.
Açıklamada, “Kurul, dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma sürecinin devamına karar vermiştir” denildi.
Banka ayrıca, faiz artışlarının devam edeceği mesajını yenileyerek “Enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırma gerektiği zamanda ve gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendirilecektir” dedi.
Prof. Dr. Oğuz Oyan önümüzdeki döenm için faiz kararı hakkında, "Yüzde 40'a kadar yolu var gibi gözüküyor bu yıl sonuna kadar. Bir ay önce sorsaydınız yüzde 35'lerde kalırlar diye düşünüyordum. Şimdi yle anlaşılıyor ki yüzde 40'a kadar yolu var. Sonrasını bilemeyiz, yeni yılda 2-3 ay seçim öncesi bir ara mı verirler? Onu bilemiyorum. Sıkılaştırma çerçevesinde artırmaya devam edecekler. Enflasyonun önüne geçemediler. Arkasında koşturuyorlar." dedi.
Oyan, "Burada gelir dağılımına bakılırsa neden gelir vergisi yeniden düzenlenip üst gelir dilimlerini neden daha yüksek oranlarda vergilemiyorsunuz? Neden bir servet vergisi düşünmüyorsunuz? Talebin en canlı unsurları orada. Gelir dağılımında sefalete doğru giden bir bozulma var." ifadelerini kullandı.
ENFLASYON ÖNGÖRÜLENİN ÜZERİNDE GERÇEKLEŞTİ’
Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
Para Politikası Kurulu (Kurul) politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 25'ten yüzde 30 düzeyine yükseltilmesine karar vermiştir.
Kurul, dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma sürecinin devamına karar vermiştir.
Enflasyon temmuz ve ağustos aylarında öngörülenin üzerinde gerçekleşmiştir. Yurt içi talepteki güçlü seyir ve hizmet fiyatlarındaki katılık devam ederken, petrol fiyatlarındaki artış ve enflasyon beklentilerinde süregelen bozulma enflasyonda ilave yukarı yönlü baskı oluşturmaktadır. Bu unsurlar, enflasyonun yıl sonunda Enflasyon Raporu'ndaki (Rapor) tahmin aralığının üst sınırına yakın seyredeceğine işaret etmektedir.
Son dönemde etkili olan ücret ve kur kaynaklı maliyet yönlü baskılar ile vergi düzenlemelerinin ise enflasyona önemli ölçüde yansıdığı ve aylık enflasyonun ana eğiliminde düşüşün başlayacağı değerlendirilmiştir. Kurul, parasal sıkılaştırma adımlarının etkisiyle, dezenflasyonu 2024 yılında Rapor'daki patika ile uyumlu şekilde tesis etmekte kararlıdır.
Doğrudan yabancı yatırımlar, dış finansman koşullarındaki iyileşme, rezervlerde süregelen artış, turizm gelirlerinin cari işlemler hesabına desteği ve Türk lirası varlıklara yurt içi ve yurt dışı talebin artmaya başlaması fiyat istikrarına güçlü katkıda bulunacaktır.
KADEMELİ FAİZ ARTIŞINA DEVAM MESAJI
Politika faizi, enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirlenecektir. Enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırma gerektiği zamanda ve gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendirilecektir.
Kurul, mevcut mikro- ve makroihtiyati çerçeveyi, piyasa mekanizmalarının işlevselliğini artıracak ve makro finansal istikrarı güçlendirecek şekilde sadeleştirmektedir. Sadeleşme süreci, etki analizleri dikkate alınarak kademeli olarak devam edecektir. Bu kapsamda, Türk lirası mevduat payının artırılmasına yönelik düzenlemeler parasal aktarım mekanizmasını güçlendirmektedir. Kurul, faiz artırımının yanı sıra, parasal sıkılaştırma sürecini destekleyecek seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları almayı sürdürecektir.
Enflasyon ve enflasyonun ana eğilimine ilişkin göstergeler yakından takip edilecek ve Kurul, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir.
Kurul, kararlarını öngörülebilir, veri odaklı ve şeffaf bir çerçevede almaya devam edecektir.
Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti beş iş günü içinde yayımlanacaktır. önümüzdeki döenm için faiz kararı hakkında, "Yüzde 40'a kadar yolu var gibi gözüküyor bu yıl sonuna kadar. Bir ay önce sorsaydınız yüzde 35'lerde kalırlar diye düşünüyordum. Şimdi yle anlaşılıyor ki yüzde 40'a kadar yolu var. Sonrasını bilemeyiz, yeni yılda 2-3 ay seçim öncesi bir ara mı verirler? Onu bilemiyorum. Sıkılaştırma çerçevesinde artırmaya devam edecekler. Enflasyonun önüne geçemediler. Arkasında koşturuyorlar." dedi.
Oyan, "Burada gelir dağılımına bakılırsa neden gelir vergisi yeniden düzenlenip üst gelir dilimlerini neden daha yüksek oranlarda vergilemiyorsunuz? Neden bir servet vergisi düşünmüyorsunuz? Talebin en canlı unsurları orada. Gelir dağılımında sefalete doğru giden bir bozulma var." ifadelerini kullandı.
NE OLMUŞTU?
TCMB, haziran ve temmuz aylarında toplam 900 baz puanlık faiz artışıyla politika faizini yüzde 17,5'e çekmiş, enflasyon görünümünde belirgin düzelme olana kadar kademeli sıkılaşmanın devam edeceğini söylemişti.
Fakat yapılan faiz artışı, vergi artışları ve TL’nin değer kaybı sebebiyle yükselen enflasyonun yanında beklentilerin oldukça altında kaldı. TCMB faiz kararlarını sıkılaştırma içeren diğer adımlarla destekledi.
TCMB beklentilerin altında kalan 900 baz puanlık faiz artışının ardından Cevdet Akçay, Fatih Karahan ve Hatice Karahan’ın da katıldığı yenilenen kadrosuyla ağustos toplantısında gaza bastı.
Enflasyondaki hızlanma üzerine TCMB, 24 Ağustos’taki toplantısında 750 baz puanlık rekor artışla faizi yüzde 25’e yükseltti.
Ancak bu oran, iki hafta önce açıklanan Orta Vadeli Program’daki (OVP) 2023 sonu için yüzde 65, 2024 sonu için yüzde 33’lük enflasyon beklentilerinin belirgin düzeyde altında kalıyordu.
Nitekim, TCMB’nin geçen ayki faiz kararı açıklamasında faiz artışlarının devam edeceği mesajı verilerek “Enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırma gerektiği zamanda ve gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendirilecektir” denilmişti.
ERDOĞAN "NAS" DEMİŞTİ AMA..
‘Benim alanım ekonomi, ben ekonomistim‘ diyerek Türkiye’yi 2022 yılına yeni bir ekonomi modeliyle sokan Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın “faiz sebep, enflasyon neticedir” tezi Türkiye’ye ağır bir bedel ödetirken, bugünkü faiz artışından sonra Erdoğan’ın geçmişte söylediği sözler yeniden gündem oldu.
Erdoğan, ekonomistlerden “faiz sebep, enflasyon neticedir” tezine gelen eleştirilere o dönem “Bu görevde olduğum sürece faizle mücadelemi sonuna kadar sürdüreceğim. Bu konuda nas ortada. Nas ortada olduğuna göre sana, bana ne oluyor?” diye cevaplamıştı.
SIRADAN GELEN BİR HÜKÜM DEĞİL
Eleştirilerin devam etmesi üzerine Erdoğan bir kez daha dini referanslar vererek şöyle demişti:
“Neymiş efendim? Faizleri düşürüyormuşuz. Benden başka bir şey beklemeyin. Bir Müslüman olarak naslar neyi gerektiriyorsa onu yapmaya devam edeceğim. Elhamdülillah biz doğru yoldayız. Çünkü faiz, zengini daha zengin, fakiri daha fakir yapar hükmü bize öyle sıradan gelen bir hüküm değil.”
Son iki yılda TL'de keskin kayıp, enflasyonda ise hızlı tırmanışa sebep olan düşük faiz politikası çerçevesinde TCMB kademeli olarak 1,000 baz puan faiz indirimi gerçekleştirmiş, Şubat ayındaki depremlerin ardından toparlanmayı desteklemek için 50 baz puan daha indirime giderek yüzde 8.5 seviyesine çekmişti.
TCMB Haziran 2023’deki kararıyla Mart 2021'den bu yana ilk defa faiz artırmıştı.
Haziran ayında Azerbaycan'dan Türkiye'ye dönerken uçakta gazetecilere konuşan Erdoğan, ekonomi hakkındaki bir soruya “Hazine ve Maliye Bakanımızın şu andaki düşüncesi noktasında, biz tabii kendisine burada atacağı adımları süratle, rahatlıkla Merkez Bankası'yla beraber atmasını kabullendik, ‘hayırlı olsun' dedik” yanıtını vermişti.