Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı sona erdi. Eylül ayında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) politika faizini 100 baz puan indirerek yüzde 18 seviyesine çekmişti. Böylelikle 1,5 yıl sonra ilk faiz indirim kararı gelmişti. Merkez Bankası Ekim ayında faizi 2 puan indirdi. Dolar anında 9,48'yi gördü. Euro 11 lirayı geçti. Döviz kurunda tarihi rekorlar kırıldı.
Ömer Rıfat Gencal, "Merkez Bankası varlıklarını korumak amacıyla portföy değişikliği yapması ve dövize daha fazla yönelmesi, Merkez Bankasının elinde kontrol edebileceği alanları maalesef sınırlamaya, sıfırlamaya neden olacak. Benim en büyük korkum, hiperenflasyonun yolunu açacak buraya dikkat etmek gerekiyor." dedi.
Kerim Rota, "Artık Merkez Bankası Başkanını, kadrolarını tartışmanın yeri yok. Saraydan gelen emirleri uygulayan ve altına imza atan bazı büroktalar var. İnatlaşmanın faiz-enflasyon teorisi inatlaşması var. Enflasyonun faizden kaynaklandığına inanan bir Cumhurbaşkanı var. Buna da inanan dünya üzerinde ne bir akademisyen var ne de bir ekonomist var" ifadelerini kullandı.
Merkez Bankası politika faizini yüzde 18'den yüzde 16'ya indirdi. İndirim beklentinin çok üzerinde oldu.Banka, 23 Eylül'deki toplantıda faizi 100 baz puan indirmişti. Bu toplantıda beklentilerin üzerinde 200 baz puanlık indirim oldu.
Merkez Bankası (TCMB), politika faizini yüzde 18’den yüzde 16’ya indirdi.
Bankadan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
Para Politikası Kurulu (Kurul), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 18'den yüzde 16'ya indirilmesine karar vermiştir.
Küresel iktisadi faaliyette yılın ilk yarısında yaşanan toparlanmaya rağmen yakın dönemde açıklanan güven endeksleri, salgının etkisiyle gerilemeye başlamıştır. Aşılama oranlarındaki artışa rağmen salgında yeni varyantlar küresel iktisadi faaliyet üzerindeki aşağı yönlü riskleri canlı tutmaktadır. Küresel talepteki toparlanma, emtia fiyatlarındaki yüksek seyir, bazı sektörlerdeki arz kısıtları ve taşımacılık maliyetlerindeki artış uluslararası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının yükselmesine yol açmaktadır. Başlıca tarımsal emtia ihracatçısı ülkelerde yaşanan iklim koşullarının küresel gıda fiyatları üzerinde olumsuz yansımaları görülmektedir. Yüksek küresel enflasyonun, enflasyon beklentileri ve uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkileri yakından izlenmekle birlikte, gelişmiş ülke merkez bankaları enflasyondaki yükselişin talep kompozisyonundaki normalleşme, arz kısıtlarının hafiflemesi ve baz etkilerinin devreden çıkmasıyla birlikte büyük ölçüde geçici nitelikte olacağını değerlendirmektedir. Bu çerçevede, gelişmiş ülke merkez bankaları destekleyici parasal duruşlarını sürdürmekte, varlık alım programlarına devam etmektedir.
Öncü göstergeler yurt içinde iktisadi faaliyetin dış talebin de etkisiyle güçlü seyrettiğine işaret etmektedir. Aşılamanın toplumun geneline yayılması salgından olumsuz etkilenen hizmetler, turizm ve bağlantılı sektörlerin canlanmasına ve iktisadi faaliyetin daha dengeli bir bileşimle sürdürülmesine olanak tanımaktadır. Dayanıklı tüketim malları talebi yavaşlarken, dayanıksız tüketim mallarında bir toparlanma gözlenmektedir. İhracattaki güçlü artış eğilimiyle yılın geri kalanında yıllıklandırılmış cari işlemler dengesindeki iyileşmenin sürmesi beklenmekte, bu eğilimin güçlenerek devam etmesi fiyat istikrarı hedefi için önem arz etmektedir.
Enflasyonda son dönemde gözlenen yükselişte; gıda ve başta enerji olmak üzere ithalat fiyatlarındaki artışlar ile tedarik süreçlerindeki aksaklıklar gibi arz yönlü unsurlar, yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki artışlar ve açılmaya bağlı talep gelişmeleri etkili olmaktadır. Bu etkilerin arızi unsurlardan kaynaklı olduğu değerlendirilmektedir. Diğer taraftan, güçlü parasal sıkılaştırmanın krediler ve iç talep üzerindeki yavaşlatıcı etkileri devam etmektedir. Parasal duruşun sıkılığı ticari kredilerde öngörülenin ötesinde daraltıcı etki yapmaya başlamıştır. Bunun yanında, bireysel kredilerin ılımlı seyre dönmesi için güçlendirilen makroihtiyati politika çerçevesinin olumlu etkileri gözlenmeye başlamıştır. Kurul, para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizleri değerlendirmiştir. Bu çerçevede politika faizi 200 baz puan indirilerek yüzde 16 olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, arz yönlü arızi unsurlardan kaynaklı olarak politika faizinde yapılan aşağı yönlü düzeltme için yıl sonuna kadar sınırlı bir alan kaldığı Kurul tarafından değerlendirilmiştir.
Kurul, ayrıca iklim ve diğer çevre kaynaklı riskleri sınırlandırmak amacıyla, para politikasının ana hedeflerinde bir değişikliğe yol açmadan sürdürülebilir finans uygulamalarını uzun vadeli bir politika olarak destekleme kararı almıştır.
TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. Fiyatlar genel düzeyinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, ters para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde devamı için uygun zemin oluşacaktır.
Kurul, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve veri odaklı bir çerçevede almaya devam edecektir.
Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti beş iş günü içinde yayımlanacaktır.
"KILIÇDAROĞLU'NA NAZİRE"
Ekonomist Murat Kubilay, kararı sosyal medya hesabından değerlendirdi.
Murat Kubilay'ın değerlendirmesi şöyle oldu:
Katılımcıların %41'i yaşanan kur artışı ve PPK şokundan sonra rasyonalite bekliyor, %18'i de yine makul adımın aşılmayacağı görüşünde. %30'luk kesim son yaşananların TCMB'yi yolundan çevirmeyeceğini, %11'lik kesimse Erdoğan'ın masaya yumruğunu vurmasını bekliyor. Sepet kur: 10,07
Tek makul kısım şu: "Bu çerçevede politika faizi 200 puan indirilerek yüzde 16 olarak belirlenmiştir. Arz yönlü arızi unsurlardan kaynaklı olarak politika faizinde yapılan aşağı yönlü düzeltme için yılsonuna kadar sınırlı bir alan kaldığı Kurul tarafından değerlendirilmiştir.
Kararın rasyonalitesini çözmek zor, şüphesiz Erdoğan'ın etkisi aşikar. Fakat bu seferki 'faiz sebep enflasyon netice' inancının da ötesinde, Kılıçdaroğlu'na nazire yapmak şeklinde. Bu karar sonucu piyasa faiz ve kurlarını kestirmek güç; net olan iktidarın yolun sonuna geldiği.
"ŞAŞKINLIKTAN UYANIN"
Ekonomi yazarı Uğur Gürses faiz kararını, "Ülke ne yöne doğru gidiyorsa parası da o yöne gidiyor... Yandı gülüm keten helva...Çok yazık. Neydi o söz? "Atın ölümü arpadan olsun" muydu? Ciddi ciddi PPK metni üzerine yorum yapıp, bu kararda rasyonel bir tutamak arayanlar, şaşkınlıktan uyanın... " değerlendirmesini yaptı.
Bloomberg İnternational'ın Merkez Bankası haberini, "Erdoğan'ın Merkez Bankası şeklinde geçtiğini aktaran Gürses şu görseli paylaştı:
İktisatçı Mahfi Eğilmez Twitter hesabından şu değerlendirmeleri yaptı:
Türkiye, pek çok konunun tersinin kanıtlanmaya uğraşıldığı özel bir laboratuvar gibidir: Mesela dalgalı kurda devalüasyon yapmaya çalışır, faizi indirerek enflasyonu düşürmeye çabalar. İlginç bir ülkedir yani.
Bir ülkede insanlar merkez bankasının alacağı karar üzerine iddia oynuyorsa o ülkede para politikası değil politika parası vardır.
Piyasa ekonomistlerinin tv ekranlarında her kararı haklı ve anlamlı gösterecek şeyler söylemeye çalışmasına bayılıyorum. MB faizi 200 puan indirmek yerine 200 puan artırsaydı onu da haklı gösterecek açıklamalar yapacaklardı. Bence bu açıklamalar MB'nin açıklamaları kadar değerli.
DÖVİZ KURLARINDA REKORLAR GELDİ
Sert faiz indirimi kararıyla dolar/TL 9,28’den 9,48’e fırladı. Euro/TL’de 11 seviyesi ilk kez aşıldı ve 11,05 seviyesi görüldü.
Gram altında da 541 TL’lik yeni rekor seviye görüldü.
Reuters anketine katılan ekonomistlerin neredeyse tamamı Para Politikası Kurulu’nun (PPK) kararında faiz indirimi yapacağını tahmin ediyordu. Ankete katılan 21 kurumdan 10’u 50 baz puan, 10’u 100 baz puan indirim beklerken bir katılımcı politika faizinin sabit tutulacağını öngörüyordu.
ENFLASYON İÇİN ‘ARIZİ’ VURGUSUNA DEVAM
Enflasyonda son dönemde gözlenen yükselişte; gıda ve başta enerji olmak üzere ithalat fiyatlarındaki artışlar ile tedarik süreçlerindeki aksaklıklar gibi arz yönlü unsurlar, yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki artışlar ve açılmaya bağlı talep gelişmelerinin etkili olduğuna dikkat çeken TCMB, “Bu etkilerin arızi unsurlardan kaynaklı olduğu değerlendirilmektedir” dedi.