Silahlı kuvvetler doğası itibariyle hiyerarşinin ve disiplinin temel esas olduğu kurumlarından biri. Bundan dolayı başka kurumlara göre daha keskin kararlar alınabiliyor.
Bu konudaki örneklerden biri kasım ayı içerisinde Libya Tacura’da bulunan Türk görev gücünde yaşandı.
Burada görevli olan 56 sözleşmeli uzman çavuşun sözleşmeleri sonlandırıldı.
Twitter’da uzman çavuşlara hitap eden hesaplardan yapılan paylaşımlara göre sözleşmelerin sonlandırılmasının nedeni ise mobbinge uğradıkları iddiasıyla üstlerini CİMER’e şikayet etmeleri.
“LİBYALI ASKERLERİN İŞLERİNİ YAPTIRDILAR”
Konunun yargı aşamasında olması nedeniyle ismini vermek istemeyen uzman çavuş, olayın gelişimine dair Independent Türkçe'de Ali Kemal Erdem'e konuştu, şunları söyledi:
Bize orada Libyalı askerlerin yataklarını, dolaplarını toplattılar ve onların yapmaları gereken deniz mıntıkalarını (alan temizliği), normal mıntıkalarını yaptırdılar.
Deniz mıntıkalarını zaten günlerce yaptık. Üstüne üstlük bir de bu yetmezmiş gibi gerek bölük komutanımız, gerek tabur komutanımızın hakaretlerine maruz kaldık.
Kendilerine duyduğumuz rahatsızlığı sözlü olarak iletmemize rağmen durum değişmedi. En üstte kurmay başkanımız vardı, ona sıkıntımızı iletemedik.
Son çare olarak CİMER’e başvurmak zorunda kaldık. Hepimiz bireysel olarak dilekçelerimizi yazdık. Aynı günlerde yazan da oldu, farklı günlerde yazanlar da.
“APAR TOPAR GÖNDERİLDİK”
CİMER’e şikayetlerinin ardından bir soruşturma açıldığını kaydeden uzman çavuş, sonrasında bir heyet geldiğini ve sekiz saat boyunca savunma verdiklerini aktardı:
3-4 gün sonra silahsız eğitime çıktık. 1-2 saat eğitim gördükten sonra bizi apar topar koğuşlar bölgesine alıp doğrudan yola çıkararak Mitiga üssüne götürdüler.
Orada bir iki gün bekledikten sonra kargo uçakları geldi. Libya’da görevimizin sonlandırıldığı belirtilip Türkiye’ye gönderildik.
Türkiye'ye geldiğimiz zaman birliklerimize gittiğimizde 3-4 gün bekledikten sonra sözleşme feshimiz oldu.
USULSÜZ BAŞVURU YAPMAKLA SUÇLANIYORLAR
Askerlerin sözleşmesinin son bulmasına neden olan ise askeri hiyerarşiyi aşarak “usulsüz başvuru” yaptıkları iddiası.
Uzman çavuş, başvurularının bir isyan girişimi veya işte usulsüz başvuru olarak algılanamayacağını öne sürerek, “Defalarca sıkıntımızı söylediğimiz halde çözüm olmadığından CİMER’e başvurduk. Çok umutluyduk. Bize karşı bir yaptırım olacağını hiç düşünmedik. CİMER’e başvurunun yasak olduğunu bilseler başvurmazdık. Göreve iademizi istiyoruz” diye konuştu.
“SİZİ CARETTALAR GİBİ SÜRÜNDÜRECEĞİM DİYEREK TACİZ EDİYORLAR”
Uzmanlar Federasyonu Başkanı Ali Tilkici, Libya'ya göreve gittiklerinde bölük komutanı ve tabur komutanının uzman çavuşların üzerlerine aşırı derecede baskı, mobbing yaptığını söyledi.
Tilkici, "‘Almış olduğunuz maaşı hak etmiyorsunuz. Burayı size dar edeceğim. Sizi carettalar gibi süründüreceğim’" diyerek her gün taciz edip, hafta sonları istirahat vermeyerek gece gündüz çalıştırıyor" dedi.
Aynı birliğin içerisinde Libyalı askerler olduğunu söyleyen Ali Tilkici, "Libyalı askerlerin kirlettiği yerlerin temizliğini yaptırarak mıntıkalarını, çöplerini toplatarak bu çocukları baskı, mobbingle bıktırmışlar" ifadelerini kullandı.
“KENDİSİNDEN İSTİFADE EDİLEMEYECEĞİ ANLAŞILMIŞTIR” DENİLEREK FESH EDİLDİ
Uzman çavuşların “Kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılmıştır” ibaresiyle atıldığına dikkat çeken Tilkici, "Bu arkadaşlar binlerce kişi arasından seçilerek gönderilmiş, daha önce basit bir disiplin cezası bile olmayan kişiler. Bu kadar seçkin askerin sözleşmesi, hukuksuz bir şekilde bir kişinin iki dudağı arasında feshedildi" diye konuştu.
"Şimdi askerlikte deniyor ki toplu halde hareket etmek isyan teşebbüsü olarak algılanabilir" diyen Uzmanlar Federasyonu Başkanı "56 kişinin birden CİMER'e başvurmasını mı sorun etmişler? Bakanlık konuyu başka bir yere çekmeye çalışıyor 'Bunlar isyan etti' demeye getiriyor. Oysa CİMER bir haktır, bir başvuru makamı olarak her vatandaş için açılmıştır" açıklamasını yaptı.
“EMRE İTAATSİZLİK VARSA TUTANAK TUTULMASI LAZIMDI”
Tilkici, emre itaatsizlik varsa askerler hakkında işlem yapılması gerektiğini söyledi ve ekledi: Bu çocuklar hakkında herhangi bir işlem yok. Hatta orada diyorlar ki spora çıkmadılar, eğitime çıkmadılar. Yani olayı farklı yönlere çekmeye çalışıyorlar. Spora, eğitime çıkmasalar tutanak tutulması lazım. Bu çocukların hiçbirinin tutanağı yok.
O SUBAYLAR HAKKINDA SORUŞTURMA İDDİASI
Yaşanan olayın bir hak arayışı olduğunu, bir isyan olmadığını kaydeden Tilkici, “En çok şehit ve gazisi olan camia uzman çavuşlar. Nasıl isyan ederler? En başta ben karşılarına dikilirim” şeklinde konuştu.
Tilkici ayrıca sorumuz üzerine konunun sosyal medyaya düşmesinin ardından uzman çavuşlara mobbing uyguladıkları öne sürülen subaylar hakkında da önceki gün soruşturma açıldığı bilgisinin geldiğini öne sürdü.
Sözleşmeleri sonlandırılan uzman çavuşların avukatlığını emekli bir astsubay olan Murat Altay yürütüyor.
CİMER'in, tüm vatandaşlar için açıldığını belirten Altay, Independent Türkçe'ye yaptığı açıklamada, "Arkadaşların hepsi buraya herkes kendi cümleleriyle başvurarak yaşadıkları sıkıntıları anlatıyor. Bu başvuru usulsüz başvuru kabul ediliyor" diye konuştu.
"İDARE MAHKEMESİNE BAŞVURULACAK"
Sözleşmelerin iptalinin isyandan değil, usulsüz başvurudan kaynaklandığını belirten Avukat Altay, uzman çavuşların yalnızca haklarını aradıklarına vurgu yaparak şunları söyledi:
Uzman çavuşlar hak arayamazlar mı? Uzman çavuşlar olana razı mı olmak zorunda. Sözleşmenin iptaline karşın İdare Mahkemesi’ne dava açacağız. Daha önce de benzer kararlarımız vardı. Anayasal hakkını kullanarak CİMER’e başvuran bir uzman çavuşa disiplin cezası vermişlerdi, Biz o disiplin cezasını bile iptal ettirmiştik. Şimdi olayı farklı kılan 56 kişi olması.
"HERKESİN İMZALADIĞI METİN YOK"
Altay, “Peki dilekçelerde aynı ifadeleri mi yoksa farklı ifadeleri mi kullanmışlar? Toplu şikayet olarak mı algılanmış?” sorusunu şu şekilde yanıtladı: Toplu şikayet gibi görülüyor olabilir ama insanların şikayetleri aynı. Şikayet konusu aynı olunca benzer ifadeler olsa bile tek bir elden yazılan ve herkesin imzaladığı bir metin yok. Hukuksuz işlemi geri almak yine idarenin elinde, bu hukuksuz işlemi geri alıp adaletsizliğe son verebilirler.
“TOPLU DİLEKÇE YASAK”
Emekli askeri hakim avukat Salim Şen, öncelikle dosyanın içeriğini bilmediğini belirterek, olaydan ziyade genel bir yorum yapacağını belirtti.
Şen, toplu dilekçe vermenin TSK’da yasak olduğunu ve bunun toplu isyan olarak değerlendirilebileceğini söyledi:
“DİSİPLİN CEZASI GEREKTİRİR”
"Ancak somut bir kişi hedeflenerek, uygulama tarif edilerek ve farklı mağdurlarla müracatta bulunuluyorsa bu isyan olarak değerlendirilemez" diyen Salim Şen, "Sıralı amirlerini atlayarak CİMER’e başvurmaları usulsüz müracat olarak değerlendirilebilir. Ancak bunun cezası sözleşmenin iptalinden ziyade bir disiplin cezası olabilir" değerlendirmesini yaptı.
“ASKERLERİN YAPTIĞI YANLIŞ”
Peki emekli subaylar bu karara nasıl bakıyor?
Emekli Jandarma Kurmay Albay Aziz Ergen'e göre karar, doğru.
Askerlerin yaptığının yanlış olduğunu söyleyen Ergen, "TSK’da müracat usulleri hiyerarşik sisteme göre yapılır. Birinci amir şikayeti dikkate almazsa ikinci amir var. Bölük komutanı şikayet edilecekse tabur komutanına, o edilecekse alay komutanına, o edilecekse tugay komutanına gidilir" dedi.
CİMER’e siviller başvurabildiğini söyleyen Aziz Ergen, "TSK mensupları Personel Kanunu’na tâbi. TSK’da hiyerarşik sistem her şeyden önce gelir. Öyle CİMER’e başvuru gibi bir usul yok. O çocukları yanlış yönlendirmişler" dedi.
"AMİRLERİ GEREK GÖRÜRSE SÖZLEŞME UZATMAYABİLİYOR"
Ergen ayrıca sözleşmeleri sonlandırılan uzman çavuşların kadrolu değil, sözleşmeli olduklarını hatırlatarak, “Kadrolu olsa zaten böyle bir şey yapmaz. Kadrolu uzman çavuşun TSK’dan çıkarılması ancak mahkeme kararıyla olur.. Ancak sözleşmeli uzmanlar, askerliğini komando olarak yapanlardan seçiliyor ve üç yıllık sözleşmeyle görevlendiriliyorlar. Bu süre zarfında şayet halen yeterli verim alınamadığı düşünülüyorsa amirlerince “Yetersiz” denilerek sözleşmeleri sonlandırılıyor. Yani sözleşme uzatılacak diye bir mecburiyet yok. Amirinin takdirinde" dedi.
“KARAR DOĞRU”
Muharip Gaziler Derneği Başkanı Emekli Albay Mithat Işık da verilen kararın doğru olduğunu, askerde toplu halde hiyerarşik sistem atlanarak özellikle de TSK dışındaki bir kuruma başvuru yapılamayacağını söyledi.
“HER ŞEY HUKUKA UYGUN”
Savunma sanayisi üzerine araştırmalar yapan Burak Yıldırım da Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Libya’da ihraç edilen 56 uzman çavuş, askeri personelin emir-komuta zinciri dışında topluca hareket etmesinin yasak olduğunu; isyan girişimi anlamına geldiğini bile bile kanun dışına çıkmış. Sicil amirleri kanuni yetkisini kullanmış. Her şey hukuka uygun” dedi.
"BAŞLI BAŞINA İHRAÇ SEBEBİ"
Konuyla ilgili Independent Türkçe'ye de konuşan Burak Yıldırım, topluca CİMER’e şikâyette bulunmalarının başlı başına bir ihraç sebebi olduğunu söyledi.
Yıldırım'ın açıklamasına göre askeri personellerin amirleriyle ilgili yaşadıkları problemleri bir üst amirlerine iletmeleri ve bu silsileyi takip etmeleri kanuni zorunluluk.
"Tüm bunlarla birlikte, amir askeri personel, kanunsuz bir emir verdiyse ast personel amirini uyarabilir; kanunsuz emri yazılı olarak isteyebilir ve konuyla ilgili tutanak tutabilir" diyen Yıldırım, "İddia edilen olay örgüsünde, uzman erbaşların kanunsuz olduğunu iddia ettikleri durumla ilgili yazılı emir istemedikleri, tutanak tutmadıkları ve idari silsileye uygun hareket etmedikleri, bunlar yerine emir-komuta zinciri dışında topluca hareket etmek gibi ağır bir fiil tercih ettikleri anlaşılıyor" ifadelerini kullandı.
