Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşta 20’inci güne girilirken, savaşın ekonomik etkileri Türkiye’de de hissedilmeye başladı. Rus ve Ukraynalı müşterilerin uğrak yeri olan İstanbul Laleli’de dikkat çeken sakinlik yaşanıyor. Caddeler ve dükkanlarda in cin top oynar hale geldi, eşyaların taşındığı çekçekler boş kaldı.
2 yıldır pandemiyle ve zamlarla boğuşan Laleli esnafı da Rusya-Ukrayna savaşının bardaktaki son damla olduğunu, savaşın devam etmesi halinde birçok dükkanın kapanacağını söyledi.
Sözcü'den Batuhan Serim, İstanbul Laleli’de esnafa mikrofon uzattı, “Rusya-Ukrayna savaşı satışlarınızı nasıl etkiledi?” diye sordu.
Verilen yanıtlar şöyle oldu:
“DAYANMAK NEREDEYSE İMKÂNSIZ”
Eser Çelikbaş: “Laleli piyasası müşteri portföyü olarak yüzde 80 Rus ve Ukraynalı müşterilerden oluşan bir piyasa. Dört gözle bu savaşın bitmesini bekliyoruz.
(Siparişlerde iptaller oluyor mu?) Müşterilerimizin neredeyse tamamı siparişlerini iptal etti. Çünkü hem para trafiğinde hem de nakliyatta sıkıntı var. Sizin de şahit olduğunuz üzere hem sokaklar, caddeler hem de mağazaların içi boş. Siparişler iptal. Satışlar yok.
Savaş başladığından beri, beklediğimiz cironun sadece yüzde 10’unu yapabildik. Yüzde 90”lık bir kayıp var. (Savaş devam ederse bu duruma dayanabilecek misiniz?) Dayanmak çok zor.
‘BU İŞ UZARSA BİRÇOK MAĞAZA KAPANIR’
Zaten ülke içindeki masraflar; faturalar, işletme giderleri, inanılmaz arttı. Çok fazla zamlar var, vergiler var. Zaten bunların altında eziliyoruz. Bir de böyle kötü bir gelişmenin olmasıyla birlikte dayanmak neredeyse imkansız.
Eğer bu iş uzarsa emin olun birçok mağaza kapatacaktır. (Savaş bugün bitse bile toparlanmanız ne kadar zaman alır?) Ciddi zaman alacak. Savaş bugün bitse dahi aylarca, belki 1-1.5-2 yıl sıkıntı devam edecek.”
‘SATIŞ YAPILAMIYOR’
Enes Varlık: “Ürün siparişleri vardı, müşterilerin talepleri vardı, bunların hepsi iptal oldu maalesef. Şu an o ülkelere hiçbir şekilde satış yapılamıyor.
Ukrayna zaten tamamen bitmiş vaziyette, Rusya’da da para politikasından dolayı sorun yaşanıyor. İnsanlar parayla gelemedikleri için herhangi bir alışveriş de yapamıyorlar. Zaten yaklaşık 2-2.5 senedir pandemi dönemindeyiz, üstüne bu savaşın da olması çok daha fazla sıkıntıya soktu.”
‘BİR TANE MÜŞTERİ YOK’
Metin Bulut: “Biz Rus-Ukrayna pazarına çalıştığımız için bizi çok etkiledi. Şu an Laleli’de 1 tane Rus, Ukraynalı müşteri yok. Biz de Laleli esnafı olarak televizyona bakıp, ne zaman bir gelişme olur, ne zaman düzelir, onun derdindeyiz. Biz firma olarak tam savaş olacağı zaman Rusya’da fuardaydık. Fuarın ilk 2 günü çok güzel geçti, 3. gün savaş çıktı… İstanbul’a geldik, sipariş iptalleri başladı.”
‘ÇOĞU KİŞİ DARALMAYA GİDECEK’
Alaattin Saylam: “Bu kriz işlerimizi yüzde 70-80 oranında etkiledi. İster istemez pazarımızı değiştirmek zorunda kalacağız. Görüştüğümüz bazı müşteriler, ‘Rusya’yı 10 sene unutun’ diyorlar.
(Öyle bir senaryo gerçekleşirse esnaf olarak dayanabilir misiniz?) Kimse dayanamaz. Çoğu kişi daralmaya gidecek. Belki depolarından mal satacaklar, maliyetlerini düşürecekler ve yeni pazarlar arayacaklar.”
‘ESNAF ŞU ANDA ÇOK KÖTÜ DURUMDA’
İsmail bey: “Laleli esnafı şu anda gerçekten çok kötü durumda. Laleli piyasası zaten genelde Rusya ve Ukraynalı müşterilerle çalışıyordu. Bir dönem uçak düşürme olayı oldu, o zaman müşterilerimizin yarısını kaybettik. O zaman giden müşteri bir daha geri gelmedi. Bu savaştan beri de kimse yok şu anda. Ne Rus var, ne Ukraynalı var…”
