Sayıştay raporları Türkiye'de kamu kurumlarında yaşanan birçok israf ve yolsuzluğun ortaya çıkmasına yol açtı. Pandemi fırsat bulan tüccarların bu sefer ki durağu Covid-19 kitleri oldu.
BirGün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre, Sayıştay geçen yıl ağustos ayından beri Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı AKP’li eski Pendik Belediye Başkanı Kenan Şahin’in yaptığı Uluslararası Sağlık Hizmetleri AŞ’nin (USHAŞ) 2020 yılına ilişkin denetim raporunu açıkladı. Rapordan yeni bir “AKP’li süper bürokrat” örneği çıktı. Şahin’in yönetim kurulu başkanı olarak atanmasından sonra 4 Kasım 2020 tarihinde yönetim kurulu kararıyla bir üyeye, şirket ad ve hesabına kullanılmak üzere aylık 100 bin lira üst limitli kredi kartı çıkarılarak serbest harcama yetkisi verildiğinin tespit edildiği raporda şöyle denildi: “Kamu kuruluşlarının hesap verme sorumluluğu gereği olarak USHAŞ esas sözleşmesinde yönetim kurulunun doğrudan karar vereceği durumlar ile yönetim kurulu üyelerinin imza sirküleri işlem yapılacağı durumlara ilişkin parasal limitlerin belirlendiği, şirketin yönetimi için gerekli görev, tanım ve yerlerin gösterildiği, görevlilerin kime bağlı olduğu ve bilgi sunmakla mükellef olduğunun belirlendiği yönetim kurulu iç yönergesinin düzenlenmesi gerekmektedir.”
4 MİLYONLUK TADİLAT
Üsküdar Belediyesi tarafından kullanım hakkı Sağlık Bakanlığı’na devredilen bir taşınmazın bir kısmının kullanım hakkı da 2020 yılı içerisinde USHAŞ’a devredildi. Ofisin kullanıma hazır hale getirilmesi için 2020 yılında toplam 3 milyon 932 bin TL’lik harcama yapıldığı da raporda yer aldı. 2020 yılında personel sayısı da 13’ten 68’e çıktı. Buna bağlı olarak personel harcaması da bir önceki yıla göre yaklaşık dört kat artarak 12 milyon 669 bin TL’ye yükseldi. Bunun 12 milyon 363 bin TL’si işçilere, 306 bin TL’si ise yönetim kurulu üyelerine ödendi.
Raporda, şirketin test kitlerini Sağlık Bakanlığı’na pahalıya sattığı iddialarının doğru olduğuna ilişkin tespitler de yer aldı. USHAŞ’ın bir şirkete ürettirdiği test kitlerini Sağlık Bakanlığı’na pahalıya sattığı ve oluşan fiyat farkının tümünün tahsil edilmediği açıklandı.
Başkanlığını Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın yaptığı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı’nın 135 ürünün üretilmesi haklarını süresiz olarak USHAŞ’a devretmesinden sonra başlayan “fahiş fiyatlı satış” süreci raporda şöyle anlatıldı:
“Covid19 RT qPCR Tespit Kiti Testi ve Covid-19 Ekstraksiyon Kiti Testi, Bioeksen isimli bir firmaya ürettirildi. Bu ürünlerden Covid-19 RT qPCR Tespit Kiti Testi 25 TL ile 30TL, Covid-19 Ekstraksiyon Kiti Testi ise 9 TL ile 10 TL arasında birim fiyatlarla çeşitli tarihlerde bu firmadan satın alınarak Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’ne teslim edildi.
DMO aracılığıyla alım başladıktan sonra Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Covid-19 RT qPCR Tespit Kiti Testini 9,8 TLden, Covid-19 Ekstraksiyon Kiti Testini 6,73 TL’den satın almaya başladı. Bu durum karşısında USHAŞ, DMO tarafından belirlenen fiyata göre daha yüksek bir bedelle satın alınmış olan malzemelerden kaynaklı toplam 43 milyon 770 bin TL fiyat farkını firmadan tahsil etti.
Fiyat farkı düşülen ürünlerden ayrı olarak 9 Nisan 2020’de bu şirketten 27,59 TL birim fiyatla satın alınan 80 bin Covid-19 RT qPCR Tespit Kiti Testi ile 10,06 TL birim fiyatla satın alınan Covid-19 Ekstraksiyon Kiti Testi Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’ne toplam tutarı 3 milyon 468 bin TL’lik fatura ile teslim edildi, bu ürünlerden Covid-19 RT qPCR Tespit Kiti Testine 32,60 lira birim satış fiyatı, Covid-19 Ekstraksiyon Kiti Testine 10,78 TL birim satış fiyatı uygulandı. Böylece malzemeler Sağlık Bakanlığı’nın DMO’dan aldığı fiyatlara göre daha yüksek bedelle satın alındı.”
Yüksek fiyatlı alımdan kaynaklanan tüm fiyat farkı şirketten tahsil edilmedi.
BELGELEYEMEDİLER
USHAŞ’ın bu ürünleri yeterince maliyet analizi ve piyasa araştırması yapmadan satın aldığını gösterdiği belirtilen raporda şöyle denildi:
“Her ne kadar, şirket yetkilerince malzemelerin günün piyasa koşullarına uygun alındığı, daha sonraki dönemlerde test kiti üreten firmaların sayısının arttığı ve test kitlerinin birim fiyatlarının düştüğü ifade edilmişse de USHAŞ alımlarında uygulanacak düzenleme ve standartların olmaması nedeniyle bu durum belgelendirilememektedir.”
