Koronavirüs salgınından ekonomik olarak en fazla olumsuz etkilenen meslek gruplarından biri de AVM çalışanları. Birçok AVM’de mağazalar kepenk kapattığını açıklasa da bazıları her türlü riske rağmen faaliyetlerine devam ediyor. Kapatılan AVM’lerde çalışanlar ücretsiz izin ve işten atılma tehlikesiyle karşı karşıya kalırken salgın günlerinde çalışmaya devem edenler ise can güvenliklerinden endişe ediyor. CHP İstanbul İl Başkanı Dr. Canan Kaftancıoğlu da zor günler geçiren ve geleceğe dair kaygıları artan AVM çalışanlarının sorunları hakkında bilgi almak amacıyla AVM Emekçileri Sendikası Genel Başkanı Can Daştan ile video konferans yoluyla bir görüşme gerçekleştirdi.
CHP’li Kaftancıoğlu, Türkiye’de toplam 426 alışveriş merkezi ve yaklaşık 1 milyondan fazla AVM çalışanı olduğunu söyledi. Kaftancıoğlu, siyasi iktidarın “Evde kal” demek yerine çalışanları gelir güvencelerini garanti altına alarak evde tutması gerektiğini vurguladı. Kaftancıoğlu, AVM çalışanlarının hastalık ile açlık arasında tercih yapmaya zorlandığını belirterek “Genel Başkanımızın da hep söylediği gibi ‘Evde kal’ demekle değil, evde kalması gereken vatandaşlarımızı evde tutabilme koşullarını oluşturarak bu karanlık günlerden kurtulabiliriz. Zorunlu olmayan iş kollarında çalışanların evde kalma koşullarını hem işverenlerin; hem de sosyal devlet olmanın gereği olarak devletin planlaması ve vatandaşı evde tutabilme mekanizmasını oluşturması lazım. Bugün çalışanların “Evde kalırsam virüsten değil ama açlıktan öleceğim” dediği günleri yaşıyoruz” dedi.
"FEDAKARLIK YAPMAK DA İŞÇİYE EMEKÇİYE GARİBANA BIRAKILDI"
Siyasi iktidarın pandemi krizini yönetirken merkezine insanı değil rantı koyduğunu vurgulayan Kaftancıoğlu, “Bugün fedakârlık yapmak da işçi, emekçi, gariban vatandaşımıza bırakıldı. Siz yıllarca beslediğiniz sermayeyi ve sermayenin size dayattığı ödemeleri yapıp da işçinizin, emekçinizin sorunlarını çözmezseniz merkezinize insanı mı; yoksa rantı mı; koyduğunuz ortaya çıkar. Bütüncül bir bakışla ve merkezine insanı koyan bir anlayışla, hiç ayrım yapmadan oluşturulacak bir programlama ile bu işin üstesinden gelinebilir” diye konuştu.
KENDİ ALANINDA İŞ BULAMAYAN ÜNİVERSİTE MEZUNLARI AVM'LERDE ÇALIŞIYOR
Uzun süreli, esnek çalışma saatleri nedeniyle AVM çalışanlarını “Güneşin batışını göremeyen emekçiler” olarak tanımlayan Kaftancıoğlu, “’AVM çalışanları, çok genç yaş ortalaması olan bir meslek kolu. Üniversiteyi bitirip kendi alanında iş bulamamış binlerce kardeşimizin çalıştığı bir sektörsünüz. En çok mobbinge uğrayan sizlersiniz. AVM’lerde sizlere ait hiç özel alan yok. Yediğiniz yemekten gittiğiniz tuvalete kadar sorgulanan ya da baskıya maruz kalan bir iş kolusunuz. Bunlara karşılık en fazla mesai yaptırılan iş kollarından birisinde çalışıyorsunuz. Mesleki tanımınız olmadığı için örgütlenmeniz de kolay olmuyor. Buna rağmen henüz meslek olarak tanımlanmamış bir iş kolunun örgütlenmesi ve mücadele etmesi çok kıymetli. AVM çalışanlarının çalışma koşullarını ve dudaklarına kondurmak zorunda kaldıkları o gülücüğün arkasındaki mutsuzluğu hissetmemek mümkün değil. Bundan sonra bu mücadeleyi hep birlikte vereceğiz” dedi.
AVM çalışanlarının salgın döneminde gelir kaybına uğramaması için her türlü desteği ve mücadeleyi vereceklerini kaydeden Kaftancıoğlu, “AVM’lerde çalışan ve bu süreçte hakları gasp edilen tüm işçilere her türlü hukuki desteği vermeye hazırız” dedi. Kaftancıoğlu ayrıca AVM işçiliğinin meslek statüsüne alınması ve çalışanların resmi tatil günlerinde dinlenme haklarını kullanabilmeler için de gereken çalışmaları başlatacaklarını söyledi.
"YARINIMI GARANTİYE ALAMIYORUM"
AVM Emekçileri Sendikası Can Daştan ise salgın krizi nedeniyle çalışanların işten çıkarmalarının ve ücretsiz izne gönderilmelerinin kabul edilemez olduğunu söyledi. AVM çalışanları arasında kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayacakların sayısının çok yüksek olduğunu söyleyen Daştan, “Bundan faydalanacak olanlar için de maaşlarının yüzde altmışlık kısmı işsizlik fonundan karşılanacak. Dolayısıyla birkaç ay sonra işsiz kaldığımızda benim sekiz aylık işsizlik desteğim beş aya düşecek. Ben aslında bu ayda kendi cebimden yemiş oluyorum. Yarını yine garanti altına almıyorum. Yine kimsenin cebinden bir şey çıkmadı; benim fonumdan kesilen bana aktarıldı. Böyle iş olmaz” dedi.
“12.00-20.00 ARASI VİRÜS YOK MU?"
Korona virüsü salgını nedeniyle AVM çalışanları için alınan tedbirler hakkında da konuşan Daştan, çalışanların can güvenliği için bu süreçte AVM’lerin kısmen değil tamamen kapatılması gerektiğini söyledi. Alınan önlemlerin yetersiz olduğunu belirten Daştan, ‘Korona virüsün çıktığı 10 Mart tarihinden hemen sonra ilk icraat olarak AVM’lerin kapatılması gerekirken bu konuda hiçbir çözüm üretilmedi. Sonrasında ise ‘AVM’ler 12.00 ile 20.00 saatleri arasında çalışacak’’ denildi. 12.00-20.00 arası virüs yok mu?” dedi.
“BİZ BİRER RAKAM VE CİRO OLARAK GÖRÜLÜYORUZ"
Salgın sürecinde AVM işçilerinin karşılaşacağı en büyük sorunun ücret kesintisi ve işten atılma olduğunu söyleyen Daştan “Hükümet 19 Mart’ta bir işveren destek planı açıkladı. Bu süre zarfında AVM’lerin ve mağazaların tamamı aktif olarak çalışıyordu. Bu konuda Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş ‘Bu süreçte ziyaretçi sayısının hiç düşmediği hatta ciroların arttığıyla ilgili’ bir demeç bile vermişti. Burada insani değerlerin yok sayıldığı bir durum söz konusu. Başımıza gelen bu son olay da bunu doğruladı. Hükümet işverene destek planı açıkladıktan sonra mağazalar, şirketler kısmen kapatma kararı aldılar. Kurumlar oradan ufak da olsa bir destek aldıktan sonra bizim için çok önemlisiniz demeye başladılar. Çünkü biz kurumlar ve kuruluşlar için birer rakam ve ciro olarak görülüyoruz” diye konuştu.
“FAZLA MESAİLERİMİZ ÖDENMİYOR"
AVM çalışanlarının sorunlarının salgın kriziyle katlanarak arttığını ifade eden Daştan, “Bizler işyerlerinde fazla mesai yapmak zorunda bırakılıyoruz. Fazla mesailerimiz ödenmiyor. Temizlikten kasiyerliğe, kasiyerlikten satış temsilcisine kadar bütün işleri bize yaptırıyorlar. Çalışanlarımızın yüzde 90’ı genç ve çoğu üniversite mezunu. Biz bir sonraki günün planını hiçbir zaman yapamadık çünkü iş kolumuzda usulsüz fesihler çok fazla. Bir meslek kolumuz yok. Satış danışmanının, mağaza müdürünün hiçbirinin meslek kolu yok” dedi.
