İstihdam, kişi ve işletme arasındaki sorumlulukları, kuralları, ücret ödemesi, işyeri kurallarını düzenleyen ve içeren, aynı zamanda devlet tarafından da tanınan bir sözleşmedir. İstihdam kelimesi düşünüldüğünde kişinin işveren olarak adlandırılan bir işletme ile ücret ödeme programı, çalışma saatleri ve belirli koşullar sonucunda yazılı veya sözlü taahhütte bulunulduğunu ispat eden sözleşme akla gelmelidir.
• Kuruluşlar, işletmeler; istihdamı işletmelerini besleyen, üretim ağını genişleten ve arttıran bir araç olarak görürler.
• İstihdamdan yararlanmak için, bireyin yasal bir vatandaş olması ve onaylanmış çalışma iznine sahip olması gerekmektedir.
• Hükümet ise bu durumda hem bireyleri hem de bunu kullanan işletmeler için istihdamı denetlemekten sorumludur.
• Her işveren tarafından uyulması gereken yasalar, işyeri standartları, işe alma süreçleri mevcuttur. Bu yüzden de işletmeler işe alım sürecinde çok titiz ve dikkatli davranmakta olup usulsüz istihdam sağlanması söz konusu olmamaktadır. Bunun nedeni ise çok büyük cezalar alınabileceği yüzündendir.
Günümüzde değişen çalışma koşullarından dolayı bireyler değişen istihdam türlerine uyum istemektedir, bu değişim çalışma şeklindeki esneklikten kaynaklanmaktadır.
Bu yüzden de daha fazla çalışma şekli ortaya çıkmakta ve gelişme göstermektedir. Bu ifade edilenlerle birlikte, bir bireyin çalışabilecek üç ana istihdam türü mevcuttur.
Yarı zamanlı çalışma, çağrıya bağlı çalışma, tam süreli çalışma, stajyer, işçi, işsiz, taşeron işçi, dönemsel çalışma vb. ifadeler istihdamdaki türlerin belirlenmesindeki etkenlerdir. Ülkedeki çalışma işgücünün üretime katılma oranı istihdam türlerini belirlemede önemli bir yere sahiptir. Bu ifadeler sonucunda istihdam türleri tam istihdam, eksik istihdam ve kayıt dışı istihdam olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
Tüm koşul ve şartların eksiksiz olarak yerine getirilmesi anlamına gelmektedir. İşveren tarafınca yasal zorunluluklar ve yükümlülükler tam olarak yerine getirilmelidir. İşçi de üzerinde olan sorumlulukları hakkıyla yerine getirmelidir. Bu koşulların sağlanmasıyla da kayıt dışı istihdamın önüne geçilmiş sayılır.
Bu durum gelişmiş ülkelerde yaşamın olağan bir parçası haline gelmiştir. Genellikle ülkede iş aramakta olan ve çalışma çağındaki kişilerin neredeyse tamamı üretimin bir parçasıdır. Üretimin tam kapasite gerçekleşmesi için tam istihdamında gerçekleşmesi gerekmekte. Tam istihdam uygulayan ülkeler de işsizlikle ilgili istatistikler nettir. Ülkedeki çalışan ve işsiz sayısı da bir netlik içermektedir.
Kayıt dışı istihdam ile yasal çerçevenin dışına çıkılmıştır. İşveren vergi, sigorta primi vb. gibi yasal yükümlülüklerinden kaçmıştır. İşçi de bu şartları onaylamıştır. Az gelişmiş ülkelerde ve gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. Ülkenin ekonomik durumu, işsizlik oranı, yasal eksiklikler, enflasyon vb. durumlar kayıt dışı istihdama sebep olmaktadır.
İşgücü tam olarak kullanılmadığı durumlarda ortaya çıkar. İşgücünün bir bölümü üretim sürecinde değildir, işsizdir. Eksik istihdam tarım sektörü ağırlıklı görülmekte. Yarı zamanlı işler ise eksik istihdamın sebebidir.