Türkiye 2022 yılına yeni bir ekonomik model ile girdi. Yıl içinde Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin “Neo klasik ekonomi düşüncesinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşım” olarak nitelendirdiği model tüm dengeleri alt üst etti.
ERDOĞAN: EN PARLAK YILIMIZ OLACAK
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan enflasyon, faiz, cari açık ve dolar kurunun düşüşe geçeceğini söylediği model için sene başında, 18 Ocak 2022’de “Enflasyon, düşüşe girmiştir, girecektir. Bu bir defa kesin. Yavaş yavaş, kademeli bir şekilde, aceleci olmadan kur da düşecek, faiz de aynı şekilde düşecek ve 2022 bizim en parlak yılımız olacak” dedi.
NEBATİ: EN KÖTÜ YIL OLARAK TARİHE GEÇECEK
Ancak yılın sonuna gelindiğinde Nureddin Nebati 12 Aralık’ta şunları söyledi: “2022, en kötü yıl olarak tarihe geçecek. 100 milyar dolar dış ticaret açığı, 50 milyar dolar cari açık söz konusu ama çok şükür bu zor dönemi geride bırakıyoruz”.
Bugüne kadar hiçbir ön görüsü ve vaadi tutmayan Nureddin Nebati’nin “çok geride bırakıyoruz” dediği tablo iktidarın uyguladığı ekonomi politikasının başarısızlığın özeti adeta.
Enflasyon düşüşe değil, yükselişe geçti. Hayat pahalılığı tüm toplumu esir aldı. TÜİK'in açıkladığı resmi enflasyon yüzde 80'i aştı. Türkiye, G20 ülkeleri ve Avrupa ülkeleri arasında en yüksek enflasyona sahip ülke oldu.
Yıla 13 lira seviyesinden başlayan dolar kuru, 18 lirayı aştı. İktidar kuru şu anda bulunduğu seviyede tutmak için ise Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Rusya gibi ülkelerden bir takım anlaşmalarla gelecek paraya bel bağlamış durumda.
‘GELİP GEÇİÇİ’ DEDİ AMA DELDİ GEÇTİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 29 Ocak 2022’de, “Faizle mücadelemi biliyorsunuz, faizi indireceğiz ve indiriyoruz. Bilin ki enflasyon da inecek, daha da düşecek. Döviz kuru istikrara kavuşur, enflasyon düşer, pahalılık ortadan kalkar. Bunların hepsi de gelip geçicidir” dedi. Merkez Bankası politika faizini tek haneye çekerken, iş dünyası maliyeti her geçen gün artan kredileri bulamamaktan şikayetçi. Mevduat faizini yüzde 20’nin üzerine çıkaran bankalar da kaynak yaratmaya çalışırken, zor ekonomik koşullarda borçla hayatını sürdürmeye çalışan vatandaşların kullanacağı ihtiyaç kredisinin faizleri yıl içinde yüzde 35'i aşarak son 4 yılın zirvesine çıktı.
CARİ AÇIK 19 KAT ARTTI
Hükümetin yeni ekonomi modelindeki en büyük iddiası, TL'nin değerinin düşük tutulmasının getireceği ‘rekabetçi kur' avantajı ile cari fazla vermekti. Ancak tam tersi oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın açıkladığı son verilerine göre yıllık cari açık 43,5 milyar dolarla 2018’den bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Cari açık 2021 yılının aynı dönemine göre 19 kat yükseldi. Cari açık ve kaynağı belli olmayan girişleri ifade eden net hata ve noksan kalemi Ocak-Ekim döneminde 21 milyar dolara yükseldi. Cari açığın yüzde 55'i kaynağı belirsiz para ile finanse edilmiş oldu.
İLKBAHAR, SONBAHAR, KIŞ…
İlkbaharı “Bir şükürsüzlük, tatminsizlik, karamsarlık hali aldı başını gidiyor” sözleriyle karşılayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, sonbahara “Milletimden biraz daha sabır ve milli mücadeleye destek bekliyoruz” diyerek girdi. Yeni ekonomi modeliyle bir yıl geride kalırken ve yeni yıla girilirken, Erdoğan hafta başında şu mesajı verdi: “Açıkça söylüyorum, herkes hesabını 2023’te yüzde 20’ler seviyesinde enflasyona göre yapsın.”
