Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Katar Emiri Şeyh Temim Bin Hamad Al-Sani Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komite Altıncı Toplantısı vesilesiyle dün Ankara’da bir araya geldi.
Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde baş başa ve heyetler arası görüşmelerinin ardından çeşitli anlaşmalar imzalandı. Yapılan 10 anlaşmanın içerisinde Borsa İstanbul, İstinyePark ve HaliçPort projelerinde hisse satışı da vardı.
Son dönemde İstanbul’daki yatırımlarıyla dikkat çeken Katarlılar, kentin en değerli gayrimenkul projesini Ataköy’de hayata geçirirken, Erbilgin Yalısı’nı alarak en pahalı mülk alımını gerçekleştirdi. Kanal İstanbul’daki yatırımlarıyla bilinen Katarlılar, Süleymaniye kentsel dönüşüm projesini de üstlenmiş durumda.
BORSA İSTANBUL
Türkiye Varlık Fonu (TVF) ve Katar Yatırım Otoritesi (QIA), Borsa İstanbul’un yüzde 10’luk payının QIA’ya devri için dün mutabakat anlaşması imzaladı. Borsa İstanbul’un yüzde 10’nun ne kadara satıldığı henüz bilinmiyor.
İSTİNYE PARK
Doğuş Holding’in İstinyePark'taki yüzde 42'lik hissesini dünyanın en büyük fonlarından olan Qatar Holding’e sattı. Anlaşma dün El Sani ve Erdoğan’ın huzurunda Ankara’da imzalandı.
HALİÇ PORT
Türkiye ile Katar arasında, Katar'ın İstanbul Haliç Altın Boynuz Projesi'ne yatırım yapmasına dair bir anlaşma da dün imzalandı. HaliçPort olarak bilinen projenin ihalesini 2013 yılında 1.3 milyar dolar bedelle Rixos otellerinin sahibi Fettah Tamince almıştı.
Proje, 250 dönümlük alanda 70'er yat kapasiteli iki yat limanı, 400'er oda kapasiteli iki 5 yıldızlı otel, 1000 kişilik cami, AVM ve otoparkın inşa edilmesi, bu yapıların dört yılı yapım süresi olmak üzere 45 yıllığına özel sektör tarafından işletilmesini kapsıyor.
Sea Pearl Ataköy
KATARKÖY
Katar Devleti TOKİ’den aldığı 125 dönümlük arazide hayata geçireceği 70 metre yüksekliğindeki Sea Pearl projesiyle Ataköy sahilini “kapattı.” 250 bin metrekare inşaat hakkı olan arsaya tam 547 bin metrekare inşaat yapıldı. Turizm imarlı olmasına rağmen, 1400 konutun yer aldığı projenin değeri 2.7 milyar dolar…
İHALESİZ DİGİTURK
2016 yılında Katarlı işadamı Nasser Al-Khelaifi’nin sahibi olduğu BeIn Media Grup’a ihalesiz satılan Digiturk'ün 170 milyon dolar indirimle 937 milyon dolara el değiştirdiği iki yıl sonra Sayıştay raporlarıyla ortaya çıktı.
Levent’teki Kristal Kule Finansbank’ın Genel Müdürlük binası olarak kullanılıyor
FİNANSBANK VE ABANK
2016 yılının Haziran ayında Katar’ın en büyük bankası Qatar National Bank, Finansbank’ı 2 milyar 750 milyon Euro’ya satın aldı. İkonik bir tasarıma sahip olan Finansbank’ın İstanbul Levent’teki genel müdürlük binası 2014 yılında 303 milyon euroya Soyak’tan satın alınmıştı. Commercial Bank of Qatar, 2013 yılında Abank’ın yüzde 71’ini 460 milyon dolara satın aldı. 2016 yılı sonunda da 224 milyon dolar daha ödeyerek ABank’ın tüm hisselerinin sahibi oldu.
SÜLEYMANİYE’Yİ YENİLEYECEK
İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki KİPTAŞ ve Fatih Belediyesi iş birliğiyle gerçekleştirdiği Süleymaniye Yenileme Alanı Projesi’nin birinci etabında yer alan 700 bağımsız bölümün Katar devletinin Türkiye'de kurduğu Diar Süleymaniye Gayrimenkul A.Ş. gerçekleştiriyor. 532.5 milyon TL'lik sermayesi olan Diar Süleymaniye’nin yönetiminde tamamı Katarlı 5 yönetici bulunuyor.
Maliyeti 2.9 milyar lira olan ve üç yılda tamamlanacak olan 700 dönümlük Süleymaniye Yenileme Projesi’nin 102 dönümlük birinci etabında inşaat çalışmaları İBB AKP yönetimindeyken 30 Kasım 2018’de başladı.
Erbilgin Yalısı
EŞİ İÇİN EN PAHALI YALI
El Sani, Türkiye’ye Mart 2015’te yaptığı ziyarette de eşine Türkiye’nin en pahalı yalısını satın alıp hediye etti. Emir, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşürken, ikinci eşi Sheikha Anoud bint Mana al-Hajr, İstanbul Boğazı’ndaki Erbilgin Yalısı’nı beğendi. Emir, yalıyı 100 milyon Euro’ya alıp eşine hediye etti.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Mart 2015’te Emir İstanbul'dayken aldığı kararla, Sarıyer’deki İstinye Bayırı Caddesi’nin ismi Katar Caddesi olarak değiştirdi. 3,5 kilometre uzunluğundaki İstanbul’un en önemli caddelerinden biri belediye meclisindeki tartışmalara rağmen Katar Caddesi oldu.
El-Sani'nin annesi Şeyha Moza bint Nasır el-Missned
KANAL İSTANBUL’DA ARAZİ ALIMI
Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed el-Sani'nin annesi Şeyha Moza bint Nasır el-Missned, 8 Kasım 2018’de 100 bin lira sermaye ile Triple M Gayrimenkul Turizm Ticaret Anonim Şirketi’ni kurdu. Başakşehir merkezli şirketin hisselerinin yüzde 45.45'i Şeyha Moza, yüzde 31.82’sini Katar eski Başbakan Yardımcısı Abdullah bin Hamad el-Attiyah'ın eşi olan Munira bint Nasır el-Misnad, yüzde 22.73’ü ise Shanna Nasır el-Misned arasında pay edildi. Şirket kurulduktan 1.5 ay sonra, Kanal İstanbul projesine nazır Baklalı Köyü’ndeki 44 bin 702 metrekare araziyi satın aldı. Arazi, imar planlarında ‘tarla' olarak görünüyordu.
LİMANLAR DA KATARLILARA SATILDI
Törene Doğuş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ferit Şahenk ve Haliç Altın Boynuz Marina Turizm Gayrımenkul İnşaat Yatırım AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince de katıldı.
Bu önemli iş adamlarının da törende hazır olmalarının sebebinin Katar’a yapılacak satışlar olduğu ortaya çıktı.
Bugün gerçekleştirilen imza töreni ile birlikte Borsa İstanbul’un %10 hissesinin yanı sıra;
“İstinye Park Hisselerinin Devrine Dair Anlaşma”,
“İstanbul Haliç Altın Boynuz Projesi’ne Yapılacak Potansiyel Ortak Yatırıma İlişkin Mutabakat Zaptı”,
“Global Liman İşletmeleri ve QTerminals W.L.L Arasında Ortadoğu Antalya Liman İşletmeleri AŞ’nin Hisse Devrine ve Satın Alımına Dair Anlaşma” da imzalandı…
HANGİ KURULUŞ KİMDEN KİME SATILDI?
Törende hazır bulunan Ferit Şahenk Doğuş Holding’in sahibi… Doğuş Holding ise İstinye Park AVM’nin sahibi. Bugün yapılan anlaşma ile birlikte İstinye Parek AVM’nin hisseleri Katar’a satılmış oldu.
KATAR HALİÇ’E DE ORTAK OLDU
Öte yandan “HALİÇPORT” olarak bilinen Haliç Altınboynuz Projesi’ne de Katar ortak oldu.Proje, 250 dönümlük alanda 70’er yat kapasiteli iki yat limanı, 400’er oda kapasiteli iki 5 yıldızlı otel, 1000 kişilik cami, AVM ve otoparkın inşa edilmesi, bu yapıların dört yılı yapım süresi olmak üzere 45 yıllığına özel sektör tarafından işletilmesini kapsıyor.
Proje 1.3 milyar 2013 milyar dolar bedelle RİXOS Oteller Zinciri sahibi ve Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı Yönetim Kurulu üyesi Fetah Tamince’ye verilmişti.
ANTALYA LİMANI DA KATAR’A GİTTİ…
Dün yapılan anlaşmalar arasındaki en çarpıcı ve stratejik olanı ise hiç şüphesiz Ortadoğu Antalya Liman İşltemeleri’nin hisselerinin devri ve satışı ile ilgili olarak Global Liman İşletmeleri ve QTerminals W.L.L arasında imzalanan anlaşma…
Global Liman İşletmeleri’nin sahibi Türkiye’de adını Telekom özelleştirmeleri ve Galataport ihalesi esnasında duyduğumuz Sami Ofer’in Türkiye’deki ortağı Mehmet Kutman. QTerminals W.L.L ise %51 hisssi Katar Devleti’nin limanlarını işletmekten sorumlu şirket olan Mwani Qatar’a ait bir küresel liman işletme devi.
Dün yapılan anlaşma ile Ortadoğu Liman İşletmeleri de Katar’a satılmış oldu
***
BOSA İSTANBUL'UN KAÇA SATILDIĞI BİLİNMİYOR
Katar ile Türkiye arasında imzalanan 10 anlaşmanın toplam tutarının 300 milyon dolar olduğu belirtilirken bu anlaşmaların tek tek maddi büyüklükleriyle ilgili olarak bir bilgi yok.
KAMU İHALE KANUNU’NA TABİ DEĞİL
Söz konusu anlaşmalar arasında Varlık Fonu'na ait Borsa İstanbul'un satış fiyatının açıklanmaması dikkat çekerken yetkililer Varlık Fonu'nun Kamu İhale Kanunu'na tabi olmadığını bu yüzden yaptığı anlaşmaların fiyatını açıklamayabileceğini ifade ediyor.
Anlaşma hakkında bilgi sahibi olan isimler mutabakat zaptı imzalandığı için henüz Borsa İstanbul'dan pay satışının resmiyet kazanmadığını satış resmiyet kazansa dahi fiyatı açıklamak için Katar tarafının da onayının alınması gerektiğini belirttiler.
Borsa İstanbul'da ileriki yıllarda pay satışı olsa bile yüzde 51 kamu payının gözetilmesi bekleniyor.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Katar Emiri El Sani’yi Beştepe’de ağırladı.
ABD’LİLER VE AVRUPALILAR ÇIKTI
Geçmiş yıllarda ABD'nin en büyük endekslerinden Nasdaq da yaptığı teknoloji transferi sebebiyle Borsa İstanbul'a ortak olmuştu. Nasdaq daha sonra bu payını satıp çıkarken, Avrupa Kalkınma ve Yatırım Bankası (EBRD) da Borsa İstanbul yatırımcıları arasında yerini almıştı.
Halkbank davasından dolayı ABD'de yargılanan Eski Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Hakan Atilla'nın Borsa İstanbul Genel Müdürü olarak atanmasının ardından EBRD sürpriz bir şekilde Borsa İstanbul'daki payını Varlık Fonu'na satmıştı.
GÜRSES: HESAP VERİR OLMALI
Borsa İstanbul'un yüzde 10'unun Katar Yatırım Otoritesi'ne satılmasına ilişkin açıklamalarda bulunan ekonomist Uğur Gürses yasalardan bağımsız olarak satış miktarının halka açıklanması gerektiğini söyledi.
Borsa İstanbul'un kamusal bir varlık olduğunu aktaran Gürses, “Kamu malının satışının şeffaf bir şekilde yapılması lazım. Varlık Fonu'nun ihale kanununa tabi olmaması hesap verebilir olmasını engellememeli. İki tarafın fiyat konusunda zımni bir anlaşması var bu kamuoyu ile paylaşılmalı” değerlendirmesinde bulundu.
Gürses fiyatın nasıl belirlendiğinin şeffaf olmamasının da ayrıca bir sorun olduğunu aktarıyor.
MURATOĞLU: SAYIŞTAY DENETLEYEMEZ
Murat Muratoğlu Varlık Fonu’nun özel kanunlar ile korunduğunu belirterek fonda hesap sorulamayacak bir mekanizma kurulduğunu anlatıyor. Muratoğlu, ” Katar, Borsa İstanbul'un yüzde 10'unu Varlık Fonu'ndan aldı. Kuvvetle muhtemel 5 kuruş ödemedi! Bedavaya gitti. Tıpkı yine Katar'a 25 yıllığına kiralanan Tank-Palet fabrikası gibi… O da bedavaya verilmişti!
Kim ne diyecek ki? Canım istedi verdim hissesini…
Sayıştay dâhil hiçbir kurum onu denetleyemez. Özel kanunla korunuyor, kimse bir şey diyemez! Kamu İhale Yasası ile Devlet İhale Yasası'nın da içinde bulunduğu birçok yasa, fon ve şirket ile bu fon tarafından kurulacak diğer şirketler için uygulanamıyor.
Denetlenemiyor. Soru sorulamıyor. Hesap verilmiyor. Bu kadar kanunun koruduğu bir fona değil müfettiş, maliye bakanı bile hesap soramaz! Zaten niyet de o! Kurumlar Vergisi'ne tabii değil… Borçlanabilecek ama Sermaye Piyasası Kanunu onu ilgilendirmiyor. İhale açabilecek lakin ihale mevzuatı onu hiç ırgalamıyor. Bir anlamda fon kiracı ama evi de satar, geliri de fona yazar! Öylesine yetkileri var.
Nitekim devirler devam edecek. Fon paraları kim bilir nereye gidecek? Varlık demişken aklıma geldi… Varlık fonuna devredilenler arasında AKP'nin 18 yıllık iktidarından devredilmiş tek bir varlık var mı? Yok!” ifadelerini kullandı.
