Sosyal medya platformları insanlar için neredeyse vazgeçilmez araçlar haline gelirken aralarındaki rekabet de gün geçtikçe daha da kızışıyor. Özellikle ByteDnace’den çıkan TikTok’un oyundaki yerini kalıcı hale getirmesi platformları yenilenmeye itti. YouTube, Shorts özelliğini tanıttı ve hatta daha cazip hale getirmek için kullanıcılara bir kazanç modeli de sundu. Instagram, kısa videolara ağırlık vermeye başladı, algoritmalarını düzenledi.
Ancak bu değişimler bazı kullanıcıları pek de mutlu etmiyor. Özellikle de sanatçıların gözdesi olan Instagram artık bu kullanıcılarıyla sorunlar yaşıyor. Pandemiyle beraber e-ticareti öne çıkaracak atılımlar yapması, TikTok ile rekabetinde elini güçlendirmek için kısa videolara ağırlık vermesi ve algoritmalarını sık sık değiştirmesi platformda yer alan sanatçıların tepkisine neden oldu.
2010’da piyasaya sürüldüğünde Instagram, sanatsal topluluğa kur yaptı ve saygın tasarımcıları ilk kullanıcıları arasında yer almaya davet etti. Teknoloji muhabiri Sarah Frier, 2020 No Filter: The Inside Story of Instagram kitabında Instagram’ın kurucu ortağı Kevin Systrom’un Instagram’ın sanatçılar için bir çıkış noktası olmasını nasıl istediğini anlatıyor. Ancak Facebook 2012’de Instagram’ı satın aldı. Systrom 2018’de görevinden ayrıldı ve her şey değişti.
Guardian, Instagram’ın değişen yüzünü ve sanatçıların neden platforma kızgın olduğunu Instagram kullanıcısı sanatçılarla konuştu.
ŞAŞIRTAN SONUÇ: TWITTER’DA DAHA ÇOK GÖRÜNTÜLENDİ
Temmuz ayı sonlarında, hobi fotoğrafçısı ve kendini “gün doğumu avcısı” olarak tanıtan Sam Binding Instagram’da bir deney yaptı. Binding, mor çiçeklerin arasından güneşi izlemek için Somerset Lavanta Çiftliği’ni ziyaret ettikten sonra çektiği fotoğrafları hem Instagram’a hem de Twitter’a yükledi. İki gün sonra, çekimlerinin etkisini değerlendirmek için uygulamaların yerleşik analiz araçlarını kullandı. Instagram’da toplam 5.595 kişi gönderisini gördü (11.000 takipçisinin yarısından biraz fazla). Twitter’da ise sadece 333 takipçisi olmasına rağmen 5.611 kişi tarafından görüldü.
Çoğu insan Instagram’ın fotoğraflar için, Twitter’ın ise sözcükler için olduğuna inansa da Binding’in deneyi bunun pek de doğru olmayabileceğini gösterdi.
Binding lavanta fotoğraflarını yüklemeden üç hafta önce ise Instagram’ın yeni başkanı Adam Mosseri kişisel sosyal medya hesaplarından bir video paylaştı ve “Artık bir fotoğraf paylaşım uygulaması olmadığımızı söyleyerek başlamak istiyorum” dedi. Mosseri, TikTok ve YouTube’u rakip olarak nitelendirerek, Instagram’ın videoyu kucaklayacağını ve kullanıcıları önümüzdeki aylarda bazı değişiklikler bekleyebileceğini söyledi.
INSTAGRAM’I TERK EDİYORLAR
Mosseri’nin paylaşımından sonra Liverpoollu fotoğrafçı ve müzisyen Reuben Wu, “Ok thx bye Instagram!” tweet’ini attı. Uygulamadan kaç sanatçı, fotoğrafçı ve müzisyenin ayrıldığı bilinmese de çoğunun eskisi kadar aktif olmayacağı bir gerçek.
Binding, yaklaşık beş yıl önce @sambinding hesabında gün batımı fotoğrafları paylaşmaya başladı ve şimdi sitede kendisine mesaj atanlara resim satıyor. Ancak geçtiğimiz yıl boyunca Instagram, gönderilerini yüzde 30-50 daha az kişiye göstermeye başladı ve sonuç olarak daha az satış yaptı.
Binding, “Bir fotoğrafa gelen beğeniler 500’den 100’e düşünce insanların paniklemesi çok doğal. Birçok fotoğrafçının, fotoğraflarının yeterince iyi olmadığını düşünmeye başladığı için Instagram’ı kullanmaya ara verdiğini biliyorum” dedi.
Sanatçı ve fotoğrafçı Nick Waplington da 10 yıldır kullandığı Instagram’daki değişikliklerden rahatsız. 56 yaşındaki oyuncunun @nickwaplington hesabında düzenli olarak sınırlı sayıda sanat eseri ve monograf sattığı 18.000 takipçisi var: “Fotoğraflarımı tutarak etrafta dans etmeye başlamayacağım. Muhtemelen kişisel bir hesap olarak kullanmaya geri döneceğim.”
İNTERNETTEN İNDİRDİĞİ KENDALL JENNER FOTOĞRAFI BEĞENİ REKORU KIRDI
Binding gibi, Wapington’ın erişimi de son zamanlarda azaldı: “Eskiden her ay 100-200 yeni takipçi gelirdi, şu an bu şekilde değil.” Ayrıca, Waplington da platformda ufak bir deney yapıyor. Kendall Jenner’ın internetten indirdiği bir fotoğrafı yüklüyor: “Gerçekten çıldırdı. Şimdiye kadar sahip olduğum en çok beğeniyi ve erişimi aldım. Herkese gösterildi.”
Waplington uygulamayı silecek olmasa da, son değişiklikleri moral bozucu buluyor: “Benim gibi birinin, sanatını yayınlamak yerine erişimini artırmak için internetten indirdiği ünlü fotoğraflarını yayınlamasını gerçekten istiyorlar mı?”
Ayrıca Walington temmuz ayı sonlarında son gönderisinin şimdiye kadarki en düşük erişim ve beğeniyi aldığını da belirtti.
BİKİNİLİ KADIN FOTOĞRAFLARINI DAHA ÇOK GÖSTERİYOR
2020’de kâr amacı gütmeyen araştırma kuruluşu AlgorithmWatch benzer bir deney yapmıştı. Avrupa Veri Gazeteciliği Ağı ile ortaklaşa olarak, 2.400 görseli analiz etti ve iç çamaşırı veya bikini giyen kadın fotoğraflarının Instagram haber akışında diğer fotoğraflara göre yüzde 54 daha fazla göründüğünü, yemek ve manzara görsellerinin ise yüzde 60 daha az göründüğünü tespit etti.
26 gönüllüye dayanan deney küçük olsa da araştırmacılar, Instagram’da vücutlarını göstermeyen kullanıcıların izleyicilerinin önemli ölçüde azaldığı sonucuna vardı.
SANATÇILARIN SATIŞLARI DA DÜŞTÜ
Mosseri Instagram’daki değişiklikleri duyurduğu videosunda içerik oluşturucuların, platformdaki gücünü artırmak istediğini belirterek konuşmasına başlasa da hem Binding hem de Waplington satışların düştüğünü gördü.
Washington Üniversitesi Medya Profesörü Ian Bogost, yaşanan bu gelişmelerin içerik oluşturucu ve sanatçı arasındaki ayrıma dikkat çekeceğini belirtiyor. Bogost, içerik oluşturucunun o platforma özel işler yarattığını ve platformlarla sınırlı üretimler yaptığını ancak sanatçının üretiminin pek çok alanda var olabileceğini söylüyor. Instagram’a özel içerikler oluşturan içerik yaratıcısı, sadece Instagram ile var olabilir, ancak sanatçı başka bir platformda da var olabilir.
NEREYE GİDİYORLAR? TWITTER? VSCO?
Binding, “Şimdi Twitter’a toplu bir göç var gibi görünüyor” diyor. Instagram’ı anımsatan fotoğraf uygulaması VSCO, Z kuşağı arasında oldukça popüler ve şu anda aylık yaklaşık 40 milyon kullanıcıya sahip, yani Instagram göçmenlerini çekmek için iyi bir konuma sahip.
Sanatçılar aynı zamanda Artfol, ArtStation ve Bubblehouse gibi yaratıcıların çalışmalarını sergilemeleri için özel olarak tasarlanmış sosyal medya sitelerine de yöneliyor.
Instagram ilk defa sanat camiasını kızdırmıyor. 2019’da Amerikalı sanatçı Betty Tompkins, müstehcen çalışması Fuck Painting #1’i paylaştıktan sonra geçici olarak engellendi ve yüzlerce insanın, onun çalışmasına ev sahipliği yapan galerinin bu durumu şikayet etmesine neden oldu. AlgorithmWatch Instagram’ın bikinili fotoğrafları öne çıkarırken herhangi bir sanatsal çıplaklığı sansürlemesine de dikkat çekiyor.
ALGORİTMALARLA SAVAŞIRKEN SANATLARINDAN OLUYORLAR
Taaryn Brench de çalışmalarını sergilemek için yakın zamanda Designers of Color gibi sitelere yönelen illüstratörlerden biri: “Çalışmaların Instagram’da görülmesi açısından son birkaç yıl çok şey kaybettirdi. İnsanların algoritmayla mücadele etmekten bahsettiğini duyuyorsunuz ama bu başlı başına bir iş. Sanatçılar olarak başka yerlere bakmalı ve yalnızca Instagram’a güvenmemeliyiz.”
Brench, insanların kişisel web sitelerine ve bloglara geri döndüğünü söylese de Instagram’a biraz zincirlenmiş hissettiğini ve oradaki topluluk nedeniyle siteyi tamamen bırakmak istemediğini de itiraf ediyor.
Yine de sanat camiasındaki pek çok kişi gibi Brench de Instagram’ın yıllar içinde işine karşı tutumunu olumsuz etkilediğini söylüyor: “Bazı kedilerin resimlerini çizdim ve ben kedi insanı bile değilim; aslında kedilerden nefret ederim. Ama Instagram’da yayınladım, gerçekten iyi olacağını biliyordum ve evet, gönderi iyi gitti. Ama sonra ‘Bu ben değilim’ diye düşündüm.”
Instagram’daki bu değişim, Facebook’un, rakiplerini alt etmeye yönelik adımlarından sadece birkaçı. Ancak Facebook daha önce pek çok defa farklı bir platformun özelliğini kendi bünyesindeki uygulamalara uyarlamanın iyi sonuçlar vermediğini gördü. Geçen yıl, TikTok klonu Lasso hiçbir zaman 80.000’den fazla günlük aktif kullanıcı kazanmayınca uygulamayı kaldırdı.
