Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin 2010 yılı aralık ayından itibaren altın üretimi yaptığı Erzincan'ın İliç ilçesinde siyanür atıklarını oluşturduğu dağda meydana gelen heyelanda çok sayıda işçi toprak altında kaldı. Zehirli atıkların çevre illeri etkileyeceği uyarısı yapılan bölgede yaşanan tehlike ilk değil.
Haziran 2022'de de altın madeninde siyanür taşıyan boru patladı. Zehirli atıklar Fırat Nehri üzerindeki İliç Barajı'na karıştı.
O dönem açıklama yapan Anagold Madencilik Türkiye Sorumlu Müdürü Burhanettin Şahin, "Çıkan haberler tamamen asparagas. Bu haberi çıkaran yayan insanlar ile ilgili tamamen kanuni haklarımızı kullanacağız. Tamamen yalan ve yanlış bilgi. Patlayan boru ve konu soruşturuluyor bilgi veremem" ifadesini kullandı.
Şahin siyanür iddialarına ilişkin dile getirilen iddiaların da 'yüzde 99'unun' yalan olduğunu ileri sürdü.
Olaydan sonra hazırlanan tutanakta siyanür taşıyan boruda sabaha karşı 02.45’te patlama olduğu ve sabah 05.00’e kadar boş araziye yaklaşık 20 metreküp siyanürlü solüsyonun aktığı kayıt altına alındı. Bu rakamın da düşük yazıldığı iddia edildi.
EN ÜST SINIRDAN PARA CEZASI VERİLDİ
Yapılan soruşturmada Anagold Madencilik kusurlu bulundu ve şirkete en üst sınır olan 16 milyon 441 bin TL idari para cezası uygulandı. Anagold'un yarattığı tehlikeye karşı yıllardır uyarılarda bulunan Metalurji Mühendisi Cemalettin Küçük o dönem Evrensel'den Nazife Yaşar'a yaptığı açıklamada da şu ifadeleri kullandı:
'SÜREKLİ OLAN ŞEYE KAZA DENMEZ'
"Sürekli olan bir şeye kaza diyemezsin. Orada daha önce de yağmur sularından kaynaklanan bir kaçma söz konusu olmuştu. Şimdi de siyanür sızıntısı yaşandı. Şirket sızıntıyı kabul ediyor nötralizasyon yaptıklarını söylüyor. Nötralizasyon denilen şey, çeşitli kimyasallar kullanılarak siyanürün hidrojen siyanür olarak buharlaşmasını engellemeye dönük yapılan işlemdir. Siyanür solüsyonu doğrudan araziye akmıştır. Akan bu solüsyonu temizleyebilmek, onu nötralize edebilmek, hidrojen siyanür gazı olarak buharlaşıp ortaya çıkmaması için nötürleştirme işlemi yapmak için çeşitli kimyasallar kullanarak bazik yapmaya çalıştılar. Ama kimyasallığı ortadan kalkmamıştır ve herhangi bir şekilde bu araziye bulaşmıştır. Şimdi siz gidip 150 metre aşağıdan numune alırsanız siyanür bulamazsınız. Çünkü PH’sı 9,5 üzerinde olması lazım. 9,5’un üzerinde olmayan siyanür solüsyonu hidrojen siyanür olarak buharlaşır. Onun için uzak mesafelere gidene kadar sudan alınacak numunelerde esas sayıyı belirten siyanür miktarını belirlemek zordur. Siyanür bulabilmek için anında ya da kısa süre içerisinde sızıntı bölgesinden örnek alacaksınız, bazik ortamda taşıyıp laboratuvarlarda bakacaksınız. Onun için, “doğaya, suya, havaya karışmamış” iddiası bilimsel olarak geçerli değildir"
'ÖNLEM ALINMAZSA DAHA BÜYÜK FELAKET OLABİLİR'
Önlem alınmaması halinde daha büyük felaketlerin yaşanacağı uyarısında bulunan Küçük şöyle devam etti:
“Bu durum, daha ileride yaşanacak felaketlerin binde biri değildir. O açıdan bu kadar gündem olması ve büyük felaket olarak adlandırdığımız halde esas daha büyük felaketlerin beklentisi içinde olmamız lazım. Çevre Bakanlığı, Valilik soruşturma açmış. Hayırlı uğurlu olsun. Çevre Bakanlığı 16 milyon TL ceza yazmış. Ne olacak ki, doğayı temizleyebilir misiniz? Fırat’a vermiş olduğunuz zararı ortadan kaldırabilir misiniz? Dışarıya akan hidrojen siyanürün, hidrojen siyanür olarak buharlaşıp çevrede çözmüş olduğu ağır metalleri yerine monte edebilir misiniz? Bu maden çalışırken de zaten doğayı kirletmektedir. İlla kaza olması gerekmiyor”
'SUÇ, DENETİM GÖREVİNİ YAPMAYANDA'
Madeni denetlemekle görevli bakanlık ve valiliğin, denetim ve izleme görevini yerine getirmediğini ifade den Küçük, “Suç başta kendilerindedir. Şirkete ceza yazarak kendilerini kurtaramazlar. Bakanlık ve çevre il müdürlüğü de suçludur. O yüzden burada savcılığın gerçek anlamda olaya el koyması lazım. Kesinlikle madenin kapatılması lazım. Siyanürle altın işletmeciliği ya da siyanürle kimyasal liç yöntemi uygulanarak maden işleminin yapılmaması gerektiğini söylüyoruz. Özellikle siyanürle altın işletmeciliği kesinlikle yapılmamalı”
