Koronavirüse karşı kritik uyarılarda bulunan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Saltık, "Geçene sene bir ayda 35 bin kişi öldüyse bu yıl 37 bin ölüm olduysa, 2 bin fazlalık varsa siz de koronavirüs ölümlerini bin kişi dediyseniz bu bin ölüm nereden geldi? Bu fazladan ölümlerin nedeni ne? Nerede öldü bu insanlar? İdlib'deki çatışmalarda mı şehit oldu haberimiz yok? Bu ölenlerin yaşı, cinsiyeti nedir? 20-30 yaşında Mehmetçik değilse; kadınsa, çocuksa, yaşlıysa, İdlib'de değilse koronavirüsten öldü demektir" ifadelerini kullanmıştı.
Türk Toraks Derneği, iki kentteki yıllara göre ölüm verilerini incelediği araştırmasında bu yılın önceki yıllara kıyasla ölüm sayılarında önemli artışlar gösterdiğini saptadı. Dernekten yapılan açıklamada, “Türk Toraks Derneği, COVİD 19’a bağlı ölümlerin yüksekliğinden endişe duyuyor” denildi.
Türk Toraks Derneği, e-Devletteki defin verileri kullanılarak elde edilen 2020 yılına ait İstanbul ve Trabzon haftalık toplam defin sayılarını, aynı dönemdeki 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarına ait toplam defin sayıları ile karşılaştırdı. Dernek, araştırmaya dayalı elde ettiği sonucu, “Sonuçta, 2020 yılındaki ölüm sayılarında diğer yılların aynı dönemine göre istatistiksel olarak anlamlı artış bulunmuştur” ifadeleriyle yorumladı. Araştırmaya göre önceki yıllara göre ölümlerdeki artış, İstanbul’da %10, Trabzon’da %25 oranında.
Bu artışların koronavirüs ile ilişkili olabileceğinden endişe duyduğunu kaydeden Türk Toraks Derneği, yaptığı açıklamada, “(Dernek) Bu durumun açıklığa kavuşturulamaması halinde sorunun derinleşebileceğinden kaygı duyularak söz konusu istatistik verilerini kamuoyunun dikkatine sunmaya karar vermiştir” ifadelerini kullandı.
Yapılan araştırmanın ayrıntıları şöyle:
Yapılan istatistiksel analizlere göre 2020 yılının özellikle 10. haftasından itibaren İstanbul’da ölüm sayılarında haftalık %10 oranında bir artış gözlenmiş ve yılın 15. haftasında (6-12 Nisan 2020), toplam haftalık defin sayısının 2222’ye ulaştığı görülmüştür. Bu sayı, 2019 yılı için 1425 iken, 2018 yılı için 1460, 2017 yılı için 1464, 2016 için ise 1389’dur. Sağlık Bakanlığı, aynı haftaya ait Covid-19 nedenli ölüm sayısını tüm Türkiye için 624 olarak bildirmiştir.
Belirttiğimiz dönemde İstanbul’da önceki yıllara göre her hafta ortalama 800 kişinin fazladan ölmesi, resmi verilere göre Covid-19 salgını nedeniyle gerçekleşen ölümlere bağlanamayacağından bu durum, ancak farkında olmadığımız bir felaketle ilişkili olabilir. Öyleyse yine de altta yatan neden mutlaka araştırılmalı, gerekli önlemler alınmalıdır.
Benzer şekilde 2020 yılı Ocak ayının ilk haftası ile Şubat ayının son haftası arasında 2016-2019 yıllarına göre Trabzon ilinde de ölüm oranında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde artış gözlenmiştir. Defin istatistikleri incelendiğinde, 2020 yılının ilk 9 haftası için ölüm hızındaki haftalık artış % 25,3 oranında bulunmuştur. Trabzon ilindeki haftalık toplam ölüm sayısı, 9.haftada 102’ye ulaşırken aynı dönemler için 2016 ile 2019 yılları arasında bu sayı 31-45 arasındadır.
Sonuç olarak Türk Toraks Derneği, Covid-19 ile ilişkili ölüm istatistikleri ile açıklanamayan ve yukarıda belirttiğimiz sayısal verilerle ortaya koyduğumuz ölüm sayılarındaki artışı incelemeye almasını ve acilen bir yanıt bulunmasını yetkililerden talep etmektedir.
Grafikte İstanbul’da yılın 11. haftasında (10-16 Mart) vefat sayılarının artmaya başladığı görüldü. 9 Mart-12 Nisan tarihleri arasında 2016 yılında toplam 7076, 2017 yılında 7267, 2018 yılında 7302, 2019 yılında 7303 vefat gerçekleşmiştir (4 yılın ortalaması 7237), 2020 yılında 9538 vefat olduğu görülmüştür (5 haftada beklenenden 2301 adet fazla).
Bütün yıl için son 5 yılın günlük vefat sayıları ortalaması grafiğine bakıldığında da Nisan ayındaki vefat sayılarına daha önceki yılların hiçbir döneminde ulaşılmadığı görülmektedir.
Grafikte Trabzon’da yılın 6. haftasında (3-9 Şubat) vefat sayılarının artmaya başladığı görüldü. 3 Şubat-12 Nisan tarihleri arasında 2016 yılında toplam 324, 2017 yılında 345, 2018 yılında 320, 2019 yılında 254 vefat gerçekleşmiştir (4 yılın ortalaması 311). 2020 yılında 895 vefat olduğu görülmüştür (5 haftada beklenenden 584 fazla).
Bütün yıl için son 5 yılın günlük vefat sayıları ortalaması grafiğine bakıldığında da şubat, mart ve nisan ayındaki vefat sayılarına daha önce yılın hiçbir döneminde ulaşılmadığı görülmektedir.
DERNEK BAŞKANI BAYRAM: BU ŞÜPHE AÇIKLANMALI
Türk Toraks Derneği Başkanı Hasan Bayram, açıkladıkları verilerle ilgili Evrensel’e konuştu.
“Bu ölümlerin Covid-19 salgınıyla bir ilişkisi var mı?” sorusuna Bayram, kendilerinin de tam olarak bunun açıklanmasını istedikleri cevabını vererek “İl bazında Kovid-19 nedenli ölümler açıklanmıyor. Türkiye çapında ölümler açıklansa bile bunu karşılamıyor” dedi. Türkiye’de Kovid-19 nedenli ölümlerin PCR testinin pozitif çıkmasıyla kayıtlara geçtiğini belirten Bayram, İstanbul’daki bu dönem artan ölümler nedeniyle oluşan şüphenin araştırılması ve resmi olarak açıklanması gerektiğini söyleyerek başka bir sebep varsa da bunun da ortaya çıkarılmasını istedi.
Kovid-19 salgınından meslektaşlarının ne kadar etkilendiğini bilmediklerini, bu konuda resmi açıklama yapılmadığını belirten Bayram, “Bunun için TTB ve biz kaç defa talepte bulunduk ama hâlâ paylaşılmıyor. Bu doğru bir şey değil. Bu durum sağlık personelinin tedirginliğini artırıyor” dedi.
HEKİM TEŞHİS ETMİŞSE KAYITLARA GİRMELİ
Türkiye’nin Dünya Sağlık Örgütünün kodları doğrultusunda şüpheli Covid-19 vakalarını bildirmemesini Sağlık Bakanı ‘PCR testinin olduğu ülkelerde ihtiyaç yok’ şeklinde savunmuştu. Bunun bir etkisi olup olmayacağının sorulduğu Bayram, “Bu konu Sağlık Bakanı’na sorulduğunda dinlemiştim. Bakan ustalıkla o soruyu başka yöne savuşturdu. Ben de hastalara bakıyorum ve akciğer tutulumu, zatürre olmasına rağmen PCR testinin sonucu negatif olabiliyor. Dolayısıyla PCR testi pozitif ya da negatif olabilir ama hekim Covid-19 olduğunu söylüyorsa bunun dikkate alınması gerekiyor. Ancak bakanlık bunu yapmıyor. Başka ülkelerde de kimi sağlık otoriteleri sadece PCR testi pozitif çıkanları dikkate alıyor. Bu da gerçeği yansıtmıyor. Biz hastane kayıtlarına Covid-19 olarak girmişse ölüm kayıtlarına da girmesini istiyoruz” dedi.
Covid-19 dışında ölümlerdeki bu artışın sebebinin neler olabileceğinin sorulduğu Bayram, “Covid-19 dışında anormal ölüm ya da başka bir salgın durumu yok. Ancak bu dönem bazı hastaneler salgınla uğraştığı için diğer hastalar gözden kaçabilir. Mesela kişi kalp hastası ama salgından korkarak hastaneye gelmeyebilir. O durumlarda da artış olabilir. Bu artışın sebebi bakanlık tarafından araştırılıp açıklanmalı” ifadelerini kullandı.
