İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Meclisi'nin Aralık ayı oturumunda 2020 yılının 25 milyar 850 milyon liralık bütçesi ve 5 yıllık stratejik plan, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu tarafından meclise sunuldu. Bütçenin gelirler kalemi 21 milyar 250 milyon TL olarak hesaplandı.
BÜTÇE OYA SUNULACAK
Bütçenin denkliği için 4 milyar 600 milyon TL iç ve dış borçlanma planlanıyor. İBB'nin bağlı kuruluşları olan İETT'nin 2020 yılı bütçesi 2 milyar 980 milyon TL, İSKİ'nin 2020 yılı bütçesi geçtiğimiz ay 7 milyar 776 milyon 456 bin TL olarak belirlenmişti. İETT ve İSKİ ile birlikte İBB toplam 36 milyar 606 milyon TL'lik bütçeyi yönetecek.
İBB'nin 25 milyar 850 milyon TL'lik 2020 yılı bütçesinin 10 milyar lirası yatırımlara ayrıldı.
İmamoğlu'nun sunumunun ardından mecliste siyasi parti grupları adına konuşmalara geçildi. Konuşmaların tamamlanmasının ardından bütçe oya sunulacak.
İmamoğlu'nun sunumundan satır başları şöyle:
*Biz yönetimi devraldığımızda aslında nasıl bir tabloyla karşılaştık? Ve şu anda, yani 6 ayda nereye geldik? Önemli olan bu…
*Yani 2019 yılı ile ilgili olarak hepimizin dikkate alması gereken konu bu…
*Peki, biz 26 Haziran 2019 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ni devraldığımızda aslında nasıl bir belediye teslim almış olduk?
“6 MİLYAR LİRALIK BİR BORÇ DEVRALDIK”
*Biz kucağımızda vadesi geçmiş yaklaşık olarak 6 milyar liralık bir borcu teslim alarak işe başladık.
*Hatırlayın, iş başı yaptıktan bir hafta sonraya denk gelen gün personelimizin maaşlarını ödeyecek paramız yoktu kasada…Bu birinci veri…
*İkincisi…Yıl sonuna kadar bizden önceki yönetimin yaptığı bütçeye göre 7,9 milyar liralık bir büyük bütçe açığı devraldık…
*Yani 6 milyar liralık vadesi geçmiş borç, artı sene sonuna kadar da yaklaşık 8 milyar lira daha para ihtiyacı…
*Toplamda 14 milyarlık bir bütçe açığı devraldık.Son altı ayda biz bu 14 milyar liralık açığı yönettik.
“EKONOMİK KRİZE RAĞMEN NASIL YÖNETTİK?”
*Peki, Türkiye'de devam eden bir ekonomik krize rağmen nasıl yönettik?
*Ekonomi daraldığı için vatandaşın, şirketlerin geliri ve dolayısıyla vergisi düşmüş.
*Yani İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin ve bağlı şirketlerinin gelirlerinde de ciddi bir gerileme yaşanmış.
*Üstelik… Planlanan gayrimenkul gelirleri de bütçedeki gibi gerçekleşmemiş. Bizim görev yaptığımız ikinci altı ayda da bu daralma devam etti. Dahası da var…
*Haziran ayının sonunda gelmesi gereken, yani biz göreve geldikten sonra bize ödenmesi gereken Maliye Bakanlığı payı ödemesinin, Türkiye tarihinde görülmemiş şekilde bizden önceki yönetime avans olarak gönderilip kullandırılmış olmasına karşın…Biz iş başı yaptık. Ve bu büyük krizi, devasa bir finansal açığı yönettik.
*Bunu yönetirken de…Bakın, Aralık ayı sonuna yaklaştık ama bizim vadesi geçmiş borçlarımız artmadı…
*Vadesi geçmiş borçlarımız hala devraldığımız seviyededir.5,8 milyar lira seviyesinde aldık, hala da o seviyededir.Üstelik biraz sonra söyleyeceğim gibi bir sürü iş yapmışken…
*Ve de devlete ödenen vergiler ve eski yönetimden kalma borçları ödediğimiz halde…Bu konuda çok büyük bir başarı elde ettik! Peki, neler yaptık?Nasıl başardık?
“ÖNCELİKLE TASARRUF YAPTIK”
*Öncelikle tasarruf yaptık. Gereksiz bazı işler vardı. Bunları öteledik, yapmadık.
*Bazı yatırımları da planlananın çok altında fiyatlarla gerçekleştirme başarısı gösterdik. Gerçekleştirmeye de devam ediyoruz. Yani israfa son verdik. Daha fazlasına da son vereceğiz.
Unutmayın, bu yıl yapılan hiçbir işi biz planlamadık.Bizden önceki yönetim planladı.
Biz sadece onların planladıklarını, onların inisiyatif ve önceliklerine göre yol alınmış işleri yönettik.Özetle biz 7,9 milyar liralık bütçe açığını 4,7 milyar TL'ye indirdik.
“SADECE 6 AYDA 3.2 MİLYAR TASARRUF SAĞLADIK”
*Sadece 6 ayda ve bizden önceki yönetimin planladığı, kucağımızda bulduğumuz bütçeden 3,2 milyar lira tasarruf sağladık .Sizlerden, yani Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nden sadece 2,2 milyarlık borçlanma yetkisi alarak yaklaşık 8 milyar liralık açığı yönettik.
*Geçmişe dönük vadesi geçmiş borçları ödemeye devam ediyoruz. Ve yatırımlarımızın da hiçbiri durmadı…
*Yeni yatırımlara da başladık…Durmuş pek çok yatırımı yeniden başlattık…Biliyorsunuz iki metro hattımızın 2 yıl aradan sonra yeniden inşaatlarına başladık…
*Bir üçüncüsüne kısa sürede başlayacağız…Piyasaya da güven veriyoruz…
“BÜTÜN BUNLARI BİZ YAPTIK”
*Çünkü herkes biliyor ki, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yeni ve profesyonel kadroları finansal planlamayı iyi yapıyor…Yasal ödemelerimizin tamamını yapıyoruz…
*Personelimizin ödemelerini zamanında yapıyoruz…Sosyal hizmetler alanında yeni projeler başlatıyoruz…Kent yoksulluğu ile mücadele alanında bu ilk altı ayda bile yeni projelere bütçe ayırabildik…
*Sosyal yardımlar gibi, kreşler gibi, Halk Süt projesi gibi, 30 bin üniversiteliye destek gibi pek çok yeni destek paketi başlatabildik…Bütün bunları yaptık biz.
*Örneğin iştirakler tarafında da çok başarılı adımlar attık. İştiraklerimize 23,5 milyar lira gibi bir toplam bütçe öngörülmüştü…
Ama yılsonu itibariyle iştiraklerimizi toplamda 20,5 milyar lira ile kapatıyoruz.Yaklaşık % 15 daralma oldu…
Biz işbaşına geldiğimizde iştiraklerin çoğu hareket edemez vaziyetteydi. Pek çoğu kendi belediyesinin ihalesine giremeyecek haldeydi.
Pek çok iştirak şirketi devlete olan vergi borcunu ödeyemiyordu…İSTAÇ yani çöp toplama şirketimiz, çöp ihalesine giremiyordu…İSPER, yani personel şirketi, personel ihalesine giremiyordu…
İŞ GÜVEN, SPOR İSTANBUL…
Belediyenin işini yapmak üzere belediye bünyesinde kurulmuş bu şirketler, belediye ihalelerine giremiyorlardı…Biz bu şirketlerimizin devlete olan vergi borçlarının büyük bölümünü ödedik…
Bir bölümünü yeniden yapılandırdık…İlk altı ayda iştiraklerdeki bu fotoğrafı tersine çevirdik…Bu da çok büyük başarı…Hizmette devamlılığı sağladık…
İGDAŞ hariç iştiraklerimizde yaklaşık 600 milyonluk fark yarattık ve kâra geçirdik…İGDAŞ ile birlikte 900 milyon lira gibi bir kâr ile bu yılı kapatıyoruz…
Önümüzdeki sene iştiraklerin kârını en az iki katına çıkaracağız…Öte yandan talebimize rağmen İSKİ'de bizi kısıtladınız…
Maliyet artışına rağmen çok kullanan aboneler için istediğimiz fiyat artışı talebimize karşı çıktınız…Ona rağmen İSKİ'de de yatırımlara devam ediyoruz…
Göreceksiniz önümüzdeki yıl İSKİ'de de finansal anlamda başarılı sonuçlar elde edeceğiz…İETT'de yine aynı şekilde halka destek ve indirimleri İBB sübvanse ediyor…
Bizim asıl performansımız bundan sonra görülecek… Yani 2020 yılı ve sonrasında 16 milyon İstanbullu, adil ve hakkaniyetli bir yönetim nasıl bütçe planlıyor ve yönetiyor, şahit olacak…
2020'de hep birlikte göreceğiz…
SON 5 YIL TAM BİR FELAKET
*İBB'nin size uzun vadeli bir röntgenini gösterip, ondan sonra 2020 bütçesine geçeceğim.2008 yılındaki global finansal kriz dışında belediyemizde 2000 – 2013 arası denk bütçe uygulanmış.
*Ama 2013 ve 2014'ten sonra bütçe yönetimi, mali disiplin ve finans yönetimi işi kontrolden çıkmış…Özellikle son 5 yıl tam bir felaket…Biz iş başı yaptığımızda, gelir gider farkı ve toplam sözleşme yükümlülüğü 60 milyar lirayı aşmıştı…Ben bu tabloya İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 5 + 5 yıllık kamburu diyorum… İBB'nin kamburu 2013'ten başlıyor, arta arta geliyor…
*Biz bu kamburu düzeltecek tedbirler geliştiren bir anlayışla yöneteceğiz.Bizim için bütçe demek kamu vicdanı demek…
*Bizim için bütçe demek adalet demek…Adil, yeşil ve yaratıcı bir İstanbul'a giden yolda tasarruf etmek, asla israfa kaçmamak demek…Bizim için bütçe demek, bu aziz şehrin geleceğine yatırım yapmak demek…İnsana saygı ve kente özen demek…Bizim için bütçe demek ilkeler ve değerler doğrultusunda şeffaflık demek…
*İşte bu prensiplerle biz 2020 bütçemizi planladık…Ne israfa izin vereceğiz, ne de hesapsız, kitapsız işler yapacağız…
*İnanılmaz bir bütçe açığıyla devraldığımız son altı ayı nasıl yönettiysek, bundan sonrasını da bütçe performansımızı artırarak ve tasarrufu elden bırakmadan verimliliği yükselterek devam edeceğiz…
Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik daralmayı dikkate alarak hazırladığımız bütçemiz özetle şu rakamlardan oluşuyor.
*2020'de toplam gelirlerimizi 21.3 milyar, toplam giderlerimizi ise 25.9 milyar lira olarak planladık.
*4.6 milyar liralık açığımıza ilave 3.6 milyar liralık kredi geri ödemelerimiz olacak.Mevcut 3.5 milyarlık yatırım kredisini düştüğümüzde
*4.7 milyar liralık bir net finansman ihtiyacı demek oluyor. Gelirlerimizi 2019 yılına kıyasla % 12'lik bir artışla 21 milyar 250 milyon lira olarak planlıyoruz.
“2020’DE 10 MİLYAR LİRA CİVARINDA YATARIM YAPACAĞIZ”
*Giderlerimizin ise 25 milyar 850 milyon lira olacağını planlıyoruz. Yatırımlarımızı 2019'a kıyasla 14 milyar 139 milyon liradan 19 milyar 479 milyon liraya çıkaracağız.
*Rutin hizmetler yatırımı 5.487 milyardan 9.483 milyara…Proje yatırımı 4.363 milyardan 5. 849 milyara…
*Proje hizmet yatırımı 319 milyondan 467 milyona çıkacak…Rutin yatırım ise önceki yıla kıyasla hemen hemen aynı seviyede gerçekleşecek ve 3.680 milyar lira seviyesinde olacak.
*Rutin yatırımları bir tarafa bırakacak olursak özetle şunu söyleyebiliyoruz. 2020'de 10 milyar lira civarında net bir yatırım yapıyor olacağız.
*Bu nedenle de her bir meclis üyesinden bu bütçeye destek vermesini bekliyorum. İstanbul'a ve İstanbulluya hizmet etmek için, projeler yapabilmek için…
*Geçmişten, bizden önceki yönetimlerden devraldığımız borçları ödeyebilmek için bütçemize desteğinizi bekliyoruz.
EN BÜYÜK PAY METROYA
*Bizim yatırım önceliklerimizde, hem stratejik planda ortaya çıkan 16 milyon İstanbullunun iradesinin, hem de bizim yönetim anlayışımızın izlerini görebilirsiniz.Ulaşım, çevre ve kent yoksulluğu ile mücadele bizim asli yatırım önceliklerimiz arasında…
*Keza sağlık ve sosyal hizmet yatırımları, afet ve risk yönetimi ile eğitim ve kültür yatırımları bizim en önemli alanlarımız olacak.
*Tabi ki en büyük payı ulaşıma ve metroya ayırıyoruz. Bununla birlikte 2020, 2021 ve 2022 yılları için kredilendirme ihtiyaçlarımız olmaya devam edecek.
*Bağlı şirketler ve iştiraklerle birlikte kombine finansallarımız tablomuzdan da anlaşılacağı gibi iştiraklerimizin cirosunun 26.9 milyara, vergi öncesi toplam kârlarının ise 1.8 milyar liraya çıkmasını hedefliyoruz.
*Tekrar ediyorum…2020 yılında 10 milyar liralık yatırım bütçesi planladık…Kredi ödemelerimizi yapmaya devam edeceğiz…Vadesi geçmiş borçların ödemesine devam edeceğiz… Ve İBB'nin kamburunu azaltacağız.
STRATEJİK PLANI DA AÇIKLADI
2024 itibarıyla ulaşacağımız somut sonuçları Stratejik Planda toplam 224 gösterge ile tanımlıyor ve ilan ediyoruz.
Bu kapsamda 2024 yılına kadar hayata geçireceğimiz somut sonuçlara birkaç örnek vermek gerekirse:
1 – Afet öncelikli riskli alanların tamamını tespit etmiş olacağız.
2 – Kentsel dönüşüm projelendirme çalışmaları kapsamında gerçekleştirilen toplam proje sayısını 44'e çıkaracağız.
3 – Raylı sistem taşımacılığının toplu ulaşım içindeki payını % 20,6'dan % 30'a çıkaracağız,
4 – Yapımı tamamlanan otopark araç kapasitesini 94.471'den 194.471'e çıkaracağız, diğer bir deyişle 100 bin yeni otopark araç kapasitesi oluşturacağız,
5 – Kişi başına düşen aktif yeşil alan oranını 7,04 metrekareden 9,04 metrekareye çıkaracağız.
6 – Toplam yeşil alan miktarını 30 milyon 872 bin 55 metrekare artıracağız.
*Yıllık verilen sosyal hizmet sayısını ise 822.162 adetten 2 milyon 552 bin 710 adete çıkaracağız.10.000 yıllık bir geçmişi olan bu kadim kenti yönetmek geniş bir ufuk, ciddi bir hazırlık ve yüksek bir kararlılık gerektirir.
*Bizim burada size sunduğumuz hedefler İstanbul için öngördüğümüz 2030 ve hatta 2050 vizyonunun birer mihenk taşı niteliğindedir.
