Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla seferberlik ve savaş haline ilişkin yeni yönetmelik Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.
Buna göre, 24 Mayıs 1990 tarihli ve 90/500 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan ‘Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü' yürürlükten kaldırıldı. Bunun yerine ‘Seferberlik ve Savaş Hali Yönetmeliği’ getirildi.
Seferberlik ve savaş hali yönetmeliğinde neler değişti?
Yönetmeliğe göre, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, ayaklanma olması veya vatan ya da Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın ortaya çıkması, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren davranışların ortaya çıkması halinde Cumhurbaşkanı, genel veya kısmı seferberlik ilanına karar verecek. Seferberlik kararı derhal Resmi Gazete'de yayımlanacak ve aynı gün TBMM onayına sunulacak.
Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle; Bakanlar Kurulunca 1980'de çıkarılan Türk Silahlı Kuvvetleri lojistik seferber olma hazırlıkları yönetmeliği, 1991'de çıkarılan Türk Silahlı Kuvvetleri personel seferberliği yönetmeliği ile 2010'da çıkarılan yedek personel erteleme yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı. Mevzuatta yürürlükten kaldırılan seferberlik ve savaş hali tüzüğüne yapılan atıflarda bu yönetmeliğe yapılmış sayılacak.
Seferberlik ve savaş hali yönetmeliği nedir?
Seferberlik ve savaş hali ile bunların henüz ilan edilmemiş olduğu savaşı gerektirecek durumun baş gösterdiği gergin ve buhranlı dönemlere ilişkin eylem planı ve hazırlıklara ilişkin yönetmeliği ifade ediyor.
Seferberlik nedir, hangi durumlarda ilan edilir?
Seferberlik bir ülkenin silahlı kuvvetlerini savaşa hazır duruma getiren, ülkenin ekonomisini, yönetimini savaş gereklerine uyacak duruma sokan hazırlıkların ve önlemlerin tümü olarak adlandırılıyor. Milli Savunma Bakanlığı tarafından seferberliğin tanımı şöyle:
"Seferberlik, ülke ve millet olarak devletin tüm güç ve kaynaklarının, başta askeri güç olmak üzere, savaşın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanması, toplanması, tertiplenmesi ve kullanılmasına ilişkin bütün faaliyetlerin uygulandığı, hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı haldir."
Seferberliğin ilan edilmesi için bir devletin diğer devlet veya devletlerle savaş ihtimalinin kaçınılmaz olması, iç bünyedeki karışıklıkların normal şartlarla karşılanmadığı bir ortamın meydana gelmesi gerekir.
Savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, ayaklanma olması, vatan veya cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölünmezliğini işten ve dıştan tehlikeye düşüren davranışların ortaya çıkması hallerinde, Cumhurbaşkanı genel veya kısmî seferberlik ilânına karar verir.
Kısmi seferberlik nedir?
Aynı zamanda seferberlik bu durumun ilan edildiği ya da savaşın devam ettiği döneme deniliyor. Kısmi seferberlik; ülkenin bir ya da daha çok bölgesinde uygulanan ve tüm güç ve kaynakların kullanılmasını gerektirmeyen seferberlik olarak geçiyor.
