Kamuya alımlarda ve görevde yükselme sınavlarında yaşanan hukuksuzlukları takip eden ve araştıran CHP Milletvekili Hasan Öztürkmen, Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği sınavında yüksek puan almasına rağmen mülakatta elenen memur ile Gaziantep E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu'nda 12 yıldır infaz ve koruma memuru olarak görev yapan Hasan Üzüm’ün yazılı sınavdan yüksek bir puan alıp sözlü sınavda elenmesine karşı açtığı davaları kazandıklarını duyurdu.
Kararı değerlendiren CHP Milletvekili Hasan Öztürkmen, "Adına mülakat denilen torpil sistemine karşı yürüttüğümüz mücadele hukuk nezdinde de tescillendi. Bu karar yüz binlerce mülakat mağduru için emsal niteliğindedir. Mahkeme kararlarıyla hukuksuz olduğu tescillenen mülakat sistemi kaldırılmalı, Cumhurbaşkanı Erdoğan verdiği ‘mülakat kaldırılacak’ sözünü tutmalıdır" dedi.
Kırklareli Vize Asliye Hukuk Mahkemesi'nde zabıt kâtibi olarak görev yapan Şule Yazıcı Karataş, Türkiye genelinde binlerce memurla birlikte yazıişleri müdürlüğü kadrosu için sınava girdi. Yazılı sınavdan yüksek bir puan alarak sözlü sınava (mülakat) girdi. Ancak mülakatta verilen 58,8 puanla “başarısız” sayıldı. Karataş, 2017 yılından beri aynı şekilde girdiği tüm mülakatlarda başarısız sayılmıştı. Bunun üzerine Karataş yargıya başvurdu. Mülakata çağrılan tüm adayların tek bir komisyon tarafından sözlü sınava alındığı, sözlü sınavda yöneltilen soruların ne suretle belirlendiğinin anlaşılamadığı ve görüntülü/sesli kayıt alınmadığı, tüm sorulara doğru cevap verdiği, objektif kriterlere göre değerlendirme yapılmadığı gerekçesiyle 12 Şubat 2024'te yapılan sözlü sınavın yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini istedi.
Yeniden sözlü sınav
Başvuruyu inceleyen Edirne İdare Mahkemesi, yüz binlerce mağduru ilgilendiren ve emsal teşkil edecek olan tarihi bir karara imza atarak, davacının taleplerini haklı buldu. Mahkeme, sözlü sınavla ilgili yürütmenin durdurulmasına ve yeniden sözlü sınav yapılmasına oy birliğiyle karar verdi.
Mahkemenin kararında, mülakata giren adayın verdiği cevapların tutanak altına alınmadığı, verilen düşük puanların gerekçelerinin de ortaya konulmadığı vurgulandı.
Kararda, mülakatta uygulanan yöntemin hukuka uygunluk denetiminden geçmediği, Anayasa'nın 125. maddesinde ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde belirtilen hukuki sınırlar içinde yapılmadığı ifade edildi.
Mahkemenin 18 Temmuz 2024 tarihli kararında şu ifadeler yer aldı:
“(…) Davacının girmiş olduğu görevde yükselme ve unvan değişikliği sözlü sınavında hukuken itibar edilebilir herhangi bir sebep ortaya konulmaksızın davacının başarısız sayıldığının anlaşılması karşısında, söz konusu sınavın başarı düzeyini oluşturan puanlarının belirlenmesinde davacının bilgi ve yeterliliğinin objektif ve nesnel biçimde değerlendirildiğinden söz etmeye olanak yoktur. Bu durumda, Kamu hizmetini yürütecek liyakatli kamu görevlilerinin belirlenmesini amaçlayan sözlü sınavda, davacı yönünden ölçme ve değerlendirme esaslarına uygun ve objektif bir değerlendirme yapıldığı ortaya konulamadığından, davacının görevde yükselme ve unvan değişikliği sözlü sınavında başarısız sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda yeniden yapılacak sözlü sınav sonucuna göre değerlendirme yapılacağı açıktır. Diğer yandan, hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin, uygulanması halinde davacı açısından telafisi güç zararlar oluşabileceği açıktır. Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden, 2577 sayılı Kanunun 27.maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'ne itiraz yolu açık olmak üzere, 18/07/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”
"Mülakatlar objektif ve denetlenebilir değil"
Gaziantep E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu'nda 12 yıldır infaz ve koruma memuru olarak görev yapan Hasan Üzüm isimli vatandaş ise yazılı sınavda 87,23 gibi yüksek bir puan almasına rağmen elendi. Bunun üzerine yargı yoluna giden Üzüm, Gaziantep 3. İdare Mahkemesi'ne dava açtı. Ancak mahkeme talebini reddetti. Bunun üzerine Üzüm, bir üst mahkeme olan Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi Altıncı İdari Dava Dairesi'ne başvurdu. Burada Üzüm'ün itirazını kabul eden mahkeme, önceki mahkemenin kararını kaldırdı. Sınavla ilgili yürütmenin durdurulmasına hükmetti. Mahkeme 24 Mayıs 2024 tarihli kararında, mülakat sistemiyle ilgili gerekçesini şöyle açıkladı:
“Kariyer ve liyakat ilkeleri gereğince kamu hizmetinin işinin ehli, liyakatli kamu görevlilerince yürütülmesi için yapılan görevde yükselme ve unvan değişikliği sözlü sınavında, ölçme ve değerlendirme esaslarına uygun nesnel (objektif) ve denetlenebilir bir değerlendirme yapılmadığı anlaşıldığından, davacının dava konusu sözlü sınavda 65 puan verilerek başarısız sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.”
"Bu hak yeme sistemine son verene kadar mücadele edeceğiz"
İki ayrı mahkemeden çıkan kararları değerlendiren CHP Milletvekili Hasan Öztürkmen, şu ifadeleri kullandı:
"Çok önemli bir karar. Emsal niteliği taşır. Bu mülakat denilen torpil sisteminin yüz binlerce mağduru var. Hepsini yakından ilgilendiriyor. Mülakat sisteminin hukuka aykırı olduğu ve objektif sınav kurallarıyla bağdaşmadığı mahkeme kararlarıyla da tescillenmektedir. Bu karar sadece iki vatandaşımız için değil, bütününde ‘mülakat’ sisteminin hukuksuzluğu ve adaletsizliği üzerine çıkmıştır. İktidar, yargıya ve hukuka direnmeyi bırakmalı ve mülakatı kaldırmalıdır. Bu hak yeme sistemine son verene kadar mücadele edeceğiz."
