TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, kripto varlıklara ilişkin düzenlemeler içeren Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi üzerindeki görüşmeler tamamlanarak kabul edildi.
Teklifin tümü üzerinde söz alan milletvekilleri, düzenlemenin geciktiğini dile getirdi. CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, kanun teklifini olumlu karşıladıklarını ancak gecikmiş bir düzenleme olduğunu belirterek, diğer yabancı ülkelerdeki gibi Blockchain Strateji Belgesi’nin hazırlanması gerektiğini söyledi.
Türeli, Hazine ve Maliye Bakanlığı'na “Bu alanın vergilendirilmesi konusunda bakanlığın düşüncesi nedir?”, Merkez Bankası'na “Kripto parayı ödemelerde kullanacak mıyız?”, MASAK’a ise “Şu ana kadar şüpheli işlem bildirimi sonucunda ilave bir işlem yapıldı mı” sorularını yöneltti.
DEM Parti Antalya Milletvekili Saruhan Oluç, "Şimdi, bu gri listeye alınma meselesini de hatırlatmak istiyorum, Sayın Muş da yanlış hatırlamıyorsam o sıralarda bizimle beraberdi. Lütfi Elvan bir gün alelacele Meclis’e geldi, yıl sonuna geliyoruz yani 'Çok önemli bir yasa
çıkarmamız lazım.' Nereye? FATF için filan sunum yaptı, teşekkür ettik. Alelacele o yasayı çıkardık fakat ne oldu? Aradan birkaç ay geçti, FATF Başkanı bir mektup gönderdi ve dedi ki, 'Siz bizim istediklerimizi yapmadınız ki eksik bıraktınız, başka şeyler yaptınız'. Dolayısıyla Türkiye bu şekilde gri listeye girdi, bunu unutmayalım. Yani bu iktidarın yaptığı yanlışlar yüzünden gri listeye girildi, şimdi tabi çıkılması gerekiyor. Dolayısıyla eksik neyse yapılmalı, buna bir itiraz yok ama hani bu duruma neden gelindiğini de mutlaka düşünmemiz gerekiyor... IŞİD gibi bağlantılı örgütlerle para transferleriyle bağlantılı olduğu için gri listeden çıkarıldı. Devlet kurumları da biliyor bunu. 6,5 yıl neden engellenmedi bu.”
"Bir bitcoin’in üretim maliyeti 20 bin dolar"
İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, "Hiç bir yerde değinilmedi, ben sizlerin dikkatini biraz bana çekmek için bir soru sormak istiyorum. Biz sanki bir kripto varlığın üretilmesini bedava görüyoruz. Mesela, ben size sorayım, bir bitcoini üretmek ne kadar acaba biliyor musunuz? Bir bitcoinin üretim maliyetini biliyor musunuz? 20 bin dolar. Daha ucuz kripto varlıklar var, daha pahalıları var, var güvenirliğine göre. Dolayısıyla, bir kripto varlığı Türkiye’de ürettiğimiz zaman 20 bin dolarlık bir elektrik maliyetine katlanıyoruz biz. Peki, bunu ürettikten sonra, bu maliyete katlandıktan sonra ülke olarak bunu üreten kişi bu kripto varlığı 50 -60 bin dolara satabiliyor. Öyle değil mi? Belki ileride daha da fazlaya satacak. O yüzden burada iki tane problem var. Biz gerçekten bu kripto varlık piyasasının ileride genişlemesini istiyorsak ilk önce bu üretmeye yasal bir mevzuat getirmemiz lazım" dedi.
"Kripto varlık sisteminin 3 tane firma kontrol ediyor"
Gelecek Partisi İstanbul Milletvekili Selim Temurci, "Etki analizinde platform isimleri verilmiş. 10 platform var ve burada 7 milyar dolar işlem hacmi olan bu kripto varlık sisteminin 3 tane firma neredeyse yüzde 98’ini kontrol ediyor yani burada çok ciddi bir oligopol piyasa var” diye konuştu.
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, "Maalesef, artık öyle bir düzen yaratıldı ki muhafazakâr, inançlı, genç düzen yaratılmaya çalışılırken kısa yoldan zenginleşmeye çalışan, koko partilerine katılan, 20 yaşında, 25 yaşında lüks araçlara binen, lüks saat takan, böyle yani geliriyle ters orantılı zenginleşen bir gençlikle ve kirli bir gençlikle maalesef karşı karşıyayız. Kimse memur olmak istemiyor, kimse esnaf olmak istemiyor, insanlar kısa yoldan zenginleşmeye çalışıyor. Yani, mutlaka bunların da araştırılması lazım.
"Çeşitli suç örgütlerinin kripto bağış topladığı da ortada"
SPK’deki arkadaşlar da, buradaki arkadaşlar da daha iyi bilir, bu konuda IŞİD’in, El Kaide’nin, çeşitli suç örgütlerinin kripto bağış topladığı da ortada. İnşallah o da Türkiye'de çıkmaz. Bunların sıkıca takip edilmesi lazım" diye konuştu.
DEM Parti Ağrı Milletvekili Heval Bozdağ, Türkiye'nin gri listeden çıkmasına ilişkin "Biz FATF’a 1991 tarihin de üye olmuşuz. FATF, üye ve olmayan ülkelerin kara para aklama ve terörizmin finansmanı konusunda gerekli önlemleri alıp almadıklarını değerlendirmeye tabi tutan bir kuruluş. Şimdi, bu yasa getirildiğinde de Sayın Bakan’ın da açıklaması var işte, bu gri listeden çıkma meselesi… Tabi, bunun sadece bu kripto para yasasıyla mı sağlanacağı meselesinde buna dair 40 tane tavsiye olduğu söyleniyor ve standart belirlenmiş ve bu standartlar esas alınarak aslında süreç işletilmiş, sanırım son aşaması da bu kripto para piyasasına getirilen düzenleme olacak" dedi.
"FATF, El Kaide, IŞİD gibi terörist grupların edindikleri fonları konusunda Türkiye'yi eleştiriyor"
Bozdağ, FATF'ın "El Kaide, IŞİD gibi terörist gruplar ve diğer kara para aklayıcıların yasa dışı olarak edindikleri fonları Türk emlak piyasasına aktarmaları, orada aklanan parayı ise emlak sektöründen başka sektörlere entegre etmeleri" konusunda Türkiye’yi eleştirdiğini belirtti.
"Yasayı takip eden süreçte tabii ki peyder pey yeni düzenlemeler gelecektir"
Milletvekillerinin konuşmalarının ardından soru- yanıt bölümüne geçildi. AKP Ankara Milletvekili Ömer İleri, sorulara şu yanıtları verdi:
"Blok zincir çok önemli. Blok zincir sadece bir veri depolama teknolojisi olmakla kalmayacak gibi gözüküyor... Türkiye olarak yakinen takip etmekle kalmayıp liderlik rollerini almamız gereken bir alandır diye düşünüyoruz. Her şeyden önce bu yasa teklifi, blok zinciri teknolojileriyle dolaylı olarak ilgili ama doğrudan Türkiye'de blok zinciri teknolojilerini şekillendirecek bir yasa teklifi değil. Bu yasa teklifi kripto evreni tümüyle regüle edecek bir yasa teklifi değil, kapsamı da öyle konulmuyor zaten. Bu yasa bir başlangıçta biri caizse ve bu yasayı takip eden süreçte tabii ki peyderpey yeni düzenlemeler gelecektir. "
"Vergiyle ilgili gelişmeler ilerleyen süreçlerde gündeme gelecektir"
Vergi, malumunuz, bu teklifin bir konusu değil yani teknik olarak bu durum böyle. Vergiyle ilgili ilerleyen süreçlerdeki gelişmeler zaten gündeme gelecektir ama Türkiye'nin bu anlamda 'Vergi cenneti olacağız' söylemi de tam olarak doğru değil. Çünkü yabancı ülke vatandaşları da biliyorsunuz, kendi ülkelerinde vergi uygulamalarına tabiler ve Türkiye'de alacakları kazançlar da buralara tabi olacak."
Teklifle getirilen düzenlemeler şöyle:
"Sermaye Piyasası Kanunu’nda değişiklik yapan teklifle, kripto varlık hizmet sağlayıcılar, kripto varlık platformlarının faaliyetleri, kripto varlıkların saklanması, Türkiye’de yerleşik kişilerin kripto varlık platformları nezdinde yapabileceği kripto varlık alım satım ve transfer işlemleri düzenleniyor.
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kuruluşu ve faaliyet gösterebilmeleri Sermaye Piyasası Kurulunun iznine tabi tutuluyor.
İzinsiz faaliyette bulunanlara hapis cezası getiriliyor.
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının faaliyetleri sırasında uymaları gereken ilke ve esasların çıkarılacak ikincil düzenlemelerle Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenmesi öngörülüyor.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıların denetiminin başta TÜBİTAK olmak üzere diğer kamu kurum ve kuruluşlarından teknik destek alınarak SPK tarafından yapılması esası getiriliyor.
Kripto hizmet sağlayıcıları hukuka aykırı faaliyetleri, bilgi güvenliği ihlali gibi durumlardan sorumlu tutuluyor. Bu tür durumlardan yönetim kurulu üyelerinin de sorumlu tutulması ve zimmet hükümlerine tabi olmaları öngörülüyor.
Mevcut kripto varlık hizmet sağlayıcılarının, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 1 ay içinde SPK’ya başvurarak faaliyet izni almaları öngörülüyor.
Yurt dışındaki kripto firmalarına, 3 ay içinde Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyetlerini bitirmezlerse, 'izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti' kapsamına alınmaları esası getiriliyor.
Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 3 ay içinde, kripto hizmeti veren ATM’lerin kapatılması öngörülüyor.
Teklifin en olumsuz yanı ise Sermaye Piyasası Kurulu’na da mahkeme kararı olmadan doğrudan internetten ‘içeriğin kaldırılması ve erişim engeli getirilmesi’ yetkisi verilmesi oluşturuyor.
SPK şimdiye kadar sadece internetten izinsiz sermaye piyasası aracılığı faaliyeti yapılması halinde yurt içindeyse mahkemeye başvurarak erişimin engellenmesi kararı aldırıyordu. Yurt dışından internet aracılığıyla yapılan izinsiz faaliyetlerle ilgili erişimin engellenmesini de BTK’dan istiyordu.
Getirilen düzenlemeyle, SPK’ya hem izinsiz sermaye piyasası faaliyeti hem de piyasa bozucu eylemler, bilgi suistimali ve piyasa dolandırıcılığı nedenleriyle doğrudan içeriğin kaldırılması ve erişim engeli kararı alma yetkisi getiriliyor."
