Projelerin çevreye etkilerini gösteren ve uygulamada denetim imkanı veren ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) kararlarının halka ulaşmasını önleyen Çevre Bakanlığı uygulamasına mahkeme 4 yıl sonra ‘dur' dedi. Çevre Mühendisleri Odası'nın başvurusunu inceleyen Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Çevre Bakanlığı'nın ÇED kararlarını 15 günün sonunda ilandan kaldırma uygulamasının mevzuata aykırı olduğuna karar verdi. Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu, Çevre Bakanlığı'nın mahkeme kararına uyup, 2015'ten bu yana ilandan kaldırılan tüm ÇED raporlarının süresiz ilan etmesi gerektiğini söyledi.
15 GÜNLÜK İLAN YETER
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 30 Nisan 2015'te 81 ilin valisine bir yazı göndererek ÇED raporlarına ilişkin duyuru ve ilanların artık süresiz değil, sadece 15 gün süreyle yayınlanmasını istedi. Bakanlık gönderdiği yazıda, ÇED kararının, söz konusu faaliyetten en fazla etkilenmesi muhtemel olan yöre halkının yetkili temsilciliğine tebliğ edilmesi, kararın hem askı hem de internet üzerinden yapılan ilanının ise 15 günün sonunda kaldırılması gerektiğini bildirdi.
Çevre Bakanlığı, valiliklere gönderdiği yazının hemen ardından, hem 2015'e kadar olan hem de 2015'ten sonrası için ÇED olumlu kararı olan projelerin ÇED raporlarının tümünü bakanlık internet sitesinden kaldırdı. Bunun üzerine harekete geçen Çevre Mühendisleri Odası, önce bakanlık bürokratlarıyla görüşüp yanlışın düzeltilmesini talep etti. Ancak taleplerine karşılık bulamayan oda, sonunda hukuka başvurdu. Odanın başvurusunu inceleyen Danıştay 14'üncü Dairesi yürütmenin durdurulması istemini reddetti. Bunun üzerine gidilen Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu ise başvuruyu haklı bulup yürütmenin durdurulmasına, yani ÇED kararlarının 15 gün sonra ilandan kaldırılamayacağına hükmetti.
ÇAĞDIŞI UYGULAMA
Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu, bakanlığın uygulamasıyla vatandaşın bilgi edinme hakkının elinden alınmak istendiğini söyledi. Bakanlığın bu uygulamayla halkın ÇED sürecine katılımını zorlaştıran, vatandaşın projelerin inşaat ve işletme dönemlerinde ÇED raporuyla uygulamayı karşılaştırma imkanını engelleyen çağdışı bir yaklaşımı hayata geçirdiğini belirten Bozoğlu, “Sağlıklı çevrede yaşama hakkı ancak katılımcılıkla, vatandaşın çevresel etkileri gözlemlemesi ve kamu kurumlarına bildirim yapması ile mümkündür. ÇED raporları bu önemli görev için vaz geçilmez bir araçtır” dedi. Bozoğlu, 2015 yılına kadar zaten var olan şeffaflık uygulamasının artık mahkeme kararıyla uygulanacağına işaret ederken, Bakanlığın mahkeme kararına uyup geçmişten bugüne kadar tüm ÇED raporlarını eksiksiz olarak internet sitesinde yayınlaması gerektiğini de söyledi.
ÇED NEDİR?
Çevre Bakanlığı sitesinde ÇED şöyle anlatılıyor: “Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının ‘izlenmesi ve kontrolünde' sürdürülecek çalışmalar bütünüdür. Projelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin ilgili tüm tarafların görüş ve önerilerini de dikkate alarak işletme öncesi, işletme dönemi ve işletme sonrasını da içine alarak değerlendirilmesinin, izlenmesinin ve denetlenmesinin yapıldığı bir süreçtir.”