Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Osman Kavala’nın bırakılması için çağrı yapan 10 ülke büyükelçisinin istenmeyen adam ilan edilmeleri için Dışişleri Bakanlığı’na talimat verdiğini söylemişti. Erdoğan’ın kararı uluslararası kamuoyunda geniş yankı uyandırdı. İngiliz Financial Times gazetesi, Erdoğan’ı bu kararının, Washington yönetimi ve AB ile ilişkileri yeniden onarma sürecini olumsuz etkileyebileceğini ve ekonomiye yönelik endişeleri artırabileceğini yazdı.
Erdoğan’ın Osman Kavala’nın serbest bırakılması için çağrıda bulunan aralarında ABD, Fransa ve Almanya’nın da bulunduğu 10 ülkenin büyükelçisinin “istenmeyen adam ilan edilmesi” kararının Türk Lirası üzerindeki baskıyı artırdığını ifade etti.
“TL’YE ZARAR VERME RİSKİ TAŞIYOR”
Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Hollanda, Yeni Zelanda, Norveç, İsveç ve ABD’den on büyükelçi ortak bir bildiri yayımlayarak Osman Kavala’nın derhal serbest bırakılması çağrısında bulunmuştu. Financial Times, insan hakları örgütleri, muhalefet partileri ve hatta Erdoğan’ın kendi iktidar partisinin üyeleri bile suçlamaların yersiz olduğunu belirttiği halde Osman Kavala’nın tutukluğunun devam ettiğini aktardı. 2019 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Kavala’nın serbest bırakılmasına karar verdiği hatırlatıldı.
Gazete, 64 yaşındaki Kavala’nın, Erdoğan tarafından ‘terörist’ olarak ilan edildiğine de dikkat çekti. Financial Times, Erdoğan’ın bu kararının son haftalarda dolar karşısında tarihi hezimete uğrayan Türk lirasına daha fazla zarar verme riski taşıdığını aktardı.
MERKEZ BANKASI’NIN KARARI HATIRLATILDI
Gazete, Merkez Bankası kararına da atıfta bulunarak, “Perşembe günü merkez bankasının yükselen enflasyon ve artan finansal istikrarsızlık döneminde ana faiz oranını düşürerek piyasaları sersemletmesinin ardından, Cuma günü lira dolar karşısında 9,66’lık yeni bir dip seviyesine ulaştı.” ifadelerinde bulundu.
Uluslararası Düşünce Kuruluşu Washington Enstitüsü’nün kıdemli üyelerinden Soner Çağatay, Financial Times’a verdiği demeçte kararı “Türk standartlarına göre bile delice” olarak nitelendirdi. Çağatay, “Sanırım [Erdoğan] Türk ekonomisinin onarılamayacak kadar kötüye gittiği gerçeğini sindirdi. İşleri daha iyi hale getirmeye çalışmak yerine batıyı suçlamaya çalışıyor.” ifadelerinde bulundu.
Hollanda, İsveç, Norveç ve Danimarka, Türk makamlarından henüz herhangi bir bildirim almadıklarını söyledi.
KAVALA’NIN TUTUKLULUK SÜRECİ
1 Kasım 2017’de tutuklanan Osman Kavala Gezi Parkı davasından beraat etmiş, ancak ardından 15 Temmuz darbe girişimiyle ilgili açılan dava kapsamında tutukluluğu devam ettirilmişti.
Kavala hakkında 11 Ekim 2019’da Anayasal Düzeni Ortadan Kaldırmaya Teşebbüs Etme suçundan resen tahliye kararı verilmiş, 18 Şubat 2020’de Gezi Davası dosyasında beraatine hükmedilmişti. Kavala, aynı gün Silivri Cezaevinden çıkmadan yeniden gözaltına alınmış ve 9 Mart 2020’de hakkında yeniden tutuklama kararı çıkarılmıştı.
İSTENMEYEN ADAM NEDİR?
Diplomaside sıklıkla kullanılan istenmeyen adam (persona non grata), yabancı diplomatları ağırlayan ülkenin başvurduğu bir yöntemdir. İstenmeyen adam ilan edilen diplomatların dokunulmazlığı kaldırılabilirken, bu kişiler bulundukları ülkede diplomatik temsilcilik çalışanı olarak görülme statüsünü yitirirler.
Viyana Konvansiyonu'nun maddelerine göre diplomatın bulunduğu ülke, önceden haber vermeksizin bir diplomatı istenmeyen adam ilan edebilir. İstenmeyen adam ilan edilen diplomatlar genelde ülkeleri tarafından geri çağrılırlar. Casusluk şüphesiyle diplomatları sınır dışı etmek için de kullanılan bu yöntemde anlaşmazlığın olduğu ülkeden de aynı şekilde bir yanıt gelmesini doğurabilir.