Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi kapsamında 2 milyon yurttaşa aylık bağlanırken, 2024 yılında da 2 milyona yakın yurttaş emeklilik planı yapıyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu'nda emekliliği henüz onaylanmayan 100 binin üzerinde dosya içinde başvurusu iptal edilenler de bulunuyor. Bu dosyalarda, "Prim gün sayısının tamamlanması, ortağı olunan şirkette sigortalı çalışılması, başkasının primlerinin sehven hesaba yazılması, işe gitmediği halde çalışmış gibi sahte sigortalılığı tespit edilenler, kuruma prim borcu bulunması, hem SSK hem de Bağ-Kur'lu olunması nedeniyle emekliliğe yetecek gün sayısına ulaşılmaması" gibi nedenler bulunuyor.
İktidara yakın Sabah'ın haberine göre, bu yıl EYT yasasının yürürlüğe girmesiyle birlikte yoğun bir süreç işliyor. Yasadaki şartları sağlayan 2 milyona yakın yurttaş emekli aylığını almaya başladı. Ancak SGK'da emekliliği onaylanmayan ya da başvurusu iptal edilen dosyalar bulunuyor. Sadece 8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla işe girmiş olmak EYT kapsamında emekli olmaya yetmiyor.
Geçmiş yıllardan kalan 1 liralık borç ya da eksik prim günü varsa emekli aylığı bağlanmıyor. Bağ-Kur kapsamında silinen günler için kısmi borçlanma yapılamıyor, tamamının satın alınması gerekiyor. SGK'ye başvurulup da ihya işlemi başlatıldığında hesaplanan tutar 3 ay içinde yatırılırsa ihya tamamlanıyor.
UCUZ BORÇLANMA FIRSATI
Yeni asgari ücretle birlikte 1 Ocak 2024 itibarıyla doğum, yurtdışı ve askerlik borçlanmalarının maliyeti de artacak. Borcunu ödeyecek olanların, sigorta başlangıcını, prim gün sayısını öne çekerek erken emekli olacakların maliyet artışından etkilenmemesi için 3 haftalık süresi bulunuyor. Asgari ücretin yüzde 50 artması durumunda bugün 64 bin 386 lira olan 15 aylık askerlik borçlanması 96 bin 579 liraya çıkacak. Böylece 15 ay askerliği borçlanan bu yıl 32 bin 193 lira daha az ödeyecek. Örneğin EYT ile emeklilik için 2 ayı eksik olanların 60 günlük primini borçlanması yeterli olacak.
Emekli olacak kişi hem SSK hem Bağ-Kur'dan prim gün sayısına sahipse son 2 bin 520 gün içinde sürenin yarısına (1.260 güne) bakılıyor. Bu kapsamda yarısından 1 fazlası hangi kurumdan prim varsa o statüden emekli olunuyor. Son 2 bin 520 gün içinde emeklilik başvurusunda bulunduğu statüde gün sayısını tamamlamayanların da başvuruları da kabul edilmiyor. Emekli olunacak statüye ilişkin prim hesabının doğru yapılması gerekiyor.
NEDEN TAMAMLANMADIĞINI SORUN
Yasa çıktığında başvurup da emeklilik işlemleri tamamlayamayanların öncelikle SGK'ya başvurularını dikkatli kontrol etmesi gerekiyor. İşlemlerin neden tamamlanmadığı ALO 170 ya da en yakın sosyal güvenlik merkezine giderek öğrenilebilir. Eksiklerin giderilmesi için gerekli işlemlerin yapılması gerekiyor.
İptal nedenleri arasında ortağı olunan şirkette sigortalı olunması, başkasının primlerinin yanlışlıkla kendi hesabına yazılması, hiç işe gitmediği halde sigorta yaptıkları belirlenenler, işe başlangıcı 18 yaşın altında ailesinin işyerinde olanlar, yurt dışında yaşamasına karşın Türkiye'de kendisini sigortalı gösterenlerin de başvuruları kabul edilmiyor.
Borçlanma eksik prim gün sayısına katkı sağlarken emeklilik yaşını etkilemiyor. Yaşı doldurup prim günü eksik olanların emekliliğini erkene çekiyor. Memurluktan sonra 1.260 gün SSK'lı olarak çalışanların kamuda kazandığı yıpranma payı hizmet süresine ekleniyor ancak emeklilik yaşından düşülmüyor.
