Bir süredir uluslararası kamuoyunun gündeminde olan doğalgaz geriliminde yeni bir gelişme yaşandı. Türkiye’nin itirazları ve uyarılarına rağmen ABD’li enerji şirketi ExxonMobil ve partneri Katar Petrolleri, Kıbrıs adası açıklarında sondaj çalışmalarına başladı. Bu gelişme Yunan basınında geniş yer aldı.
Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nin Enerji, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, 23 Aralık’ta sondaj çalışmaları yürüttüğünü ve henüz bir sorun yaşanmadığını açıkladı. İngilizce yayın yapan National Herald gazetesinin haberinde, Türk savaş gemilerinin bölgeyi korumak için tetikte olduğuna da dikkat çekilirken, iki şirketin 10. parselde çalıştığına dikkat çekti. ABD’de yayın yapan National Herald gazetesi gelişmeyi, “Türk savaş gemisi yokken ExxonMobil Kıbrıs açıklarında sondaj çalışmasına başladı” başlığıyla okurlarına duyurdu.
Sondaj çalışmalarının Stena Forth isimli gemi tarafından yürütüldüğünü ve gelişmelerin Kıbrıs Hidrokarbon Şirketi tarafından ve bakanlık tarafından izlendiği de aktarıldı. Yunan gazetesi Kathimerini ise Rum bakan Natasa Pilides, Twitter’dan yaptığı açıklamada Covid-19’dan ve Türkiye ile yaşanan gerilimden beri ilk kez sondaj çalışması yapıldığına dikkat çekti.
AKDENİZ’DE NE OLMUŞTU?
Exxon Mobil-Katar Petrolleri konsorsiyumu, 5 Nisan 2017’de Kıbrıs’ın güneybatısındaki 10 numaralı parselde doğalgaz arama ve sondaj hakkı için Güney Kıbrıs ile anlaşmıştı.
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Kıbrıs açıklarında doğalgaz arama çalışmalarıyla ilgili gelişmelere tepki göstermişti.
Exxon Mobil-Katar Petrolleri konsorsiyumunun 15 Kasım 2018’de başladığı sondajla ilgili 18 Kasım’da açıklama yapan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, “ExxonMobil şirketinin Kıbrıs Adası açıklarında, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin verdiği sözde 10 numaralı ‘parselde’ doğalgaz arama faaliyeti başlatması bölgenin istikrarına katkıda bulunmamaktadır” demiş ve Ankara’nın “Rumların tek yanlı arama ve çıkarma çalışmalarına iştirak eden şirketlere yönelik ikazını” yinelemişti.
Rumların hamlelerine yanıt olarak Türkiye, Fatih ve Yavuz isimli sondaj gemilerini Türk savaş gemilerinin korumasında Akdeniz’e göndermişti.
Nisan 2020'de ise ExxonMobil, sondaj programını erteleme kararı almıştı. ExxonMobil, kararın gerekçesi olarak corona virüsü salgını nedeniyle enerji fiyatlarında görülen düşüşü göstermişti.
Güney Kıbrıs, 2007’nin başında 13 adet arama sahası ilan etmiş ve ABD, Fransız, İtalyan ve Katar şirketlerine ruhsat verme aşamasına geçmişti. Buna karşılık olarak Türkiye, Doğu Akdeniz’de kendi ekonomik bölgesinde Kuzey Kıbrıs’ta adanın kuzeyi ve doğusunda belirlediği bölgelerde TPAO’ya arama ruhsatları verdi.