Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın dün açıkladığı fındık alım fiyatları üreticide hayal kırıklığı yarattı.
Erdoğan, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 2022 yılı fındık alım fiyatını, alan bazlı ödeme, mazot ve gübre destekleriyle birlikte kilogram başına 54 liraya yükselttiklerini açıkladı.
Üreticiler fındığın kilogram fiyatının 60-70 TL aralığında olmasını talep ederken, açıklanan rakam destekler dahil 54 TL’de kalmış oldu.
‘AÇIKLANAN 54 TL AMA GERÇEKTE’
Sözcü'den Gamze Bal'a konuşan Giresun Keşap Ziraat Odası Başkanı Abdullah Şahin, açıklanan rakamdan alan bazlı gelir desteği düşüldüğü zaman bu yıl fındığın kilogram fiyatının 35-45 TL’ye kadar düşebileceğini söyledi.
Şahin, “Fındığın kilogram fiyatı net olarak açıklanmadı. Dolayısıyla destek tutarları düşüldüğünde bazı illerde fındığın kilogramı 35-45 TL’ye kadar düşecek” dedi.
Bu da, girdi maliyetleri son bir yılda yüzde 400 artarken, üretici fiyatlarındaki artışın, üretilen fındığın kalitesine göre bazı illerde yüzde 40-50’lerde kalması demek.
Son bir yılda maliyetlerinin yüzde 300-400 zamlandığına vurgu yapan Ordulu fındık üreticileri ise, “Açıklanan 54 TL’lik ortalama rakam, destekler dahil rakam. Ham fiyat olsaydı ve üzerine destek tutarı eklenseydi iyi olabilirdi ancak rakam bu haliyle üreticinin beklentilerinin oldukça altında” diye konuştu.
BEKLENTİ 4 DOLAR İDİ, DESTEK DAHİL 3 DOLAR OLDU
Fındıkta hasat zamanının yaklaşmasıyla taban fiyat beklentileri netleşmiş; bu yıl öne çıkan taleplerden biri, açıklanacak fındık fiyatlarının dolar kuruna endekslenmesi olmuştu.
Fındığın kilogram fiyatının 4 doların TL karşılığı olması gerektiği talepleri yükseliyordu.
Ancak Erdoğan’ın dün açıkladığı ortalama 54 TL’lik fındık alım fiyatları, mevcut kurla 3 dolara tekabül ediyor. Türk lirasındaki değer kayıplarının sürmesi nedeniyle, beklentilerin altında kalan bu rakamın daha da eriyeceğinin altı çiziliyor.
‘REKOLTEYİ FAZLA, FİYATI DÜŞÜK AÇIKLADILAR’
Fındık üreticisinin bir diğer tepkisi de açıklanan rekolte tahminlerine yönelik.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2021’de ülke genelindeki kabuklu fındık üretimi 684 bin ton olmuştu.
TÜİK bu sezon için tahmini fındık rekoltesini 729 bin ton açıklamış; Tarım ve Orman Bakanlığı ise rekoltenin bu yıl 759 bin ton olmasının beklendiğini duyurmuştu.
Ancak Giresun ve Ordulu üreticilere göre “bu yıl bu kadar fındık çıkmayacak.”
Hem son bir yılda yüzde 300-400 aralığında zamlanan gübre maliyetlerinden sonra toprağa gübre atamayan çiftçi verim kaybına uğrayacak. Buna bir de fırtına gibi olumsuz hava koşullarının yarattığı hasar eklenecek.
Bu yılki rekoltenin 600-700 bin ton aralığında olmasını beklediklerini kaydeden Giresun Keşap Ziraat Odası Başkanı Abdullah Şahin, “Rekolteyi fazla, fiyatları düşük açıkladılar” dedi.
Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurettin Karan ise, bu yılki fındık üretiminin 550 bin ton civarına kadar gerilemesi riski olduğunu belirtti.
‘İSTERDİK Kİ 65-70 TL OLSUN’
Son bir yılda üreticinin artan maliyetlerine de değinen Şahin, şöyle devam etti:
“Geçen sene fındık bahçelerinde çalışacak işçiye verilen yevmiye 200 TL idi, bu yıl 300 TL’ye çıktı. Mazot fiyatları bir yılda 3-4 katına çıktı. Gübre ise 500-60 lirayı geçtiği için üretici kullanamadı.
İsterdik ki, fındığın kilogram fiyatı 65-70 TL aralığında olsun. Çünkü enflasyon ve maliyetlerin geldiği seviye göz önüne alındığında açıklanması gereken rakam buna tekabül ediyordu. TMO’nun her yerde alım yerlerini kurmasını, üreticiyi zora sokmamasını talep ediyoruz.”
ÜRETİCİ GEÇEN YIL 32 TL’YE ÜRETİP, 25 TL’YE SATMIŞTI
Öte yandan, fındık üreticisi geçen yıl da 32 liraya ürettiği bir kilo fındığı TMO’ya 25,50-27 TL’den satabilmiş; bu yıl daha büyük bir zarar korkusuyla yeni sezona başlamıştı.
Sadece gübreye gelen yıllık zamların yüzde 400’ü bulmasından dolayı Karadeniz’deki fındık üreticilerinin yüzde 85’inin toprağa gübre atamadığı, bunun da üretimi yüzde 20 civarında düşürmesi bekleniyor.