18 Haziran'da yapılması gereken, ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çeşitli gerekçelerle 14 Mayıs'a çekilebileceğini açıkladığı cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerine üç aydan az bir süre kaldı.
Bu kapsamda kamuoyu araştırma şirketleri de çalışmalarını hızlandı.
İktidar partisi AKP ve ittifak ortağı MHP, uzunca bir süredir cumhurbaşkanı adayı olarak Erdoğan ismi üzerinde uzlaşmış durumda.
Muhalefet kanadında ise başta CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş olmak üzere birçok isim öne çıksa da, henüz resmi olarak açıklanmış bir aday yok.
Yöneylem Araştırma, 2 Mart'taki Millet İttifakı toplantısı öncesinde olası bir Erdoğan - Kılıçdaroğlu yarışının son iki yıldaki seyri başlıklı bir tablo yayınladı.
Şubat 2021’de Erdoğan’ın oyu yüzde 41’ken, Kılıçdaroğlu’nun oyu yüzde 29 seviyesindeydi.
Bu tarihte ‘kararsız’ olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 13,8; oy kullanmayacağını belirtenlerin oranı ise yüzde 15,8'di.
Erdoğan, bu tablodaki en yüksek oranına Mart 2021'de yüzde 47.3'le ulaşıyor. Devamında ise ara ara artışlar olsa da, genel olarak bir düşüş seyri hakim.
Kılıçdaroğlu'nun Erdoğan'ı ilk geçtiği tarih, Temmuz 2021. Burada Erdoğan'ın oyu yüzde 40,6 olarak belirlenirken, Kılıçdaroğlu yüzde 41 bandına geliyor.
CHP lideri, sonrasında farkı yavaş yavaş açıyor.
Erdoğan, uzun dönem düşüş seyrinden sonra Eylül 2022’de tekrar 40’ı yakalıyor. Kılıçdaroğlu bu süreçte iki kez 48,7 oy oranına ulaşıyor ki bu da onun rekoru.
Ocak 2023’e gelindiğinde Erdoğan’ın ankette aldığı oy yüzde 41 olurken, Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 46,2 oy alıyor.
Kararsızların oranı yüzde 3,4 oy kullanmayacağını söyleyenler yüzde 8,9.
MHP BARAJ ALTINDA, AKP KAYIP...
Türkiye, 6 Şubat'ta gerçekleşen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki 2 büyük depremle yıkıldı. İstanbul Ekonomi Araştırma'nın son anketi, depremin seçmen oyuna etkisini ortaya koydu. Buna göre, kararsızlar dağıtılmadan AKP'nin oy oranı yüzde 27 olarak kayda geçti. Kararsızlar dağıtıldıktan sonra AKP'nin oy oranı yüzde 33.7 oldu. Ankette MHP ise baraj altında kaldı.
Yüzde 41’lik kesim ise yakınlarının ya da kendisinin deprem bölgesinde olmadığını, depremden etkilenmediğini dile getirdi.
Katılımcılara "Kahramanmaraş merkezli depremlerle ilgili hangi ifade görüşlerinizi en iyi yansıtır?" sorusu yöneltildi.
Gazete Duvar'ın aktardığına göre katılımcıların yüzde 82'si kurumlar üzerine düşeni yapsaydı depremin çok daha az kayıpla sonuçlanacağını düşündüğünü söyledi. Sadece yüzde 18'lik kesim depremin yüzyılın felaketi olduğu ve alınacak tedbirlerin fayda etmeyeceği görüşünü savundu.
Katılımcılara "Kahramanmaraş merkezli depremlerde yaşanan yıkım konusunda en büyük sorumlunun kim olduğunu düşünüyorsunuz?" sorusu yöneltildi.
Katılımcıların yüzde 34’ü depremdeki hasarın en büyük sorumlusunun müteahhitler olduğunu düşünüyor. Müteahhitleri yüzde 28 ile hükümet, yüzde 18 ile belediyeler takip ediyor.
YÜZDE 34 "BAŞARISIZ" DEDİ
"Kahramanmaraş merkezli depremlerdeki afet yönetimi konusunda hükümeti ne derece başarılı buldunuz?" sorusunun yöneltildiği katılımcıların yüzde 34'ü hükümetin çok başarısız olduğunu düşünüyor. Buna “başarısız” değerlendirmesinde bulunanlar da eklendiğinde oran yüzde 45’e yükseliyor.
Diğer taraftan toplumun yüzde 38’i hükümeti afet yönetim sürecinde “başarılı” veya “çok başarılı” görüyor.
Afet yönetiminde hükümetin başarısız olduğunu düşünenlerin en yüksek oranda olduğu seçmen grubu yaklaşık yüzde 90 ile HDP olurken, en düşük olarak yaklaşık yüzde 17 ile AKP oldu.
65+ yaş grubundaki katılımcılar hükümeti bu konuda yaklaşık yüzde 57 ile çok başarısız ve başarısız olarak değerlendiriyor.
Çok başarılı ve başarılı olduğunu düşünenlerin en yüksek olduğu grup ise yaklaşık yüzde 45 ile 45-54 yaş grubu.
DAYANIŞMAYA GÜVENİYOR
"Afet yönetimi konusunda sayacaklarıma ne derece güveniyorsunuz?" sorusuna verilen yanıtlar ise dikkat çekici.
Katılımcılar yüzde 87 ile en çok gönüllü yardımlarına, bir başka deyişle toplumdaki dayanışma duygusuna güveniyor. TSK ise yüzde 79 ile ikinci olarak en çok güvenilen kurum oldu.
Üçüncü olarak ise yüzde 76 ile Haluk Levent’in AHBAP Derneği sıralamayı takip etti.
"Deprem sonrası afetzedelerin KYK yurtlarında kalması için uzaktan eğitime geçilmesi kararını destekliyor musunuz?" sorusunun sorulduğu katılımcıların yüzde 60'ı afetzedelerin otellerde kalması gerektiğini düşünüyor.
Hükümetin verdiği kararı destekleyenlerin oranı ise yüzde 35 seviyesinde.
"Haziran 2023’te yapılacak genel seçimlerle ilgili hangi ifadeye katılırsınız?" sorusunun yöneltildiği katılımcıların yüzde 71 ile büyük çoğunluğu genel seçimlerin vaktinde yapılması gerektiğini düşünüyor.
Yüzde 29’luk kesim ise seçimlerin ertelenmesi gerektiğini söylüyor.
SEÇİMLER İÇİN ÇARPICI SONUÇ
Deprem felaketinin yaraları sarılmaya çalışılırken, 2023 seçimleri de gündemin en çok konuşulan olaylarından biri. Bu kapsamda katılımcılara "Bu pazar seçim olsa oyunuzu hangi partiye verirsiniz?" sorusu yöneltildi.
Kararsızlar dağıtıldığında AKP'nin oy oranı yüzde 33.7 oldu.
CHP'nin oy oranı ise yüzde 25.8 oldu.
Üçüncü parti olan İYİ Parti'nin oy oranı yüzde 13,9 olarak kayıtlara geçti.
HDP'nin oy oranı yüzde 11.2 olarak çıktı.
Kararsızlar dağıtılmadan AKP'nin oy oranı yüzde 27 olarak kayda geçti.
CHP'nin oy oranı ise yüzde 20 seviyesinde.
İYİ Parti'nin oy oranı yüzde 10.1 olarak ölçüldü.
HDP'nin oy oranı yüzde 8.5 olarak kayda geçti.
MHP'nin oy oranı ise yüzde 5.3 olarak ölçüldü.
Yüzde 13.9'luk kararsız seçmen ile yüzde 9.9'luk "oy kullanmayacağım" diyen seçmen ise dikkat çekti.