İğneden ipliğe her kalemde artan fiyatlar, çarşıda pazarda yüzde 120’yi bulan enflasyonla emekli adeta eve kapandı. Bugün Türkiye’deki emeklilerin 8 milyonu açlık sınırı ve bunun altında, geri kalanı da yoksulluk sınırının altındaki şartlarda yaşamaya çalışıyor. Büyük kısmı ikinci bir işte çalışırken, kriz döneminde bu işlerini de kaybettiler. İş kuyruğuna giren emekli sayısı ise her geçen gün artıyor.
EMEKLİ ÖRGÜTLENMELİ
İŞKUR’a göre 2022 Şubat ayı itibarıyla 50 yaş ve üstü 204 bin 473 kişi iş kuyruğuna girdi, geçen yıl aynı dönemde bu sayı 157 bin 201 kişiydi. En düşük emekli aylığının 2 bin 500 TL olduğu Türkiye’de emekliler, Türk-İş’in Şubat 2022 için açıkladığı ve sadece gıda harcamalarından oluşan 4 bin 553 liralık açlık sınırının altında yaşıyor. Kira, ulaşım ve faturaları da kapsayan yoksulluk sınırı 15 bin 140 liraya ulaştı.
DİSK’e bağlı Emekli-Sen Genel Başkanı Cengiz Yavuz ise icralık emekli sayısının çığ gibi arttığına işaret ederek “Emekli temel gıda ihtiyaçlarını bile alacak gelire sahip değil. 2 bin 500 lira neye yetecek? Bu insan hakkına aykırı. Bugün Ankara’da en düşük ev kirası bile 2 bin 500 liradan başlıyor. Emekliler bir lokma ekmeğe muhtaç oldu” dedi. Yavuz şu vurguları yaptı:
- Yılbaşında iktidarın “yüzde 25 devasa zam” dediği emekli maaş artışı geldiği an eridi. Belli başlı tüketim mallarına gelen zamlarla elimizdeki avucumuzdaki de bitti.
- Geçinemeyen emekliler iş arıyor ama milyonlarca gencin işsiz olduğu ülkede kim emekliye iş verir? 7-8 milyon emekli iş olsa çalışacak.
- Salgının başında Cumhurbaşkanı kredi alın demişti. Şimdi o kredileri ödeme zamanı geldi. Emeklilerin 12.5 milyonu bankalara borçlu.
- Emeklinin bu gelirle bağımsız yaşaması mümkün değil. Artık birçoğu evlerini kapatıp çocuklarının yanına sığındı.
- Emeklinin tek çıkış yolu örgütlenmek, artık yeter demeliyiz. Mutlaka toplusözleşme masasında olmalıyız.
GERÇEK AYLIK DAHA DA DÜŞÜK
Emeklilerin durumuyla ilgili değerlendirme yapan sosyal güvenlik uzmanı Nergis Şimşek, şu noktalara dikkat çekti: “Ekim 2008 öncesi emekli olanlara ödenen en düşük maaş 3 bin 166 liraydı. Ancak bu tarih sonrası bağlanan aylıkların sürekli düşmesi nedeniyle 2019’da yasal düzenleme yapıldı ve alt sınır aylığı belirlendi. Bu rakam 2019’da 1000 TL, 2020’de 1500 TL ve 2022’de 2 bin 500 TL oldu. SGK emekli maaş ödemelerinin yaklaşık yüzde 70’inin alt sınır aylığı kapsamında olduğu dikkate alındığında, emeklilerin açlık sınırının yarısı kadar maaşa teslim edildiği görünüyor. Kaldı ki 2 bin 500 TL olarak ödenen aylıklar sigortalıların gerçek aylığı değil. Gerçek aylıklar bunun da altında. Çalışanlar bugün emekli olduklarında, halen 4 bin 253 lira olan asgari ücretin yarısı kadar maaş almak zorunda kalacak.”