Yeni Bir Bakış Gazetesi'nde yer alan habere göre; nümüzdeki hafta tüm düzeylerde eğitim ve öğretim yılı başlarken veliler alışveriş için ikinci el ürünlerin satıldığı bit pazarının yolunu tuttu. Bir ilkokul öğrencisinin kıyafet, ayakkabı ile kalem, silgi, çanta gibi okul ihtiyaçlarının tutarı 5 bin TL’yi aşarken ikinci el pazarlarda bu ihtiyaçlar 700 ila 1000 TL arasında bir tutarla karşılanabiliyor. Yenişehir’deki bit pazarında ikinci el okul eşyası satan Burhan Duranay, “Emekli öğretmenim. Her geçen yıl bit pazarına gelip kullanılmış çanta, defter, kalem, silgi alanların sayısı artıyor. Minik çocukların ikinci el eşyaya bile sevinmesi içimi burkuyor” dedi.
2023-2024 eğitim ve öğretim yılı İzmir genelindeki 780 bin öğrenci için 11 Eylül Pazartesi günü başlayacak. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Ağustos ayı enflasyon rakamına göre yıllık enflasyon yüzde 58’i geçerken çarşı ve pazarda bu oran en az 2 kat daha fazla hissediliyor. Alt seviyedeki bir evin bile kirasının 7-8 bin TL’den başladığı İzmir’de, özellikle asgari ücretle geçinen aileler, harcamaları kısmanın yollarını arıyor. Bir öğrencinin servis ve yemek giderleri haricinde kıyafet, ayakkabı, defter, kalem, çanta gibi zorunlu harcamaları gereken miktar en az 5 bin TL. İki çocuklu bir aile, toplam 11 bin 400 TL’lik asgari ücretin yüzde 90’ını eğitim alışverişinde silip süpürüyor.
AZ KULLANILMIŞ DEFTER
Eğitm masraflarını azaltmak isteyen veliler, çocuklarına yeni okul malzemeleri, kıyafet ve ayakkabı almaktansa çeşitli bölgelerde kurulan ikinci el pazarlarını tercih ediyor. Bit pazarı da denilen bu alanlarda daha önce kullanılmış, çoğunlukla yıpranmış ve eskimiş defterler, çantalar, silgi ve cetveller, su mataraları ile ayakkabı ve kıyafetlerin içinde en yeni ve temizini bulmaya çalışıyor. Velilerin kimisi ilkokula yeni başlayacak çocuğuyla ikinci el pazarına gelirken kimi veli de çocuğuna içinde bulunduğu zor durumu hissettirmemek için tek başına gidiyor.
“İLGİ YOK YOĞUN”
Yenişehir’deki bit pazarında ikinci el kırtasiye ürünleri satan Burhan Duranay, her geçen yıl zorlaşan ekonomik şartların herkesi olumsuz etkilediğini bunun sonucunda da vatandaşın 'ikinci el' tabir edilen kullanılmış ürünlere yöneldiğini söyledi. Duranay, “Geçtiğimiz yıllarda da çanta, kalem kutusu satardım fakat günde 1 tane ancak satabilirdim. Şimdi ise elimde ürün kalmıyor. Vatandaşın durumu kötü olduğu için sabah erkenden, kimseye kaptırmadan almanın derdinde oluyor. En çok da aileleriyle birlikte gelen çocuklara üzülüyorum. Ama şartlar ne yazık ki artık bunu gerektiriyor” diye konuştu.
KALEM 4, DEFTER 15 TL
Kırtasiye'de 15 TL'ye satılan kurşun kalemi kendilerinin 3-4 TL'ye sattığını da sözlerine ekleyen Duranay, “Örneğin kırtasiyede 40-50 TL’ye satılan kalem kutularını 10 ila 15 liraya satıyorum. Az kullanılmış, yarısından fazlası boş olan defterleri sayfa sayısına göre 5 ila 15 liraya satıyoruz. Yine dışarıda 300 liradan aşağı olmayan çantayı biz 55-60 liraya veriyoruz. Sattığımız tüm ürünler, sıfır ürünlerin neredeyse 5'te 1'i fiyatına. Bu da vatandaşa cazip geliyor. Ben kendim aynı zamanda emekli Almanca öğretmeni olduğum için bulunduğumuz bu ekonomik şartlar hepimizin belini büktü” ifadelerini kullandı.
“DURUM ÇOK VAHİM”
Bit Pazarı Derneği Başkanı Lütfü Öztimur da hayat pahalılığının geldiği durumu en iyi bit pazarı esnafının gözlemlediğini söyledi. Evlenecek gençlerin çeyizini, evinin eşyasını bile kendilerinden aldığını aktaran Öztimur, “Okula yeni başlayacak minik evlatlarımız da yine anne, babasıyla bit pazarının yolunu tutuyor. Hem minik yavrularımızın hem gençlerimizin içine düştüğü bu zor durum bizleri çok üzüyor. Durum gerçekten çok vahim. İnsanlar artık ucuz olan pazarlara bile gidemeyip pazarda yerlere atılan yiyecekleri topladıklarını görmek ne kadar acı veriyorsa, ilkokula yeni başlayacak çocukların üzerinde başka çocuklarının isimlerinin yazılı olduğu çantaları, kalem kutularını alıp onlarla sevinmeleri de aynı acıyı yaşatıyor” dedi.
“OKULA DEĞİL SANAYİYE”
Veli-Der İzmir Şube Başkanı Necati Kalafat yakında ikinci elden alışveriş yapan aile bile bulunamayacak hale gelineceğini belirterek, “Çünkü çocuklarını okula göndermeyecekler” diye konuştu. Artan maliyetlerin evdeki tüm bireylerin çalışmak zorunda kalmasına neden olduğunu açıklayan Kalafat şunları söyledi: “Bir evde 3 çocuğu olan aile her bir çocuğu için en az 5 bin TL’lik masraf yapacağına, 50-60 bin TL’leri bulan kayıt parası ödeyeceğine o çocukları okul yerine sanayiye çalışmaya gönderiyor. Okulların durumu ise zaten içler açısı. Öğretmenler adeta et pazarında pazarlanır gibi veliye pazarlanıyor. Eğitimde durum maalesef içler açısı.”