Rapor: ABD ile Çin arasındaki bilim-teknoloji rekabetinde kritik olan ticaret ağları kontrolü

Washington merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi CSIS, kuantum teknolojileri, yarı iletkenler, biyoteknoloji, yapay zeka ve telekomünikasyon alanlarında ABD ile Çin arasındaki pazar rekabeti ve olası güvenlik tehditlerini ele alan bir rapor yayımladı.

İki ülkenin teknoloji alanındaki rekabetinin merkezine "ticaret ağlarını" yerleştiren raporda, ABD'nin ithalat kontrol mekanizmasının "çok rahat" olması durumunda erişim kolaylığının güvenlik tehdidi teşkil edeceği, "çok sıkı" tutulması halinde ise yerli işletmelerin üretim ve kar payının baltalanacağı belirtildi.

Raporda, ABD'de Başkan Joe Biden hükümetinin Ekim 2022'de imzaladığı "Çip ve Bilim Yasası" örnek verilerek yarı iletkenlere yönelik ithalat kısıtlamasından etkilenen Çin gibi ülkelerin, kendi çip tasarımlarını geliştirerek ABD firmalarına bağlılıklarını azalttığına dikkati çekildi.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in, kuantum teknolojileri ile yapay zeka çalışmalarını ülkenin "kritik stratejik teknolojileri" olarak nitelendirdiği hatırlatılan raporda, ülkenin devlet yatırımları haricinde birçok firmanın da söz konusu alanlarda araştırma ve geliştirme üzerine çalıştığı aktarıldı.

Gelişen teknolojilerde tek taraflı kontrol teşebbüslerinin boşa çıkacağı ve uzun vadede ABD ithalatına zarar vereceği kaydedilen raporda, piyasadan ABD firmalarının çekilmesiyle oluşan boşluğun diğer uluslararası şirketler tarafından hızla doldurulacağı ifade edildi.

Raporda, yeni yükselişe geçen kuantum teknolojilerinde ABD'nin yatırım kontrollerini "düşük dozda" tutması tavsiye edilmesine karşın soğutma ve nano baskı gibi kritik uygulama alanlarında sektörün "ABD ve müttefiklerinden oluşan birkaç aktörün elinde kalması gerektiğinin" altı çizildi.

Yapay zeka, veri toplama, işletim gücü ve yarı iletkenler konusunda ABD ve müttefiklerinin "kozu elinde tuttuğu" aktarılan raporda, konu üzerine ABD ile müttefikleri arasında çok taraflı anlaşmalar imzalanarak Çin'in yapay zeka çiplerine erişiminin önüne geçilebileceği aktarıldı. (AA)